Siêu âm có phát hiện dấu hiệu giãn đài bể thận không?

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ chuyên khoa I Trần Công Trình - Bác sĩ Chẩn đoán hình ảnh - Khoa Chẩn đoán hình ảnh - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park. Bác sĩ đã có nhiều năm kinh nghiệm trong lĩnh vực chẩn đoán hình ảnh.

Giãn đài bể thận là tình trạng thận bị giãn nở vì ứ nước. Khi thận bị ứ nước và giãn nở lâu dài sẽ dẫn tới phình to hoặc mỏng đi khiến thận giống như một túi nước. Giãn đài bể thận có thể xảy ra ở thận trái, thận phải hoặc cả hai bên thận. Tình trạng này kéo dài có thể vỡ bất cứ lúc nào, hoặc có nguy cơ suy thận, ảnh hưởng sức khỏe của người bệnh. Theo giai đoạn, giãn đài bể thận được chia thành 4 cấp độ như sau:

• Giãn đài bể thận độ 1: Đây là cấp độ giãn nhẹ nên dấu hiệu giãn đài bể thận có thể không đáng lo ngại. Nếu ở giai đoạn này, người bệnh cần đến thăm khám bác sĩ để theo dõi thường xuyên thận và các cơ quan liên quan.
• Giãn đài bể thận độ 2: Ở giai đoạn này, thận đã bị thu nhỏ lại do đài bể thận giãn nở nhiều.
• Giãn đài bể thận độ 3 và độ 4: Đây là cấp độ nặng nhất khi bị giãn đài bể thận. Khi ở giai đoạn này, thận bị đọng nước và đài bể thận đã bị kéo dãn ra rất nhiều. Trường hợp này, bác sĩ sẽ chỉ định mổ để ngăn chặn sự phát triển của bệnh.

Tuy ở giai đoạn đầu, giãn đài bể thận có những triệu chứng không rõ rệt và không ảnh hưởng nhiều đến sức khỏe, nhưng nếu phát hiện sớm người bệnh cần đến cơ sở y tế để có phương pháp điều trị kịp thời, tránh xảy ra những biến chứng nguy hiểm như:

• Nhiễm trùng thận: Nguyên nhân là do nước tiểu tồn đọng lâu ngày khiến các vi khuẩn gây bệnh phát triển dẫn đến tình trạng viêm, nhiễm trùng.
• Vỡ thận: Biến chứng này đe dọa đến tính mạng của người bệnh. Nguyên nhân dẫn đến biến chứng này là vách thận giãn mỏng quá mức kết hợp cùng với áp lực trong thận tăng cao khiến thận vỡ.
• Suy thận: đây là biến chứng gây tử vong cho người bệnh một cách âm thầm. Các tế bào thận dần bị phá hủy, chức năng lọc máu và loại thải các chất độc hại mất dần khiến người bệnh ngày càng kiệt quệ. Khi chức năng thận mất hoàn toàn, người bệnh phải chạy thận nhân tạo hoặc ghép thận để duy trì sự sống.

Có nhiều nguyên nhân gây ra tình trạng giãn đài bể thận. Một trong những nguyên nhân chính dẫn tới tình trạng này là do bệnh lý sỏi thận, sỏi niệu quản khiến ống niệu quản bị tắc, nước tiểu bị ứ đọng. Ngoài ra, các bệnh lý đường tiết niệu như ung thư, sỏi bàng quang, u xơ tuyến tiền liệt, rối loạn chức năng bàng quang, ung thư cổ tử cung... cũng có thể dẫn tới tình trạng giãn đài bể thận.

Là căn bệnh có thể gây nguy hiểm tới tính mạng người bệnh, nên việc nhận biết dấu hiệu giãn đài bể thận để kịp thời điều trị là quan trọng. Người bệnh có thể quan sát và theo dõi các triệu chứng cảnh báo giãn đài bể thận dưới đây:

• Xuất hiện những cơn đau bụng bất thường, cơn đau có thể bắt đầu từ vùng lưng, hông và lan dần xuống vùng háng kèm đổ mồ hôi và buồn nôn.

• Người bệnh có thể đi tiểu ra máu, cảm giác mệt mỏi, rối loạn nhịp tim.
• Cơ thể người bệnh suy nhược và xuất hiện các cơn co thắt cơ bắp.

Siêu âm giãn đài bể thận là kĩ thuật giúp bác sĩ nhanh chóng phát hiện và chẩn đoán chính xác nguyên nhân gây bệnh. Dựa vào vị trí thận trong cơ thể mà bác sĩ có thể chọn mặt cắt trong khi siêu âm giãn đài bể thận nhằm có hình ảnh đứng và ngang của thận. Vậy siêu âm có phát hiện dấu hiệu giãn đài bể thận không? Theo đó, nếu siêu âm thận ở người lớn, kết quả bình thường khi hình ảnh có các đặc điểm sau:

• Thận giống hình hạt đậu, có phần rốn ở phía trong, kích thước hai thận không giống nhau; đường bờ đều, nhu mô thận trái có hình tam giác.
• Vỏ thận đậm độ âm thấp hơn, hoặc cũng có thể bằng gan và lách; tháp thận có đậm độ âm hơi thấp hơn phần vỏ nhưng phần phức hợp xoang thận có đậm độ âm lớn nhất.
• Hệ thống góp bình thường là một khoang hẹp chứa nước tiểu, khó thấy, thấy rõ dưới dạng khoang trống âm ở người có bài niệu tốt, đồng thời bể thận cũng có thể xuất hiện từ mức một cấu trúc trống âm nhỏ trong thận tới cấu trúc trống âm lớn lồi ra khỏi thận.

Còn đối với trẻ em, hình ảnh siêu âm thận bình thường có sự khác biệt so với người lớn như sau:

• Cầu thận tập trung cao hơn tại vỏ nên đậm độ âm cao hơn thận ở người lớn.
• trẻ nhỏ có rất ít mỡ ở thận nên phức hợp xoang thận chỉ bao gồm các cấu trúc của hệ thống đài thận.
• Hệ thống đài thận căng ở khoảng 75% nên các đài và cổ đài là cấu trúc có chứa dịch.

Tuy nhiên, hình ảnh siêu âm giãn đài bể thận được đánh giá qua sự tổn thương ở các mức độ, cụ thể như sau:

• Bể thận và các đài thận bị giãn nhẹ nếu ở mức độ 1
• Bể thận và các đài thận giãn rõ rệt, chèn ép làm cho nhu mô thận hẹp lại trong mức độ 2.
• Bể thận và đài thận giãn thành một nang lớn, giai đoạn này sẽ không phân biệt được các cấu trúc của hệ thống góp. Nhu mô thận rất mỏng.
• Hình ảnh siêu âm giãn đài bể thận còn có thể nhìn thấy vị trí và lý do gây tắc nghẽn như: Sỏi niệu quản.
• Khúc nối niệu quản - bể thận bất thường, dị dạng.
• Teo niệu quản bẩm sinh.
• Lao thận
• Chèn ép từ ngoài vào như hạch, u vùng chậu, thai nhi, ung thư cổ tử cung, u xơ tiền liệt tuyến,...

Giãn đài bể thận là một trong những bệnh có thể gây hậu quả nghiêm trọng. Việc siêu âm giãn đài bể thận là phương pháp cần thiết để chẩn đoán, đánh giá chính xác tình trạng bệnh lý, từ đó có phương pháp điều trị thích hợp, nhằm hạn chế những biến chứng nguy hiểm cho người bệnh.