Viêm amidan và viêm họng liên cầu khuẩn khác nhau như thế nào?

Viêm amidan và viêm họng do liên cầu khuẩn là những bệnh lý ở đường hô hấp, có một số biểu hiện bệnh giống nhau nên nhiều người bị nhầm lẫn giữa hai bệnh này. Trên thực tế, nguyên nhân, vị trí mắc bệnh của hai bệnh này hoàn toàn khác nhau.

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi các bác sĩ Tai Mũi Họng - Khoa khám bệnh và Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hải Phòng

Viêm amidan là tình trạng viêm nhiễm tại tổ chức amidan khẩu cái, có thể có nhiều nguyên nhân như vi khuẩn, virus... dẫn tới tình trạng viêm amidan. Amidan là những tổ chức hạch bạch huyết có hình ô van màu hồng, nằm ở bên phải và bên trái, trong hố amidan của thành bên họng. Amidan khẩu cái là tổ chức amidan lớn nhất trong vòng bạch huyết Waldayer và có thể khám, quan sát bằng mắt thường khi dùng đèn soi. Amidan có chức năng miễn dịch, giúp các vi sinh vật không xâm nhập vào sâu bên trong đường hô hấp dưới, nên ở tổ chức amidan có nhiều vi sinh vật cư trú thường xuyên gây tình trạng viêm amidan, đặc biệt là ở trẻ nhỏ.

Viêm họng do liên cầu là tình trạng viêm niêm mạc họng do chủng vi khuẩn liên cầu khuẩn gây ra, thường hay gặp do liên cầu beta tan huyết nhóm A. Bệnh thường gặp ở trẻ em, diễn biến bệnh thường nghiêm trọng hơn do các nguyên nhân từ virus gây viêm họng. Nếu không điều trị đúng và kịp thời có thể gây ra những biến chứng như viêm cầu thận cấp và thấp tim.

Viêm amidan và viêm họng liên cầu có nhiều triệu chứng khá giống nhau, nên nhiều người có sự nhầm lẫn. Tuy vậy, có một số triệu chứng khác nhau giúp phân biệt bệnh viêm amidan và viêm họng liên cầu như:

Triệu chứng viêm amidan:

• Sốt: Sốt do viêm amidan thường sốt nhẹ hoặc trung bình, từ 38-39 độ C.
• Amidan sưng, đỏ, có thể xuất hiện giả mạc màu trắng hoặc vàng trên amidan hoặc khu vực xung quanh.
• Đau họng, cảm giác khó nuốt, nuốt đau.
• Đau đầu
• Đau và cảm giác căng cứng cổ.
• Hạch vùng cổ sưng đau.
• Có thể xuất hiện đau vùng thượng vị.

Triệu chứng viêm họng liên cầu:

• Sốt: Thường sốt cao trên 39 độ C, so với viêm amidan thường sốt cao hơn, người rất mệt mỏi.
• Amidan sưng đỏ vì liên cầu khuẩn cũng là một nguyên nhân hay gặp gây viêm amidan, xuất hiện mảng trắng mủ trên bề mặt amidan.
• Đau họng, nuốt đau.
• Đau đầu
• Cơ thể đau nhức.
• Xuất hiện những đốm đỏ, nhỏ trên vòm miệng.
• Hạch vùng cổ sưng đau.
• Buồn nôn hoặc nôn, đặc biệt hay gặp ở trẻ nhỏ.

Nguyên nhân và yếu tố thuận lợi gây viêm amidan:

• Do virus: Các loại virus gây viêm amidan như adenovirus, virus cúm, virus herpes, virus Epstein-Barr...
• Do vi khuẩn: Có khoảng 15-30% nguyên nhân gây ra viêm amidan là do liên cầu khuẩn nhóm A gây ra, ngoài ra có thể do tụ cầu, lậu cầu, chlamydia...
• Yếu tố thuận lợi: Lứa tuổi hay gặp là trẻ em từ 5-15 tuổi, tiếp xúc với nguồn lây bệnh.

Nguyên nhân và yếu tố gây viêm họng liên cầu:

• Viêm họng liên cầu khuẩn: Là bệnh viêm họng do vi khuẩn liên cầu (tên khoa học là streptococcus) gây ra, hay gặp nhất là vi khuẩn tên Streptococcus pyogenes hoặc Streptococcus nhóm A.
• Yếu tố nguy cơ gây bệnh viêm họng liên cầu bao gồm: Gặp phổ biến ở trẻ từ 5-15 tuổi, hay gặp vào mùa xuân và thu.

Viêm amidan có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau gây ra nên việc điều trị tùy thuộc vào nguyên nhân gây bệnh.

Trường hợp viêm amidan do virus: Điều trị chủ yếu là điều trị triệu chứng, nâng cao sức đề kháng như:

• Nếu sốt trên 38,5 độ C thì cần hạ sốt bằng thuốc hạ sốt, loại thường dùng để hạ sốt là paracetamol, liều từ 10-15mg/kg cân nặng. Sốt nhẹ chưa cần dùng thuốc thì mặc quần áo thoáng mát, chườm vùng nách, cổ, bẹn bằng nước ấm.
• Uống nhiều nước: Bổ sung nước và điện giải bằng oresol.
• Súc miệng, súc họng bằng nước muối sinh lý ấm.
• Tăng cường ăn rau xanh, nước hoa quả, các loại quả chứa nhiều vitamin C.

Nguyên nhân do vi khuẩn:

• Điều trị triệu chứng tương tự như trường hợp nhiễm virus.
• Điều trị nguyên nhân: Cần sử dụng thuốc kháng sinh để diệt vi khuẩn, thông thường thời gian dùng kháng sinh từ 5-7 ngày. Khi dùng thuốc kháng sinh sẽ thấy các dấu hiệu giảm dần trong vòng 1-2 ngày, nếu không thấy các dấu hiệu bệnh giảm cần tái khám để thay đổi thuốc cho phù hợp với tác nhân gây bệnh.

Khi viêm amidan thường xuyên, tái diễn nhiều lần, gây ra một số biến chứng cản trở đường thở, hay gây viêm tai giữa thường xuyên... Điều trị nội khoa không cải thiện, lúc này trẻ thường có chỉ định phẫu thuật cắt amidan để hạn chế biến chứng.

• Điều trị nguyên nhân: Do vi khuẩn nên cần điều trị bằng thuốc kháng sinh, sử dụng càng sớm thì càng hạn chế nguy cơ gây ra những biến chứng nguy hiểm. Liên cầu khuẩn này vẫn nhạy cảm với kháng sinh nhóm beta lactam, nên kháng sinh nhóm này được ưu tiên sử dụng cho người bệnh.
• Điều trị triệu chứng: Tương tự như điều trị triệu chứng trong trường hợp viêm amidan.

Nếu người bệnh nhận thấy một số các triệu chứng sau thì nên tới các cơ sở y tế để được khám, tư vấn và điều trị ngay:

• Các dấu hiệu bệnh kéo dài trên 4 ngày, không có dấu hiệu thuyên giảm, thậm chí tăng nặng hơn sau khi dùng thuốc điều trị.
• Người bệnh sốt kéo dài trên 39 độ C.
• Có dấu hiệu khó thở, co giật do sốt cao.
• Tình trạng viêm amidan hay viêm họng liên cầu khuẩn tái phát nhiều lần trong năm, hay mới gặp tình trạng này trước đó một thời gian ngắn.
• Người bệnh khó khăn khi ăn, uống nước, cảm thấy đau họng nhiều vượt khả năng chịu đựng.

Bệnh viêm amidan và viêm họng liên cầu có thể do các nguyên nhân khác nhau gây ra, các biểu hiện bệnh khác nhau và hướng điều trị, cách điều trị khác nhau. Là hai bệnh hoàn toàn khác nhau nên cần phân biệt để có hướng điều trị phù hợp, tránh sai lầm dẫn tới việc sử dụng kháng sinh khi không cần thiết hay nhầm lẫn gây ra các biến chứng của bệnh.

Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec thăm khám và điều trị các bệnh lý viêm mũi họng thông thường, các khối u vùng đầu mặt cổ, dị tật bẩm sinh vùng tai mũi họng bằng các phương pháp nội - ngoại khoa tối ưu nhất cho bệnh nhân, cả trẻ em và người lớn. Đến với Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec, bệnh nhân sẽ nhận được sự thăm khám trực tiếp, tận tình và chuyên nghiệp từ đội ngũ cán bộ y tế giỏi chuyên môn, giàu kinh nghiệm.