Giá trị xét nghiệm NT-proBNP trong chẩn đoán, theo dõi, tiên lượng và sàng lọc suy tim

Việc theo dõi chỉ số NT-proBNP trong xét nghiệm suy tim là bước khởi đầu quan trọng trong quá trình chẩn đoán bệnh nhân nghi ngờ suy tim hoặc đánh giá tình trạng sức khỏe, mức độ bệnh đang trở nặng.

Bài viết bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Trần Thị Huyền Trang - Bác sĩ xét nghiệm - Khoa Xét nghiệm - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City

Định lượng NT-pro BNP trong xét nghiệm suy tim thường được thực hiện kết hợp với các phương pháp cận lâm sàng khác và các xét nghiệm đánh giá chức năng phổi để giúp phân biệt nguyên nhân gây khó thở trong các trường hợp khó xác định. Việc tăng cao mức độ NT-pro BNP thường báo hiệu về tiên lượng xấu đối với những bệnh nhân mắc bệnh suy tim.

BNP bắt nguồn từ pre-pro-peptid, một loại peptid chứa 134 axit amin. Pre-pro-peptid này chuyển thành proBNP và một đoạn peptid tín hiệu. Khi được giải phóng vào máu, proBNP thủy phân thành NT-proBNP (76 axit amin) và BNP (32 axit amin).

Theo nghiên cứu, Natriuretic peptides là nhóm các peptit có cấu trúc tương đồng nhau, bao gồm hai loại chính:

• Loại A: ANP (Atrial Natriuretic Peptide) - được sản xuất duy nhất bởi các tế bào cơ tim ở tâm nhĩ.
• Loại B: BNP (Brain Natriuretic Peptide) - được tìm thấy ban đầu ở não, được sản xuất cả bởi các tế bào cơ tim ở cả tâm nhĩ và tâm thất.

ANP và BNP thúc đẩy quá trình bài tiết nước tiểu và natri, có tác dụng điều chỉnh áp lực và thể tích trong mạch máu. BNP được giải phóng từ cơ tim khi có áp lực hay thể tích gây giãn động tĩnh mạch tăng cao, giảm nồng độ các hormone co mạch và giữ lại natri.

Chu kỳ phân rã của BNP là khoảng 13-20 phút, trong khi NT-proBNP là khoảng 25-70 phút, vì vậy, giá trị của NT-proBNP thường cao hơn so với BNP. Cả hai BNP và NT-proBNP đều được tiết ra qua thận ở mức độ tương tự và cả hai đều tăng lên trong trường hợp suy thận, giảm khi sử dụng thuốc lợi tiểu, thuốc ức chế men chuyển và thuốc chặn β.

Trong xét nghiệm suy tim, các giá trị tham chiếu của NT-proBNP trong huyết thanh của người bình thường thay đổi tùy theo độ tuổi như sau:

• Dưới 50 tuổi: 50 pg/mL
• Từ 50-75 tuổi: 75-100 pg/mL
• Trên 75 tuổi: 250-300 pg/mL

Điểm cắt tối ưu để loại trừ suy tim mạn là NT-proBNP < 125 pg/mL. Đối với trường hợp suy tim cấp và triệu chứng khó thở, điểm cắt tối ưu là NT-proBNP < 300 pg/mL.

Các giá trị điểm cắt tối ưu của NT-proBNP để chẩn đoán suy tim cấp ở bệnh nhân có triệu chứng khó thở theo độ tuổi là:

• Dưới 50 tuổi: > 450 pg/mL
• Từ 50-75 tuổi: > 900 pg/mL
• Trên 75 tuổi: > 1.800 pg/mL

• Đặt chẩn đoán để phân biệt và dự đoán tiên lượng của suy tim ở những bệnh nhân đang trải qua khó khăn về hô hấp cấp.
• Xác định loại suy tim và loại trừ suy tim, cũng như đánh giá nguy cơ suy tim ở những bệnh nhân có các yếu tố rủi ro như đái tháo đường, tăng huyết áp, hoặc bệnh động mạch vành. Điều này cũng bao gồm chẩn đoán suy tim để phân biệt với các bệnh lý khác như bệnh phổi.

• Thực hiện theo dõi dài hạn cho bệnh nhân suy tim.
• Đánh giá nguy cơ tái phát suy tim và theo dõi hiệu quả của quá trình điều trị.

Thực hiện xét nghiệm NT-proBNP để đưa ra dự đoán tiên lượng hiệu quả ở mọi giai đoạn của suy tim. Đối với bệnh nhân tim mạch, việc thực hiện xét nghiệm suy tim này là quan trọng khi xuất viện.

Thực hiện chương trình sàng lọc suy tim trong cộng đồng, tập trung đặc biệt vào nhóm người có nguy cơ cao như người già trên 60 tuổi, bệnh nhân đái tháo đường, tăng huyết áp, béo phì, và những người có tiền sử gia đình hoặc đã trải qua phẫu thuật cơ quan.

Để đánh giá suy tim, việc đo nồng độ NT-proBNP trong xét nghiệm suy tim nên được thực hiện ít nhất 2 lần, lần đầu tiên trong vòng 24 giờ kể từ khi bệnh nhân nhập viện, và lần thứ hai trước khi bệnh nhân xuất viện. Nếu có sự giảm 30% trở lên trong nồng độ NT-proBNP, đây được coi là một dấu hiệu tích cực và chỉ ra hiệu quả của phương pháp điều trị suy tim.

Nếu nồng độ NT-proBNP cao hơn 5000 pg/L, thì tiên lượng tử vong tăng cao, và hiệu quả điều trị giảm. Nồng độ này càng cao, tiên lượng càng kém. Đối với nồng độ NT-proBNP vượt quá 10,000 pg/L, suy tim được xem là rất nặng, và nguy cơ tử vong rất cao, đòi hỏi nhập viện và theo dõi chặt chẽ.

Đối với bệnh nhân ngoại trú, ngưỡng cut-off thường được thiết lập là 1000 pg/L. Mục tiêu điều trị suy tim này là giảm nồng độ xuống dưới 1000 pg/L.

Tăng nồng độ NT-proBNP huyết thanh có thể xuất hiện ở bệnh thận mạn tính do sự giảm đào thải peptid này qua thận.

NT-proBNP cũng có thể tăng trong một số bệnh lý khác ngoài suy tim, bao gồm bệnh cơ tim, bệnh van tim, rối loạn nhịp nhĩ, thiếu máu, bệnh nặng (sốc nhiễm trùng, sốc do các nguyên nhân khác), đột quỵ do nhồi máu não, và các hội chứng tâm phế.

Trong xét nghiệm suy tim, nồng độ NT-proBNP mang ý nghĩa chủ yếu khi có sự tăng, thường xuất hiện ở những người mắc các hội chứng sau đây:

• Khó thở/suy tim cấp: Các ngưỡng tối ưu giúp phát hiện suy tim cấp của NT-proBNP tại các độ tuổi 50, 50 - 75, và > 75 là 450, 900, và 1800 pg/mL, tương ứng. Khi nồng độ NT-proBNP dưới 300, giá trị chẩn đoán âm tính với suy tim lên đến 98%. Trong trường hợp bệnh nhân suy tim cấp, xét nghiệm có giá trị tiên lượng tử vong trong 76 ngày lên tới 95% khi nồng độ NT-proBNP vượt quá 5180 pg/mL.
• Suy tim mạn: Bệnh nhân được đánh giá là suy tim nặng khi nồng độ NT-proBNP vượt quá 1000 pg/mL. Đối với bệnh nhân suy tim mạn, việc đo chỉ số này là định kỳ và vô cùng quan trọng.
• Bệnh thận: Giảm đào thải NT-proBNP qua thận dẫn đến tăng nồng độ peptid này trong huyết tương.
• Trong một số bệnh lý không phải suy tim: Sốc nhiễm trùng, sốc do các nguyên nhân khác, bệnh cơ tim, bệnh van tim, thiếu máu,...

Xét nghiệm NT-proBNP trong xét nghiệm suy tim đóng vai trò quan trọng trong quá trình chẩn đoán và theo dõi các bệnh lý và hội chứng liên quan. Do đó, việc tìm kiếm một cơ sở y tế cung cấp dịch vụ xét nghiệm thông minh, chất lượng và đáng tin cậy là mối quan tâm của bệnh nhân.

Việc định lượng NT-proBNP mang giá trị quan trọng trong việc chẩn đoán bệnh suy tim. Trong hệ thống Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec, định lượng này được tích hợp vào Gói khám suy tim, một dịch vụ đã nhận được nhiều phản hồi tích cực từ khách hàng nhờ những ưu điểm nổi bật. Trong Gói khám, khách hàng được hưởng nhiều ưu đãi bao gồm: khám chuyên khoa Nội tim mạch, tổng phân tích tế bào máu bằng máy đếm tự động, định lượng các chỉ số quan trọng như Glucose, Axit Uric, Creatinin, Albumin, NT-proBNP, LDL-C, HbA1c, Triglyceride, Cholesterol, đo hoạt độ AST (GOT), đo hoạt độ ALT (GPT), điện giải đồ, điện tâm đồ, tổng phân tích nước tiểu 24 giờ, chụp X-quang ngực thẳng, siêu âm tim, màng tim qua thành ngực, siêu âm tim gắng sức, định lượng Calci ion hóa,...

Lựa chọn Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec để thực hiện xét nghiệm suy tim và sàng lọc tim mang lại nhiều lợi ích cho khách hàng, bao gồm:

• Đội ngũ y bác sĩ là những chuyên gia có trình độ chuyên môn cao, tận tâm phục vụ bệnh nhân.
• Dịch vụ khám, tư vấn và điều trị bệnh toàn diện, chuyên nghiệp.
• Hệ thống trang thiết bị hiện đại, hỗ trợ chẩn đoán và điều trị hiệu quả bệnh tim mạch.
• Không gian khám chữa bệnh hiện đại, được tiệt trùng tối đa, đảm bảo tính riêng tư.