Quy trình chụp mạch vùng đầu mặt cổ số hoá xoá nền tiêm thuốc đối quang chứa i ốt

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi ThS, BS. Đặng Mạnh Cường - Bác sĩ Chẩn đoán hình ảnh - Khoa Chẩn đoán hình ảnh - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park. Bác sĩ có trên 18 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực siêu âm – chẩn đoán hình ảnh.

Quy trình chụp mạch vùng đầu mặt cổ số hoá xoá nền là kỹ thuật chụp có bơm thuốc đối quang i-ốt qua ống thông để hiện hình hệ động và tĩnh vùng đầu mặt cổ.

Chụp mạch vùng đầu mặt cổ số hoá xoá nền tiêm thuốc đối quang chứa i ốt sẽ được bác sĩ chỉ định khi bệnh nhân mắc các bệnh lý dị dạng mạch vùng đầu cổ: Thông động tĩnh mạch, giả phình động mạch...

• Bác sĩ cần đánh giá mạch máu cấp máu khối u vùng đầu mặt cổ của bệnh nhân
• Bệnh nhân bị chảy máu do các nguyên nhân tác động như bị chấn thương, xâm lấn khối u, chảy máu mũi
• Cần đánh giá tuần hoàn bàng hệ
• Cần chụp mạch để phục vụ cho điện quang can thiệp.

Kỹ thuật chụp mạch vùng đầu mặt cổ số hoá xoá nền tiêm thuốc đối quang chứa i ốt không có chống chỉ định tuyệt đối. Tuy nhiên, một số trường hợp có rối loạn đông máu, suy thận, có tiền sử dị ứng rõ ràng với thuốc đối quang i-ốt, phụ nữ có thai cần có sự đánh giá kỹ hơn của bác sỹ để đánh giá kỹ hơn trước khi cho chỉ định này.

• Người bệnh đã được bác sĩ giải thích kỹ về thủ thuật để phối hợp với thầy thuốc. Cần nhịn ăn, uống trước 4-6 giờ trước khi thực hiện. Có thể uống không quá 50ml nước
• Tại phòng can thiệp: Người bệnh nằm ngửa, lắp máy theo dõi nhịp thở, mạch, huyết áp, điện tâm đồ, SpO2
• Sát trùng da sau đó phủ khăn phủ vô khuẩn có lỗ
• Người thực hiện bao gồm: 1 bác sĩ chuyên khoa, 1 bác sĩ phụ trợ, bác sĩ gây mê (nếu bệnh nhân có chỉ định gây mê), kỹ thuật viên điện quang, điều dưỡng viên
• Lựa chọn phương pháp vô cảm
• Đặt người bệnh nằm ngửa trên bàn chụp, đặt đường truyền tĩnh mạch (thường dùng huyết thanh mặn đẳng trương 0,9%), tiêm thuốc tiền mê, trường hợp ngoại lệ trẻ nhỏ (dưới 5 tuổi) chưa có ý thức cộng tác hoặc quá kích động sợ hãi cần gây mê toàn thân khi làm thủ thuật
• Chọn kỹ thuật sử dụng kỹ thuật Seldinger đường vào của ống thông vào lòng mạch có thể từ động mạch đùi, động mạch nách, động mạch cánh tay, động mạch cảnh gốc và động mạch quay. Thông thường hầu hết là từ động mạch đùi, trừ khi đường vào này không làm được mới sử dụng các đường vào khác.

• Sát khuẩn và gây tê tại chỗ
• Chọc kim và mở đường vào động mạch
• Để chụp chọn lọc động mạch cảnh ngoài: Luồn ống thông động mạch tới động mạch cảnh ngoài bơm thuốc đối quang qua máy với thể tích 8ml, tốc độ 3ml/s, áp lực 500 PSI. Ghi hình và chụp phim hàng loạt (seri) tập trung sọ não tư thế thẳng và nghiêng hoàn toàn.
• Để chụp chọn lọc động mạch cảnh trong: Luồn ống thông động mạch qua ống đặt lòng mạch lên động mạch cảnh trong bơm thuốc đối quang qua máy với thể tích 10ml, tốc độ 4ml/s, áp lực 500 PSI. Ghi hình và chụp phim sê-ri tập trung sọ não tư thế thẳng, nghiêng hoàn toàn và tư thế chếch 45 độ
• Để chụp chọn lọc động mạch đốt sống: luồn ống thông Vertebral 4-5F, tới động mạch đốt sống (thường bên trái) bơm thuốc đối quang, với thể tích 8ml, tốc độ 3ml/s, áp lực 500PSI. Ghi hình và chụp phim hàng loạt (sê-ri) tập trung sọ não hố sau tư thế nghiêng hoàn toàn và tư thế thẳng với bóng chếch đầu đuôi 25 độ, và tư thế chếch 45 độ.
• Có thể tiến hành chụp 3D tùy theo bệnh lý
• Để chụp động mạch dưới đòn: Luồn ống thông tới động mạch dưới đòn hoặc chọn lọc vào thân giáp nhị cổ vai để bơm thuốc.
• Sau khi chụp đạt yêu cầu, rút ống thông, rút ống thông lòng mạch (ống đặt lòng mạch) ra khỏi lòng mạch, đè ép bằng tay trực tiếp lên chỗ chọc kim khoảng 15 phút để cầm máu, sau đó băng ép trong 6 giờ.
• Chụp mạch vùng đầu mặt cổ số hoá xoá nền tiêm thuốc đối quang chứa i ốt kết quả hình ảnh hiển thị rõ các cấu trúc giải phẫu của động mạch cảnh trong, động mạch cảnh ngoài, động mạch đốt sống, hệ thống động mạch não trước, não giữa và não sau hai bên. Phát hiện được tổn thương nếu có.