Xuất huyết dưới da ở người già có đáng lo?

Xuất huyết dưới da là một tình trạng xảy ra ở mọi đối tượng, từ trẻ em cho đến người lớn tuổi. Xuất huyết dưới da ở người già hầu hết bắt nguồn từ những nguyên nhân lành tính, tuy nhiên trong một số trường hợp tình trạng này có thể gây ra những biến chứng chứng nguy hiểm. Vậy bệnh xuất huyết dưới da ở người lớn tuổi là gì và phải làm sao khi gặp phải tình trạng này?

Xuất huyết dưới da là tình trạng xuất hiện các chấm máu đỏ, nâu hoặc tím, đôi khi là những mảng xuất huyết dưới da lớn. Nguyên nhân xuất huyết dưới da là do các mao mạch vỡ ra và rò rỉ vào các mô xung quanh. Các mạch máu có thể vỡ vì nhiều lý do khác nhau nhưng trong hầu hết các trường hợp nó không gây ra các triệu chứng nghiêm trọng. Các tổn thương xuất huyết thường sẽ lành trong vài ngày hoặc vài tuần.

Xuất huyết dưới da xuất hiện ở mọi độ tuổi, trong đó tần suất xuất hiện ở người già là khá phổ biến, đặc biệt ở những người trên 50 tuổi.

Xuất huyết dưới da ở người lớn có thể xuất hiện theo một số dạng sau:

• Các đốm xuất huyết xảy ra khi chỉ một vài mạch máu nhỏ vỡ ra. Chúng trông giống như những chấm đỏ nhỏ hơn 2mm hoặc bằng chiều rộng của một đầu bút chì màu.
• Ban xuất huyết xảy ra khi một số mạch máu nhỏ vỡ ra. Nó trông giống như một mảng màu đỏ tím. Các đốm xuất huyết có kích thước khoảng 4mm đến 1 cm. Thông thường, khi ấn vào da, các ban xuất huyết sẽ trở nên nhợt nhạt và khi buông tay ra, màu đỏ sẽ trở lại. Các đốm xuất huyết thường không mất màu khi ấn vào.
• Mảng bầm máu là khi nhiều mạch máu rất gần nhau vỡ ra, dẫn đến máu tụ lại ngay dưới bề mặt da. Mảng bầm máu trông giống như một vết bầm tím, nhưng nó không phải lúc nào cũng liên quan đến chấn thương.
• Tụ máu dưới da xảy ra khi các mạch máu lớn hơn vỡ ra, dẫn đến máu đông lại. Hầu hết các khối máu tụ là nhỏ. Nhưng nếu chúng phát triển trong các cơ quan hoặc khoang cơ thể lớn hơn, chúng có thể nghiêm trọng và thậm chí đe dọa tính mạng.

Xuất huyết dưới da ở người già có thể xuất phát từ những nguyên nhân lành tính, tuy nhiên trong một số trường hợp, nó có thể là dấu hiệu cảnh báo cho những bệnh lý nguy hiểm như:

• Bệnh đái tháo đường: Nếu thường xuyên có những vết xuất huyết trên cơ thể mà không do va đập, đó có thể là dấu hiệu cảnh báo bệnh đái tháo đường. Khi lượng đường trong máu tăng cao, mạch máu, da và thần kinh bị yếu đi gây ra tình trạng xuất huyết mao mạch. Đây cũng là một dấu hiệu để nhận biết của bệnh đái tháo đường.
• Tập thể dục quá sức: Luyện tập thể lực quá mức cũng có thể gây ra bầm tím da. Vì các bài tập này có thể làm vỡ các mao mạch nhỏ dưới da gây xuất huyết.
• Chấn thương: Chấn thương như tai nạn xe, vết cắn, cháy nắng, đụng dập... là những nguyên nhân thường gặp gây xuất huyết dưới da.
• Quá trình lão hóa: Sản sinh Collagen trên da suy giảm theo tuổi, lớp mỡ bảo vệ da cũng dần dần ít đi. Sau tuổi 50, những người lớn tuổi rất dễ bị các vết xuất huyết dù chỉ có tác động nhẹ lên da.
• Nhiễm trùng: Viêm họng liên cầu, sốt đốm Rocky Mountain (lây lan do bọ ve), nhiễm virus như Cytomegalo virus, Hantavirus có thể gây ra xuất huyết dưới da.
• Bệnh lý về máu: Các bệnh lý thường gây ra xuất huyết dưới da bất thường bao gồm bệnh bạch cầu cấp, bệnh bạch cầu đơn nhân, giảm tiểu cầu làm quá trình đông máu hoạt động kém... Do vậy, người lớn tuổi nên được khám bác sĩ sớm khi xuất hiện xuất huyết dưới da bất thường và không rõ nguyên nhân.
• Sốt xuất huyết do vi rút: Sốt xuất huyết do vi rút Ebola và sốt xuất huyết do virus Dengue có thể gây xuất huyết ở nhiều bộ phận trên cơ thể. Các triệu chứng khác có thể bao gồm sốt cao, đau nhức cơ và suy nhược cơ thể...
• Căng thẳng: Xuất huyết dưới da có thể xuất hiện khi những người lớn tuổi quá căng thẳng, lo âu...
• Sử dụng thuốc: Một số loại thuốc có thể gây ra xuất huyết dưới da ở người lớn tuổi gồm thuốc chống đông máu gồm Warfarin, Heparin; thuốc kháng sinh gồm Nitrofurantoin, Penicillin; thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs) như Naproxen, Indomethacin; thuốc an thần Chloral hydrate; thuốc chống trầm cảm Desipramine; thuốc chống động kinh Carbamazepine; các loại thuốc thuốc điều trị ung thư...
• Bệnh ban xuất huyết: Bệnh lý làm máu thoát ra từ các mao mạch nhỏ dẫn đến xuất hiện hàng ngàn vết bầm tím nhỏ, có thể kèm theo ngứa ở những trường hợp nặng.
• Thiếu Vitamin: Đặc biệt là thiếu Vitamin C, một hoạt chất đóng vai trò quan trọng trong việc chữa lành vết thương và giúp hình thành Collagen. Thiếu hụt Vitamin C sẽ làm tăng nguy cơ vỡ các mạch máu nhỏ và kết quả gây xuất huyết dưới da. Ngoài ra, thiếu Vitamin K có thể làm giảm đông máu; thiếu Vitamin B12 ảnh hưởng đến quá trình sản xuất máu; thiếu Vitamin P làm việc sản xuất Collagen gặp khó khăn...
• Mất cân bằng nội tiết: Thường xuất hiện ở phụ nữ mãn kinh, phụ nữ mang thai... nguyên nhân chính là thiếu hụt nồng độ hormone Estrogen, điều này làm suy yếu các mạch máu và khiến mao mạch dễ bị tổn thương xuất huyết hơn.
• Viêm nội tâm mạc nhiễm khuẩn: Là tình trạng nhiễm trùng ở niêm mạc tim. Đây là một tình trạng khá nguy hiểm và có thể ảnh hưởng đến chức năng bơm máu của tim, gây ra những biến chứng nghiêm trọng khác.

Nếu tình trạng xuất huyết đi kèm với các biểu hiện như vùng da xuất huyết đau nhiều, sưng to, lan rộng, tạo thành mảng bầm tím hoặc màu đen lớn, có chảy máu qua da do vết thương hở, sốt cao, khó thở, chóng mặt, lú lẫn, giảm hay mất nhận thức, yếu chi... Cần đưa bệnh nhân đến ngay bệnh viện gần nhất để được xử trí, tránh các biến chứng nguy hiểm.

Trong các trường hợp nhẹ, có thể xử trí ban đầu tình trạng xuất huyết dưới da tại nhà bằng một số cách sau :

• Chườm lạnh: Chườm đá hoặc túi lạnh ngay lập tức để giảm đau hoặc giảm thiểu sưng tấy. Chườm lạnh trong khoảng 10 - 20 phút, di chuyển túi chườm trên da liên tục, số lần chườm là từ 3 lần trở lên mỗi ngày tùy vào mức độ của bệnh nhân. Trong 48 giờ đầu tiên sau khi bị chấn thương, hãy tránh những thứ có thể làm tăng sưng tấy, chẳng hạn như tắm nước nóng, túi chườm nóng hoặc đồ uống có cồn. Sau 48 đến 72 giờ, nếu hết sưng, hãy chườm nóng và bắt đầu vận động nhẹ nhàng với sự hỗ trợ của nhiệt ẩm để giúp phục hồi tổn thương.
• Kê cao vùng bị bầm tím trên gối trong khi chườm đá. Cố gắng giữ vùng này bằng hoặc cao hơn tim để giúp giảm thiểu sưng tấy.
• Trong trường hợp vùng xuất huyết sưng, cứng có thể quấn vùng da bị xuất huyết bằng băng đàn hồi để giúp giảm sưng. Không quấn quá chặt vì điều này có thể gây sưng nhiều hơn bên dưới vùng bị ảnh hưởng. Nới lỏng băng nếu băng quá chặt. Các dấu hiệu cho thấy băng quá chặt bao gồm tê, ngứa ran, tăng cảm giác đau, lạnh hoặc sưng tấy ở vùng bên dưới băng.
• Tình trạng xuất huyết dưới da ở người lớn có thể từ cảm xúc căng thẳng. Vì vậy, để tránh xuất huyết lan rộng hãy để những người này nằm nghỉ ngơi, giảm cảm xúc lo âu, stress.
• Trong trường hợp xuất hiện các cơn đau tại vùng xuất huyết có thể sử dụng các thuốc giảm đau như Paracetamol hay Ibuprofen nhưng phải tuân thủ theo đơn chỉ định của bác sĩ.
• Uống đủ nước: Xuất huyết dưới da ở người lớn có thể báo hiệu một tình trạng sốc giảm thể tích nặng, vì thế việc bù đủ nước trong trường hợp này ngay từ đầu là rất cần thiết.

• Sắp xếp đồ dùng trong nhà ngăn nắp, gọn gàng, lát nền chống trơn hoặc dùng thảm ít trơn để tránh nguy cơ té ngã cho người lớn tuổi.
• Bổ sung các loại thực phẩm dinh dưỡng có chứa các hoạt chất như Vitamin C, Vitamin K, Vitamin B12 hoặc Axit folic. Một số loại thực phẩm cần bổ sung như bánh mì, ngũ cốc và các sản phẩm từ ngũ cốc nguyên hạt, rau xanh, trái cây, sữa, pho mát và sữa chua, thịt, thịt gia cầm, cá, trứng, đậu khô và đậu Hà Lan,...
• Hạn chế sử dụng các loại thực phẩm chức năng như dầu cá, Vitamin E, tỏi, gừng...
• Đeo kính bảo hộ, đội mũ bảo hiểm... khi tham gia các hoạt động lao động, hay điều khiển xe máy.
• Người lớn tuổi không nên tham gia các hoạt động thể thao mạnh. Nên tập những bài thể dục nhẹ nhàng, vừa sức.
• Tránh lo âu, căng thẳng, buồn phiền...
• Thường xuyên đi khám sức khỏe để phát hiện được những bệnh lý tiềm ẩn trong cơ thể.

Xuất huyết dưới da ở người già có nguy hiểm không thường phụ thuộc vào nguyên nhân xảy ra và mức độ triệu chứng của từng bệnh nhân. Khi phát hiện những dấu hiệu bất thường, người thân cần đưa bệnh nhân đến bệnh viện để được kiểm tra và điều trị kịp thời, hạn chế được những biến chứng nguy hiểm trong tương lai.