Viêm màng não do siêu vi: Chẩn đoán và điều trị

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ chuyên khoa I Bùi Thị Hà - Bác sĩ Nhi - Sơ Sinh, Khoa Nhi - Sơ sinh - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hạ Long

Viêm màng não do siêu vi là nguyên nhân thường gặp nhất của viêm màng não. Các nguyên nhân khác gây viêm màng não siêu vi bao gồm do vi trùng, nấm, ký sinh và những thứ liên quan đến thuốc.

Viêm màng não là hiện tượng lớp màng mỏng bao bọc não và tủy sống bị viêm. Viêm màng não siêu vi là nguyên nhân thường gặp nhất. Một số nguyên nhân khác gây viêm màng não bao gồm: viêm màng não do vi khuẩn, do nấm, do ký sinh và tác dụng phụ của thuốc.

Ở những người có hệ miễn dịch tốt, viêm màng não siêu vi thường ít gây tử vong. Quá trình điều trị viêm màng não kéo dài 7 - 10 ngày. Trẻ sơ sinh, trẻ nhỏ dưới 1 tuổi và người có hệ miễn dịch kém là đối tượng dễ mắc bệnh hơn. Các triệu chứng viêm màng não do vi trùng và viêm màng não siêu vi thường giống nhau, do đó người bệnh cần đến các cơ sở y tế để được chẩn đoán bệnh chính xác.

Các triệu chứng viêm màng não siêu vi thường xuất hiện đột ngột hoặc bùng phát sau vài ngày. Các dấu hiệu ban đầu bao gồm: Đau nhức đầu, sốt, cứng cổ, đau cổ, nôn và buồn nôn, phát ban. Nhiều người không biết “viêm màng não là gì?” dẫn đến chẩn đoán nhầm triệu chứng của bệnh với những bệnh khác, khiến tình trạng bệnh trở nên nghiêm trọng hơn. Những triệu chứng nặng hơn của viêm màng não siêu vi giai đoạn sau bao gồm: thay đổi về hành vi, buồn ngủ, khó thức giấc, mệt mỏi. Ở trẻ sơ sinh, các triệu chứng đa dạng khác nhau, trong một số trường hợp, trẻ có các dấu hiệu cáu kỉnh, mệt mỏi, chán ăn. Ở trẻ em, một số trường hợp ngoại lệ sẽ không bị sốt.

Có thể phân biệt triệu chứng viêm màng não ở mỗi đối tượng khác nhau như sau:

Dấu hiệu viêm não siêu vi ở trẻ em như sau:

• Trẻ bị sốt kéo dài.
• Thường xuyên cáu kỉnh, bứt rứt khó chịu.
• Ăn, bú kém
• Ngủ li bì, khó đánh thức.

Dấu hiệu viêm màng não siêu vi ở người lớn:

• Sốt cao
• Đau đầu nhiều
• Cứng cổ vai gáy
• Nhạy cảm với ánh sáng
• Buồn ngủ hoặc khó đánh thức
• Không muốn ăn uống

Viêm màng não điều trị bao lâu phụ thuộc vào việc chẩn đoán bệnh từ sớm và chính xác. Thông thường, viêm màng não do siêu vi được chẩn đoán bằng xét nghiệm dịch não tủy của bệnh nhân. Xét nghiệm dịch não tủy có thể cho biết là bệnh nhân bị viêm màng não do nhiễm virus hoặc là vi trùng. Tuy nhiên, khó có thể nhận dạng chính xác loại virus gây nên viêm màng não.

Sau khi có kết quả xét nghiệm dịch não tủy, bác sĩ sẽ đưa ra quyết định có cần nhập viện hay điều trị viêm màng não ở nhà. Một số trường hợp nặng hoặc những người có hệ miễn dịch yếu thì việc nhập viện điều trị là cần thiết.

Hiện nay không có thuốc điều trị đặc hiệu đối với viêm màng não siêu vi. Hầu hết bệnh nhân hồi phục hoàn toàn trong vòng 2 tuần điều trị viêm màng não. Người bệnh cũng không cần sử dụng kháng sinh để điều trị bệnh bởi kháng sinh không có tác dụng trong việc điều trị siêu vi.

Để điều trị viêm não, bác sĩ sẽ hướng dẫn bệnh nhân nghỉ ngơi tại giường, uống nước đầy đủ, dùng thuốc để giảm đau và hạ sốt. Trường hợp người bệnh có hệ miễn dịch yếu hoặc bệnh nặng có thể được yêu cầu nhập viện.

Hiện nay tại Việt Nam đã có vắc xin phòng ngừa viêm màng não gây ra bởi khuẩn cầu phổi, khuẩn cầu màng não và Hib. Bạn có thể liên hệ các bệnh viện, cơ sở y tế trên cả nước để được tiêm phòng đầy đủ.

Lịch tiêm vắc xin phòng viêm màng não như sau:

Vắc xin viêm màng não AC giúp phòng ngừa bệnh viêm màng não mô cầu do vi khuẩn não mô cầu tuýp A và tuýp C gây ra:

• Trẻ từ 2 tuổi trở lên có thể tiêm vắc xin viêm màng não AC.
• Trường hợp trẻ trên 6 tháng tuổi đã tiếp xúc với người bệnh cũng có thể tiến hành tiêm luôn.
• Tiêm mũi nhắc lại sau mỗi 3 - 5 năm.

Vắc xin viêm màng não BC giúp phòng ngừa bệnh viêm màng não mô cầu do vi khuẩn não mô cầu tuýp B và tuýp C gây ra. Vắc xin có tên VA-MENGOC-BC.

• Chỉ định cho Trẻ từ 6 tháng tuổi trở lên - người lớn dưới 45 tuổi.
• Mỗi trẻ cần tiêm 2 mũi, mũi 2 cách mũi 1 khoảng 6 - 8 tuần.

Để phòng ngừa viêm màng não. những người có tiếp xúc gần gũi với người bệnh viêm não siêu vi có thể cần điều trị kháng sinh phòng ngừa. Rửa tay thường xuyên bằng xà bông và nước. Không dùng chung đồ ăn, đồ uống hoặc dụng cụ ăn uống với người khác cũng giúp ngăn chặn lây lan vi trùng.

Viêm màng não do siêu vi là bệnh lành tính có thể khỏi sau 7 - 10 ngày, điều trị tại nhà mà không để lại biến chứng. Tuy nhiên trường hợp bệnh chuyển biến nặng cần đưa người bệnh đến cơ sở y tế gần nhất để được điều trị viêm màng não kịp thời.