Nguyên nhân gây tăng nồng độ hormon cận giáp

Nồng độ hormon cận giáp được tiết ra bởi bốn tuyến cận giáp nằm phía sau tuyến giáp, nó có vai trò duy trì nồng độ canxi và phospho của cơ thể. Tình trạng nồng độ hormon cận giáp thay đổi tăng hoặc giảm có thể là tiếng chuông cảnh báo một số bệnh lý nguy hiểm như sỏi thận, loãng xương, bệnh lý tuyến giáp...

Phía sau tuyến giáp là bốn tuyến cận giáp với kích thước rất nhỏ chỉ khoảng 6x3x2 mm và chỉ nặng từ 30-50mg. Tuyến cận giáp bao gồm hai tế bào là tế bào ưa oxy và tế bào chính. Trong đó tế bào chính là thành phần chủ yếu tạo nên tuyến cận giáp và sản sinh ra hormon cận giáp hay còn được gọi là hormone Parathyroid (PTH).

Hormon cận giáp có vai trò quan trọng đối với cơ thể, ảnh hưởng trực tiếp đến lượng canxi và phospho trong cơ thể người và tác động đến xương, thận, ruột. Hormon cận giáp tác động lên sự biệt hóa và hoạt động của tế bào xương khiến mức giải phóng canxi từ xương vào máu tăng lên.

Đối với thận, hormon cận giáp tác động lên ống thận khiến quá trình tái hấp thu canxi tại thận tăng lên, đồng thời tăng bài tiết phospho ra khỏi cơ thể. Tại ruột hormon cận giáp có vai trò giúp quá trình tổng hợp vitamin D tăng dẫn đến tăng hấp thu canxi và phospho tại ruột.

XEM THÊM: Các trường hợp cần xét nghiệm hormon tuyến cận giáp PTH

Xét nghiệm hormon cận giáp là việc đo chỉ số hormon, việc chỉ định thực hiện xét nghiệm nồng độ hormon cận giáp có mục đích trong nhiều chẩn đoán khác nhau.Thông thường bệnh nhân có các biểu hiện rối loạn canxi máu hoặc những bệnh nhân đang điều trị một số bệnh lý ảnh hưởng đến nồng độ canxi máu sẽ được chỉ định thực hiện xét nghiệm này. Cụ thể:

• Bệnh nhân có các biểu hiện của tăng canxi máu như đau đầu, chóng mặt, nôn, khát nước, đi tiểu nhiều lần, đau cơ, yếu cơ, phản xạ gân xương kém..
• Các biểu hiện của hạ canxi máu như: chân tay tê mỏi, khi ăn khó nuốt hơn, co cơ, tụt huyết áp hay thậm chí là ngất xỉu
• Giúp bác sĩ kiểm tra lượng canxi trong máu xem đã trở lại bình thường hay chưa
• Giúp tìm hiểu nguyên nhân khiến lượng canxi tăng giảm trong máu

Việc sớm chẩn đoán nguyên nhân gây rối loạn canxi máu bằng xét nghiệm nồng độ hormon cận giáp sẽ giúp bệnh nhân phòng tránh được một số bệnh lý như gãy xương, loãng xương, trẻ em chậm phát triển, giảm đông máu, rối loạn thần kinh, tâm thần... Ngoài ra xét nghiệm nồng độ hormon cận giáp còn giúp bác sĩ đánh giá một số tình trạng như sau:

• Giúp phân biệt rối loạn tuyến giáp với một số rối loạn khác
• Giúp theo dõi quá trình lọc máu ở bệnh nhân mắc bệnh thận mạn tính
• Kiểm tra, đánh giá chức năng của tuyến cận giáp
• Giúp bác sĩ theo dõi hiệu quả điều trị các bệnh lý cận tuyến giáp
• Giúp xác định nguyên nhân dẫn đến tình trạng giảm nồng độ phospho máu

Như đã nói ở trên, chỉ số nồng độ hormon cận giáp giúp bác sĩ rất nhiều trong quá trình chẩn đoán, phân biệt và theo dõi điều trị một số bệnh lý. Chỉ số nồng độ hormon cận giáp bình thường từ 10-60 mg/ml. Việc tăng nồng độ hormon cận giáp hay giảm đi còn tùy thuộc vào nhiều nguyên nhân khác nhau. Sau đây là nguyên nhân khiến nồng độ hormon cận giáp tăng nên:

• U tuyến cận giáp
• Những người mắc bệnh thận mạn tính
• Nồng độ vitamin D, canxi máu thấp
• Loạn dưỡng xương, có thai.
• Một số thuốc làm tăng nồng độ PTH máu là: thuốc chống co giật, lithium, thuốc có chứa phosphate,...

Nguyên nhân khiến nồng độ hormon cận giáp giảm bao gồm:

• Đã phẫu thuật cắt bỏ hoàn toàn hay một phần tuyến cận giáp.
• Bệnh nhân xạ trị, hóa trị tuyến giáp
• Ung thư di căn.
• Nồng độ magiesium thấp.
• Một số bệnh lý tự miễn.

Một vài xét nghiệm đặc thù bệnh nhân cần tuân theo chỉ định của bác sĩ trước khi thực hiện, điều này sẽ giúp bác sĩ có được kết quả xét nghiệm chính xác nhất và các chỉ số đó không bị ảnh hưởng bởi bất kỳ yếu tố nào. Tương tự như vậy, xét nghiệm nồng độ hormon cận giáp bệnh nhân cần chú ý những vấn đề như sau:

• Người bệnh phải nhịn ăn từ 8-10 giờ trước khi thực hiện xét nghiệm. Đặc biệt nồng độ hormon cận giáp thay đổi theo từng thời điểm trong ngày, vì vậy người bệnh cần thực hiện theo đúng yêu cầu của bác sĩ, tránh để xảy ra tình trạng sai số.
• Người bệnh không được uống sữa trước khi làm xét nghiệm vì chúng có thể gây ra kết quả giả.
• Nếu trong quá trình mang thai hoặc cho con bú, người bệnh nên báo với bác sĩ trước khi thực hiện xét nghiệm vì những trường hợp này nồng độ hormon cận giáp sẽ khác so với những người bình thường.

Những trường hợp sau cần thông báo cho bác sĩ trước khi thực hiện xét nghiệm như có lipid máu tăng, đang tiến hành hóa trị, xạ trị, đang sử dụng một số loại thuốc như thuốc chống co giật, thuốc lợi tiểu loại thiazid, các thuốc chứa phosphat, cimetidin, propranolol. Trường hợp bạn không rõ tên cũng như thành phần của các loại thuốc mình đang sử dụng thì nên mang theo đơn thuốc cho bác sĩ kiểm tra.

Có rất nhiều nguyên nhân gây tăng nồng độ hormone tuyến giáp, vì thế khi có dấu hiệu bệnh hoặc có tiền sử bệnh, bạn nên đến các cơ sở y tế để thăm khám sức khỏe định kỳ, tránh để ảnh hưởng đến sức khỏe.

Với nhiều năm kinh nghiệm trong việc thăm khám và điều trị các bệnh nội tiết, hiện nay Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec đã trở thành một trong các trung tâm chăm sóc sức khỏe lớn, có khả năng thăm khám, sàng lọc và điều trị nhiều bệnh lý chuyên sâu. Vì thế, khi bạn có những nguyên nhân gây tăng nồng độ hormon cận giáp thì có thể đến Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec để thăm khám, làm các xét nghiệm chẩn đoán.

Tại Vinmec có thế mạnh là có đội ngũ y bác sĩ giàu chuyên môn kinh nghiệm, có cơ sở vật chất, trang thiết bị y tế hiện đại, đạt chuẩn nên sẽ có kết quả chính xác, đem lại cơ hội điều trị bệnh và chất lượng sống tốt cho bệnh nhân.