Hormone acetylcholine là gì?

Acetylcholine (ACh) là một trong những chất dẫn truyền thần kinh được tìm thấy ở cả hệ thống thần kinh trung ương và thần kinh ngoại vi. Ngoài ra, acetylcholine cũng hoạt động như một hormone nội tiết, được tổng hợp và tiết ra bởi các tế bào biểu mô phế quản đường thở.

Tên acetylcholine có nguồn gốc từ cấu trúc của chất này, một hợp chất hóa học được tạo thành từ axit axetic và choline. Đây không chỉ là hóa chất dẫn truyền phổ biến nhất, mà còn là chất dẫn truyền thần kinh đầu tiên được xác định.

Acetylcholine rất quan trọng đối với cơ thể, đảm nhiệm một số chức năng thiết yếu. Bệnh tật hoặc ảnh hưởng của vài loại thuốc có thể làm suy giảm chức năng của chất dẫn truyền thần kinh này.

Acetylcholine có thể được tìm thấy trong tất cả các tế bào thần kinh vận động, giúp kích thích cơ co lại. Từ sự co bóp của dạ dày và cơ tim, cho đến chớp mắt, mọi chuyển động của cơ thể đều liên quan đến chất dẫn truyền thần kinh quan trọng trên.

Acetylcholine cũng được tìm thấy trong nhiều tế bào thần kinh não, đóng một vai trò quan trọng đối với trí nhớ và nhận thức. Sự suy giảm nghiêm trọng của acetylcholine có liên quan đến bệnh Alzheimer.

Ngoài đóng vai trò như như một chất dẫn truyền thần kinh quan trọng trong hệ thần kinh trung ương và ngoại vi, acetylcholine (ACh) cũng có thể hoạt động như một phân tử truyền tín hiệu nội tiết hoặc hormone trong nhiều loại mô không phải dây thần kinh. Để chứng minh ACh là một hormone nội tiết trong phổi mà không có nguồn gốc từ tế bào thần kinh, các nhà khoa học đã kiểm tra biểu mô phế quản ở khỉ sơ sinh và trưởng thành, nhằm tìm các thành phần liên quan đến tín hiệu nicotinic cholinergic. Bằng cách sử dụng hóa mô miễn dịch và RT-PCR, họ đã chứng minh được trong các tế bào biểu mô phế quản phổi có biểu hiện của choline acetyltransferase, một dạng chất vận chuyển ACh. Dưới kính hiển vi, có thể thấy rõ sự khác biệt với các sợi thần kinh lân cận. Cùng với nhiều phát hiện khác, ACh đã đáp ứng tất cả các tiêu chuẩn của một hormone tự tiết, nội tiết trong biểu mô phế quản phổi. Phát hiện này giúp cung cấp một mục tiêu quan trọng tiềm năng cho các thuốc cholinergic, đồng thời giải thích một số tác động của nicotin đối với sự phát triển của thai nhi, cung cấp thêm cơ chế cách hút thuốc ảnh hưởng đến sự phát triển và tăng trưởng ung thư phổi.

Acetylcholine đảm nhiệm nhiều chức năng trong cơ thể, bao gồm:

3.1. Cơ bắp

Đối với hệ thần kinh ngoại vi, acetylcholine là một phần chính của hệ thần kinh soma, đóng vai trò kích thích để kích hoạt các cơ.

Đối với hệ thống thần kinh tự trị, acetylcholine kiểm soát một số chức năng bằng cách tác động lên tế bào nơron trước hạch trong hệ giao cảm và phó giao cảm. Đây cũng là chất dẫn truyền thần kinh được giải phóng ở tất cả các cơ quan nội giao cảm, thúc đẩy sự co bóp của các cơ trơn, sự giãn nở của các mạch máu, tăng tiết cơ thể và giảm nhịp tim.

Bởi vì acetylcholine đóng vai trò quan trọng trong các hoạt động của cơ, các loại thuốc ảnh hưởng đến chất dẫn truyền thần kinh này có thể gây ra rối loạn cử động ở các mức độ khác nhau, thậm chí là tê liệt.

Ví dụ, não có thể gửi tín hiệu để di chuyển cánh tay phải. Tín hiệu được dẫn truyền bởi các sợi thần kinh đến các điểm nối thần kinh cơ. Chất dẫn truyền thần kinh acetylcholine sẽ truyền tín hiệu này qua đường giao nhau, kích hoạt phản ứng mong muốn trong các cơ cụ thể.

3.2. Não bộ và hệ thần kinh trung ương

Acetylcholine cũng hoạt động tại các vị trí khác nhau trong hệ thống thần kinh trung ương, vừa là chất dẫn truyền thần kinh, vừa là chất điều hòa thần kinh. Chúng đóng vai trò hình thành động lực, kích thích, sự chú ý, học tập và trí nhớ, đồng thời cũng tham gia vào quá trình thúc đẩy giấc ngủ REM.

Sự suy giảm đường cholinergic nghiêm trọng trong thần kinh trung ương có liên quan đến khởi phát bệnh Alzheimer. Thuốc và các chất làm gián đoạn chức năng acetylcholine có thể có tác động tiêu cực đến cơ thể và thậm chí dẫn đến tử vong. Ví dụ như một số loại thuốc trừ sâu và khí tê.

Nọc độc của nhện góa phụ đen hoạt động bằng cách giải phóng acetylcholine. Khi bị cắn, nồng độ acetylcholine của nạn nhân tăng cao đột ngột, dẫn đến co thắt cơ, tê liệt và thậm chí tử vong.

Tóm lại, acetylcholine là một chất dẫn truyền thần kinh quan trọng, đóng vai trò thiết yếu trong chức năng bình thường của não và cơ thể. Nếu quá trình giải phóng và chức năng của chất dẫn truyền thần kinh này bị gián đoạn, có thể dẫn đến các vấn đề liên quan đến trí nhớ và vận động.

Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec là cơ sở y tế chất lượng cao với đội ngũ y bác sĩ có trình độ chuyên môn cao, được đào tạo bài bản, chuyên sâu trong nước và nước ngoài, giàu kinh nghiệm. Hệ thống thiết bị y tế hiện đại, tối tân, sở hữu nhiều máy móc tốt trên thế giới giúp phát hiện ra nhiều căn bệnh khó, nguy hiểm trong thời gian ngắn, hỗ trợ việc chẩn đoán, điều trị của bác sĩ hiệu quả nhất.

Vì thế khi có bất cứ vấn đề gì về sức khỏe, khách hàng có thể tới bệnh viện để được thăm khám và bác sĩ tư vấn về hướng điều trị nhằm đảm bảo sức khỏe tốt nhất cho bệnh nhân.

Nguồn tham khảo: ebi.ac.uk - pubmed.ncbi.nlm.nih.gov - verywellmind.com