Quy trình chụp cắt lớp vi tinh hệ tiết niệu khảo sát mạch thận và dựng đường bài xuất

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi BS.Nguyễn Đình Hùng - Chẩn đoán hình ảnh - Khoa Chẩn đoán hình ảnh - Bệnh viện đa khoa Quốc tế Vinmec Hải Phòng.

Chụp CT Scanner hệ tiết niệu là kỹ thuật chụp cho phép quan sát và đánh giá toàn bộ hệ tiết niệu từ đài bể thận đến bàng quang, niệu quản, đường bài xuất, ... Chụp cắt lớp vi tính hệ tiết niệu khảo sát mạch thận và dựng đường bài xuất còn có thể giúp đánh giá hệ động - tĩnh mạch thận.

Chụp cắt lớp vi tính hệ tiết niệu khảo sát mạch thận và dựng đường bài xuất là kỹ thuật sử dụng máy chụp cắt lớp vi tính đầu thu ít dãy để thăm khám tổng quan toàn bộ cấu trúc cũng như hình thái của các cơ quan trong hệ tiết niệu bao gồm: Thận, bàng quang, niệu quản, ... từ vòm hoành đến khớp mu, đồng thời khảo sát hệ động - tĩnh mạch thận.

Chụp cắt lớp vi tính hệ tiết niệu khảo sát mạch thận và dựng đường bài xuất được chỉ định trong những trường hợp sau:

● Các cơn đau quặn thận, chấn thương ở thận.

● Nghi ngờ dị dạng trong cấu trúc hệ tiết niệu.

● Tắc niệu quản cấp tính hoặc mãn tính chưa rõ nguyên nhân.

● Viêm nhiễm trùng, nhiễm khuẩn hệ tiết niệu như: Viêm bể thận, viêm bàng quang, viêm thận, áp xe, nhiễm khuẩn khoang quanh thận, nhiễm khuẩn nhu mô thận, ...

● Sỏi đường tiết niệu: Sỏi bàng quang, sỏi thận, sỏi niệu quản.

● Các bệnh lý hệ tiết niệu như tuyến tiền liệt, túi tinh, bệnh lý mạch thận, thận ứ nước, bệnh lý tiểu khung, ...

● Khối u, ung thư: U thận, u tuyến tiền liệt, u hệ tiết niệu

Quy trình chụp cắt lớp vi tinh hệ tiết niệu khảo sát mạch thận và dựng đường bài xuất gồm các bước sau:

● Bước 1: Người bệnh được đặt ở tư thế nằm ngửa trên bàn chụp, tay đưa lên trên đầu để tránh làm nhiễu ảnh.

● Bước 2: Trước khi tiêm thuốc cản quang iod, chụp lấy toàn bộ đường tiết niệu từ vòm hoành đến xương mu để định vị tổn thương. Đánh giá thành phần tổn thương có bao gồm mỡ, hay vôi hóa, chảy máu. So sánh với tỷ trọng trọng của tổn thương sau khi tiêm thuốc để đánh giá mức độ tổn thương ngấm thuốc nhiều hoặc ít. Độ dày lớp cắt trước và sau khi tiêm thuốc trong khoảng 3 - 5mm.

● Bước 3: Tiêm thuốc cản quang iod đường tĩnh mạch với liều lượng 1 - 2ml/kg cân nặng, sử dụng bơm tiêm điện để bơm với tốc độ 3ml/s.

● Bước 4: Sau khi tiêm thuốc 25s, chụp cắt lớp vi tính hệ tiết niệu tập trung vùng thận ở thì động mạch để thấy thì vỏ thận. Bước này cho phép đánh giá mức độ giàu mạch của tổn thương là khối u, chảy máu thể hoạt động do chấn thương thận dẫn đến thuốc thoát ra ngoài lòng mạch, phát hiện sớm tĩnh mạch dẫn lưu với trường hợp dị dạng thông động hoặc tĩnh mạch, ...

● Bước 5: Sau khi tiêm thuốc 60s, chụp cắt lớp vi tính hệ tiết niệu tập trung vùng thận ở thì nhu mô để thấy thì nhu mô. Bước này cho phép đánh giá mức độ thải thuốc của các tổn thương, tình trạng ngấm thuốc của tĩnh mạch thận và tĩnh mạch chủ dưới trong trường hợp u thận, phát hiện tổn thương đường vỡ hoặc ổ đụng dập trong trường hợp chấn thương.

Bước 6: Sau khi tiêm thuốc từ 5 - 7 phút hoặc muộn hơn tùy vào chức năng thận, chụp cắt lớp vi tính hệ tiết niệu lấy toàn bộ đường tiết niệu. Trong một số trường hợp như sỏi niệu quản, bệnh lý giãn đài bể thận, bác sĩ có thể thực hiện chụp ở thời điểm muộn hơn.

● Bước 7: Kỹ thuật viên tái tạo hình ảnh hệ tiết niệu, khảo sát động mạch thận và dựng đường bài xuất bằng phần mềm trên máy chụp tại buồng chụp. Kết quả hình ảnh phải hiển thị rõ nét cấu trúc giải phẫu hệ tiết niệu để phục vụ chẩn đoán.