Xơ cứng vật hang: Cẩn thận hỏng "súng"

Bài viết được tham vấn chuyên môn cùng Bác sĩ chuyên khoa I Nguyễn Hùng - Bác sĩ điều trị bệnh Nội tiết - Khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Đà Nẵng.

Xơ cứng vật hang là sự phát triển của mô xơ bên trong vật hang dương vật, làm cong, biến dạng khi cương cứng. Sự diễn tiến của bệnh xơ cứng vật hang lại có thể gây đau đớn đáng kể ở một số nam giới, thậm chí dẫn đến mặc cảm, căng thẳng khi quan hệ tình dục.

Bệnh xơ cứng vật hang (bệnh Peyronie) được định nghĩa là khi có sự hiện diện của các mảng xơ hoặc cục xơ cứng ở dương vật. Vị trí xuất hiện và phát triển của các mảng xơ này là trong vật hang - bản chất là lớp mô cương của dương vật, giúp dương vật tăng kích thước và đường kính khi quan hệ tình dục.

Nếu mảng xơ hình thành và tăng sinh ở mặt lưng dương vật sẽ làm cho dương vật cong gấp khúc lên trên và ngược lại, nếu ở mặt bụng sẽ làm cho dương vật cong gấp khúc xuống dưới. Một số ít trường hợp cũng có thể gặp mảng xơ nằm ở cả hai mặt trên và dưới khiến cho dương vật lồi lõm và rút ngắn chiều dài khi cương.

Bệnh xơ cứng vật hang hoàn toàn lành tính, thường diễn tiến chậm theo thời gian và mức độ biểu hiện từ nhẹ đến nặng, khiến người nam gặp khó khăn trong quan hệ tình dục. Chính vì vậy, đây cũng có thể là nguyên nhân gây trầm cảm, lo âu ở nam giới. Tuy vậy, không ít các trường hợp bệnh có thể tự thuyên giảm và khỏi hẳn.

Các dấu hiệu và tốc độ tiến triển của việc hình thành các mảng xơ của bệnh xơ cứng vật hang, gây ra những than phiền ở bệnh nhân là hoàn toàn khác nhau giữa từng người. Dù vậy, các triệu chứng phổ biến nhất được liệt kê như sau:

• Mô sẹo: Các mô sẹo đóng dày thành từng mảng bám trên vật hang có thể được chính bản thân người nam cảm nhận thấy ngay dưới da dương vật. Cấu trúc này thường được mô tả là dạng cục phẳng hoặc một dải mô cứng.
• Biến dạng dương vật: Các mảng xơ sẽ khiến dương vật bị uốn cong, thấy rõ nhất là khi cương. Dương vật có thể có hướng cong lên, cong xuống hoặc uốn cong sang một trong hai bên. Trong một số trường hợp, dương vật khi cương cứng lại bị thu hẹp lại như hình dạng “đồng hồ cát”. Ngoài ra, dương vật có thể bị rút ngắn lại hơn so với trước.
• Rối loạn cương dương: Người nam nhận thấy khả năng kiểm soát sự cương dương không còn được như trước đây, cả trong việc khởi đầu hay duy trì sự cương cứng.
• Đau đớn: Các mảng xơ phát triển nhiều gây co rút, chèn ép khiến cho người nam có thể bị đau dương vật ngay khi có hoặc không có sự cương cứng. Trong đó, nếu bệnh tự thoái lưu, cảm giác đau trong quá trình cương cứng sẽ cải thiện dần dần trong vòng một đến hai năm; tuy nhiên, độ cong và biến dạng có thể vẫn còn.

Nguyên nhân gây ra bệnh xơ cứng vật hang cho đến nay vẫn chưa được làm rõ. Tuy vậy, có một số quan sát cho thấy có mối liên quan với một số yếu tố sau đây.

Giả thiết phổ biến nhất cho rằng bệnh xơ cứng vật hang là kết quả của các chấn thương lặp đi lặp lại ở dương vật. Ví dụ, dương vật có thể bị tổn thương trong lúc quan hệ tình dục, hoạt động thể thao hoặc sau một tai nạn... Tuy nhiên, các bằng chứng ủng hộ cho giả thiết này vẫn còn hạn chế.

Bên cạnh đó, nếu người nam có một trong các nguy cơ sau đây thì khả năng mắc phải xơ cứng vật hang sẽ tăng lên:

• Di truyền: Nếu cha hoặc anh trai của một người nam đã từng bệnh, họ sẽ tăng nguy cơ mắc bệnh này.
• Rối loạn mô liên kết: Những bệnh nhân là nam giới đã có tiền căn mắc bệnh rối loạn mô liên kết dường như sẽ tăng nguy cơ tiến triển đến bệnh xơ cứng vật hang. Bằng chứng là khi khám một số người đàn ông mắc bệnh sẽ thấy lòng bàn tay của họ có dải xơ rất dày, khiến các ngón tay như bị kéo vào trong.
• Tuổi tác: Tỷ lệ mắc bệnh tăng theo tuổi, đặc biệt là ở nam giới trên 55 tuổi.
• Các yếu tố khác: Một số tình trạng về sức khỏe như hút thuốc, từng phẫu thuật tuyến tiền liệt, niệu dục... có thể liên quan đến bệnh.

Các biến chứng của bệnh xơ cứng vật hang bao gồm:

• Không có khả năng quan hệ tình dục tự nhiên
• Khó đạt được hoặc duy trì sự cương cứng (rối loạn cương dương)
• Lo lắng hoặc căng thẳng về khả năng hoạt động tình dục
• Căng thẳng về mối quan hệ với bạn tình
• Vô sinh nam do không giao hợp được.

Trong phần lớn các trường hợp, khi quan sát và thăm khám thấy có sự hiện diện của mô sẹo trong dương vật lúc bình thường và cả lúc cương lên, kèm với những biểu hiện như trên là đủ để chẩn đoán bệnh xơ cứng vật hang.

Việc làm thêm một số chẩn đoán cận lâm sàng sẽ trở nên hữu ích. Ví dụ, bác sĩ có thể yêu cầu siêu âm hoặc làm chẩn đoán hình ảnh nói chung để kiểm tra dương vật khi cương cứng. Trước khi chụp ảnh dương vật, người bệnh đôi khi phải cần tiêm thuốc trực tiếp vào dương vật để giúp nó cương lên.

Trong đó, siêu âm là xét nghiệm được sử dụng phổ biến nhất cho các bất thường tại dương vật. Nguyên lý của siêu âm là sử dụng sóng âm thanh, tạo nên hình ảnh, phản ánh cấu trúc của các mô mềm. Lúc này, siêu âm sẽ cho thấy sự hiện diện của mô sẹo, lưu lượng máu đến dương vật và bất kỳ sự bất thường về hình dạng, cấu trúc nào khác.

Vì trong phần lớn các trường hợp, bệnh xơ cứng vật hang có thể tự thuyên giảm. Do đó, bác sĩ sẽ trì hoãn việc điều trị, chỉ tư vấn và hướng dẫn cho người bệnh cách thức theo dõi nếu độ cong của dương vật thực sự không quá nghiêm trọng, không có diễn tiến xấu hơn, hoặc người bệnh vẫn còn khả năng cương dương tốt và quan hệ tình dục mà không có cảm giác đau hay chỉ đau nhẹ.

Ngược lại, nếu các triệu chứng trở nên nghiêm trọng và xấu đi theo thời gian, bác sĩ có thể đề nghị dùng thuốc hoặc phẫu thuật.

Một số loại thuốc đã được áp dụng để điều trị bệnh xơ cứng vật hang nhưng hiệu quả vẫn còn hạn chế, chưa thống nhất giữa các nhóm đối tượng khác nhau. Trong đó, các thuốc được sử dụng có cơ chế chủ yếu là giúp phá vỡ sự tích tụ collagen, tiêu hủy hay ngăn chặn tốc độ hình thành dải xơ, mảng xơ trong vật hang. Các thuốc này có ở dạng uống, dạng bôi hay cả dạng tiêm trực tiếp vào dương vật. Bên cạnh đó, để tăng tính hiệu quả của điều trị nội, người bệnh có thể được chỉ định thêm các thuốc giảm đau, thuốc tê tại chỗ khi quan hệ tình dục, giúp quá trình này diễn ra thoải mái hơn

Song song đó, các phương pháp phẫu thuật trên bệnh xơ cứng vật hang lại cho thấy kết quả đáng khả quan hơn. Bác sĩ có thể đề nghị phẫu thuật nếu sự biến dạng của dương vật nghiêm trọng, gây khó chịu hoặc ngăn cản việc quan hệ tình dục. Vì xơ cứng vật hang có thể tự thoái triển, can thiệp ngoại khoa sẽ không được khuyến nghị khi người bệnh có tình trạng này chưa đến một năm hay độ cong của dương vật ngừng tăng và ổn định kéo dài hơn sáu tháng.

Loại phẫu thuật được tiến hành sẽ phụ thuộc vào tình trạng, vị trí của mô sẹo, mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng và các yếu tố khác. Nguyên tắc chủ yếu là bóc tách mô sẹo, tái tạo lại hình dạng dương vật, nếu thiếu hụt mô thì lấy mô tự thân từ chính cơ thể người bệnh hay mảnh ghép nhân tạo. Tùy thuộc vào loại phẫu thuật, người bệnh có thể về nhà ngay trong ngày. Tuy nhiên, việc quan hệ tình dục cần trì hoãn trong bốn đến tám tuần đầu tiên.

Ngoài ra, có một số phương pháp điều trị khác trong bệnh xơ cứng vật hang vẫn đang được nghiên cứu và từng bước đánh giá tính hiệu quả như sử dụng dòng điện, sóng âm thanh để phá vỡ mô sẹo, liệu pháp kéo dài dương vật và cả xạ trị...

Xơ cứng vật hang gây biến dạng dương vật, đau đớn khi quan hệ tình dục là nỗi lo lắng của không ít các quý ông. Chính vì thế, khi có một trong các dấu hiệu đã nêu, người nam cần lựa chọn chuyên khoa nam khoa, niệu học uy tín để thăm khám, lập kế hoạch điều trị sớm nhằm đảm bảo bản lĩnh phái mạnh, tận hưởng hạnh phúc lứa đôi.

Nguồn tham khảo: mayoclinic.org, webmd.com, urologyhealth.org, emedicine.medscape.com, niddk.nih.gov, healthline.com