Ứng dụng của đốt sóng cao tần (RFA) trong điều trị các bệnh thường gặp

Bài viết bởi Bác sĩ nội trú, Thạc sĩ Trần Đức Tuấn - Khoa Chẩn đoán hình ảnh - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park

Đốt sóng cao tần (RFA) là phương pháp hủy khối u bằng nhiệt, dùng điều trị hiệu quả và có nhiều điểm vượt trội trong một số bệnh khối u như: u tuyến giáp, u gan, u sợi tuyến vú,...

Đốt sóng cao tần (RFA) là phương pháp hủy khối u bằng nhiệt gây ra do sự ma sát của các ion trong mô dưới tác động của dòng điện xoay chiều có tần số cao, nằm trong khoảng sóng âm thanh.

Một điện cực được đặt ở trung tâm khối u và duy trì nhiệt độ phá hủy từ 60 -100 độ C. Dòng điện từ máy được truyền đến khối u qua một điện cực dạng kim, sóng radio được truyền vào đầu kim và sinh nhiệt. Nhiệt do ma sát làm khô mô xung quanh dẫn đến làm mất nước trong tế bào và hoại tử đông khối u, từ đó làm giảm thể tích bướu giáp.

Đốt sóng cao tần hiện đang được dùng rất hiệu quả trong điều trị nhiều bệnh lý như:

• U tuyến giáp
• U gan
• U sợi tuyến vú

Đốt sóng cao tần (RFA) được coi là phương pháp mới, hiện đại nhất hiện nay trong điều trị u tuyến giáp lành tính, mang lại nhiều lợi ích hơn cho người bệnh so với các phương pháp điều trị khác:

• Không phẫu thuật: Hạn chế được những rủi ro so với phẫu thuật truyền thống như: nhiễm trùng vết mổ, chảy máu trong và sau mổ như phẫu thuật truyền thống.
• An toàn: Dưới hướng dẫn của siêu âm, bác sĩ dùng kim đốt để phá huỷ chính xác từng milimet khối u bằng năng lượng nhiệt từ sóng cao tần. Do đó, đây là phương pháp tối ưu nhất vì bảo tồn được tối đa các mô lành xung quanh.

Quy trình điều trị u tuyến giáp bằng sóng cao tần được thực hiện theo 6 bước:

• Bước 1: Siêu âm xác định chính xác vị trí các nhân giáp, đặc tính của bướu, kích thước các nhân và thể tích bướu giáp.
• Bước 2: Sinh thiết tế bào bằng kim nhỏ FNA giúp chẩn đoán chắc chắn khối u tuyến giáp là lành tính. Trong một số trường hợp cần thiết bác sĩ sẽ có chỉ định xét nghiệm máu để xác định chức năng tuyến giáp.
• Bước 3: Vô khuẩn vùng cổ với cồn iod
• Bước 4: Gây tê khoang quanh tuyến giáp với Lidocain
• Bước 5: Đốt bướu nhân giáp bằng sóng cao tần dưới sự hướng dẫn của siêu âm.
• Bước 6: Nghỉ ngơi 30 phút trước khi về nhà

Đốt sóng cao tần là phương pháp điều trị có độ an toàn cao do không phải rạch da xâm lấn, không cần gây mê nên quá trình theo dõi và tái khám sau đốt sóng cao tần cũng tương đối đơn giản. Sau đốt sóng cao tần, bệnh nhân chỉ cần nằm lại theo dõi từ 30 phút đến 1 tiếng rồi có thể ra về, sinh hoạt và làm việc bình thường, không cần kiêng cữ hay hạn chế gì cả. Quá trình tái khám sẽ thực hiện siêu âm, có dopple màu và làm các xét nghiệm liên quan khác nếu cần thiết .

Thể tích của u tuyến giáp sau điều trị sẽ giảm dần theo thời gian:

• Sau 1-2 tuần: Kích thước bướu giáp tăng nhẹ do phản ứng viêm tự nhiên của cơ thể
• Sau 1 tháng: Giảm khoảng 50% thể tích
• Sau 3 tháng: Giảm từ 50-70% thể tích
• Sau 6 tháng: Giảm từ 70-95% thể tích
• Sau 12 tháng: Chỉ còn lại mô sẹo.

Với những trường hợp tốc độ giảm thể tích sau 9-12 tháng chưa đạt, có thể đốt thêm lần 2 để đạt hiệu quả tối đa. Sau đó bệnh nhân nên tái khám định kỳ 1 năm 1 lần trong 5 năm.

Trong đốt sóng cao tần RFA điều trị u tuyến giáp, bệnh nhân không cần phải gây mê, chỉ cần gây tê tại chỗ khoang quanh tuyến giáp nên bệnh nhân hoàn toàn tỉnh táo, giao tiếp được với bác sĩ trong suốt quá trình điều trị và không gặp phải biến chứng gây mê. Quá trình đốt được thực hiện qua một đầu kim rất nhỏ, do đó hoàn toàn không để lại sẹo.

Do chỉ đốt chọn lọc bướu nhân tuyến giáp, bảo tồn tối đa tuyến giáp lành nên sau điều trị người bệnh không phải uống thuốc bổ sung hormone tuyến giáp (khác với phương pháp mổ mở, người bệnh bị cắt đi một phần hoặc toàn bộ tuyến giáp lành dẫn đến việc phải uống thuốc cả đời).

Đây là một phương pháp kỹ thuật cao, ít xâm lấn dùng để điều trị u gan. Dưới hướng dẫn của các phương tiện chẩn đoán hình ảnh như siêu âm, cắt lớp vi tính, máy chụp mạch số hoá xoá nền, bác sĩ can thiệp điện quang sẽ đưa đầu kim phát sóng radio cao tần vào chính giữa khối u gan.

Sau đó, các tế bào của khối u bị đốt cháy bởi nhiệt lượng thích hợp mà các tế bào gan lành và các tạng xung quanh không bị ảnh hưởng.

Phương pháp đốt sóng cao tần được ưu tiên sử dụng để điều trị các khối có kích thước khoảng 3cm. Một số bệnh nhân không thể phẫu thuật do xơ gan chức năng gan không đảm bảo hoặc già yếu, hoặc có bệnh toàn thân nguy cơ cao khi gây mê, phẫu thuật.

• Sóng radio cao tần được sử dụng để điều trị các khối u nguyên phát hoặc di căn trong gan
• Khối u nguyên phát hay ung thư tế bào gan
• Khối u di căn: có nhiều ung thư có thể di căn đến gan, trong đó hay gặp nhất là di căn từ đại tràng – trực tràng

Do tác dụng của sóng cao tần, nhu mô xung quanh đầu kim sẽ bị nóng lên và bị phá huỷ, cùng thời gian đó, các mạch máu nhỏ quanh u cũng bị đốt cháy, hạn chế khả năng chảy máu hơn so với các phương pháp khác. Sau đó các tế bào u sẽ dần thay thế bởi sẹo. Toàn bộ quá trình can thiệp diễn ra trong khoảng 1 đến vài giờ. Nếu không cần điều trị gì thêm, bệnh nhân có thể quay trở lại cuộc sống bình thường và làm việc sau một vài ngày.

Bác sĩ sẽ sử dụng đầu dò siêu âm để xác định chính xác vị trí của khối u rồi đưa nhiệt độ cao trực tiếp vào khối u làm phá hủy tế bào khối u.

Khi sử dụng sóng cao tần để điều trị u sợi tuyến vú thì chỉ cần gây tê tại chỗ. Ngoài hiệu quả cao, phương pháp này còn mang lại tính thẩm mỹ cao cho phụ nữ do không để lại sẹo xấu.

Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec hiện có đủ điều kiện chuyên môn; trang thiết bị y tế hiện đại, đạt chuẩn quốc tế; chất lượng dịch vụ chuyên nghiệp, giúp nâng cao hiệu quả chẩn đoán và điều trị bệnh bằng phương pháp đốt sóng cao tần.

Trong tháng 4 & 5/2021, khi có nhu cầu khám và điều trị U tuyến giáp tại Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park và Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Đà Nẵng, quý khách hàng sẽ được hưởng ưu đãi kép:

- Miễn phí khám chuyên khoa và miễn phí chụp X-quang

- Giảm 50% chi phí đối với khách hàng có chỉ định điều trị sau khám. Chương trình áp dụng giới hạn cho kỹ thuật tương ứng từng bệnh viện và cho khách hàng lần đầu thực hiện kỹ thuật điều trị này tại Vinmec.