Hình ảnh cắt lớp vi tính của giãn phế quản

Giãn phế quản là tình trạng giãn không hồi phục 1 phần của cây phế quản, gây khó khăn cho việc đưa đờm, chất nhầy từ đường hô hấp dưới lên trên và tạo điều kiện cho sự phát triển của vi khuẩn gây viêm. Việc chẩn đoán giãn phế quản phụ thuộc khá nhiều vào các phương tiện chẩn đoán hình ảnh, đặc biệt là cắt lớp vi tính ở ngực giúp thể hiện vùng và mức độ nặng của giãn phế quản cũng như các đầu mối về nguyên nhân gây bệnh.

Thực tế, có đến 40% các trường hợp giãn phế quản không rõ nguyên nhân còn được gọi là “chứng giãn phế quản nguyên phát”. Một số khác thì có thể do 4 nguyên nhân chính sau đây:

• Bệnh di truyền như xơ nang và rối loạn vận động lông chuyển nguyên phát
• Các vấn đề về miễn dịch làm giảm khả năng chống lại nhiễm trùng của cơ thể
• Tiền sử nhiễm trùng phổi trong quá khứ
• Các vấn đề về việc nuốt hoặc hít khiến thức ăn, chất lỏng rơi vào phổi

Bệnh nhân giãn phế quản có triệu chứng toàn thân phụ thuộc vào mức độ, nguyên nhân và biến chứng của bệnh, có thể là thiếu máu hoặc sút cân. Các triệu chứng cơ năng của giãn phế quản cụ thể như sau:

• Khạc đờm lượng nhiều (500-1000ml/24h), đờm mủ, có khi hôi thối do vi khuẩn hiếm khí. Trong đợt cấp thường kèm sốt và khạc đờm tăng nhiều
• Ho ra máu tái phát nhiều lần và kéo dài trong nhiều năm
• Khó thở là biểu hiện của giai đoạn suy hô hấp
• Đau ngực là triệu chứng sớm của nhiễm khuẩn phổi ở vùng giãn phế quản

Bên cạnh đó, khi thăm khám bác sĩ cũng có thể phát hiện ra các triệu chứng sau:

• Nghe phổi có ran ẩm, ran phế quản ở những vùng có tổn thương
• Khám tai mũi họng thấy viêm mũi họng mạn tính, viêm xoang mạn tính
• Móng tay khum, ngón tay dùi trống

Việc chẩn đoán xác định giãn phế quản dựa rất nhiều vào chẩn đoán hình ảnh vì các triệu chứng của đường hô hấp tương đối khó phân biệt với các bệnh có biểu hiện tương tự. Chụp cắt lớp vi tính (CT scan) ngực là tiêu chuẩn vàng trong chẩn đoán giãn phế quản. Phương pháp này sẽ cho thấy hình ảnh vùng tổn thương và mức độ nặng của bệnh, các chỉ dấu về nguyên nhân gây bệnh. Các hình ảnh tổn thương của giãn phế quản trên CT có thể là:

• Đường kính trong của phế quản lớn hơn động mạch đi kèm
• Các phế quản ở cách màng phổi thành ngực dưới 1 cm
• Các phế quản đi sát vào màng phổi trung thất
• Thành phế quản dày

Ngoài ra còn có các phương pháp chẩn đoán hình ảnh khác bổ trợ cho cắt lớp vi tính trong chẩn đoán giãn phế quản như:

• X-quang phổi: Cho hình ảnh các đám mờ hình ống biểu hiện của phế quản bị lấp đầy chất nhầy, thành phế quản tạo thành các đường song song, thể tích của thùy phổi nhỏ lại và các ổ sáng nhỏ giống hình ảnh tổ ong
• Chụp phế quản cản quang: Hình ảnh phế quản giãn hình trụ, hình túi, hình tràng hạt
• Soi phế quản: Có thể phát hiện các dị vật, các phế quản bị gấp khúc, chít hẹp hoặc các vị trí có chảy máu, đồng thời hút dịch phế quản để tìm vi khuẩn
• Điện tâm đồ cũng có thể được chỉ định để phát hiện sớm tâm phế mạn