Chiến lược dự phòng ung thư

Dự phòng ung thư để giảm nguy cơ mắc bệnh ung thư. Điều này có thể bao gồm duy trì một lối sống lành mạnh, tránh tiếp xúc với các chất gây ung thư, dùng thuốc hoặc vắc-xin ngăn ngừa ung thư phát triển và sàng lọc ung thư để phát hiện và điều trị sớm.

Ung thư là một nhóm lớn các bệnh có thể bắt nguồn ở hầu hết các cơ quan hoặc mô của cơ thể khi các tế bào bất thường phát triển không kiểm soát được, vượt ra ngoài ranh giới thông thường để xâm lấn các bộ phận liền kề của cơ thể hoặc lây lan sang các cơ quan khác. Quá trình sau đó được gọi là di căn và là nguyên nhân chính gây tử vong do ung thư. Ung thư là nguyên nhân gây tử vong đứng hàng thứ hai trên toàn cầu, ước tính khoảng 9,6 triệu ca tử vong, tức 1/6 ca tử vong, vào năm 2018.

Do đó, dự phòng ung thư trước khi khối u ác tính hình thành là điều rất quan trọng. Có nhiều cách giúp phòng chống ung thư, tuy nhiên, khả năng phát triển ung thư bị ảnh hưởng rất nhiều bởi lối sống. Sau đây là những lời khuyên giúp dự phòng ung thư.

Hút thuốc lá liên quan đến nhiều loại ung thư khác nhau, bao gồm ung thư phổi, hầu họng, thanh quản, tụy, thận, bàng quang và cổ tử cung. Ngay cả khi không sử dụng thuốc lá, việc tiếp xúc với khói thuốc có thể làm tăng nguy cơ ung thư phổi.

Tránh thuốc lá hoặc quyết định ngừng sử dụng thuốc lá là một phần quan trọng trong việc phòng chống ung thư. Nếu cần trợ giúp để bỏ thuốc lá, hãy tìm đến bác sĩ để được tư vấn về các sản phẩm hỗ trợ cai thuốc lá và các chiến lược khác.

Chế độ ăn uống lành mạnh có thể giảm nguy cơ mắc bệnh ung thư. Hãy xem xét các nguyên tắc sau:

• Ăn nhiều trái cây và rau quả: ăn nhiều trái cây, rau và các loại thực phẩm khác nguồn gốc từ thực vật, chẳng hạn như ngũ cốc nguyên hạt và đậu.
• Duy trì cân nặng hợp lý: Ăn ít thực phẩm có hàm lượng calo cao, bao gồm đường tinh chế và chất béo nguồn gốc từ động vật.
• Uống rượu vừa phải: Nguy cơ mắc nhiều loại ung thư, bao gồm ung thư vú, đại tràng, phổi, thận và gan tăng lên theo lượng rượu và thời gian uống.
• Hạn chế các loại thịt đã qua chế biến: Theo báo cáo từ Cơ quan Nghiên cứu Ung thư Quốc tế, cơ quan ung thư của Tổ chức Y tế Thế giới, kết luận rằng, ăn một lượng lớn thịt chế biến sẵn có thể làm tăng nhẹ nguy cơ mắc một số loại ung thư.

Ngoài ra, ăn theo chế độ ăn Địa Trung Hải tập trung chủ yếu vào các loại thực phẩm có nguồn gốc thực vật, chẳng hạn như trái cây và rau, ngũ cốc nguyên hạt, các loại đậu, các loại hạt và dầu ô liu nguyên chất có thể giảm nguy cơ ung thư vú ở phụ nữ. Những người theo chế độ ăn Địa Trung Hải chọn chất béo lành mạnh, chẳng hạn như dầu ô liu thay vì bơ và cá thay cho thịt đỏ.

Duy trì cân nặng lý tưởng có thể làm giảm nguy cơ mắc các loại ung thư, bao gồm ung thư vú, tuyến tiền liệt, phổi, đại tràng và thận.

Hoạt động thể lực ngoài việc giúp kiểm soát cân nặng còn có thể làm giảm nguy cơ ung thư vú và ung thư đại tràng. Khi tham gia vào bất kỳ hoạt động thể chất nào sẽ đạt được một số lợi ích về sức khỏe. Nhưng để có những lợi ích đáng kể cho sức khỏe, hãy cố gắng dành ít nhất 150 phút mỗi tuần cho hoạt động vừa phải hoặc 75 phút mỗi tuần cho hoạt động mạnh. Mục tiêu là tạo thói quen hàng ngày với ít nhất 30 phút hoạt động thể lực và nếu có thể làm nhiều hơn thì càng tốt cho dự phòng ung thư.

Ung thư da là bệnh ung thư có thể phòng ngừa được. Hãy thử các mẹo sau:

• Tránh nắng giữa trưa: Tránh ánh nắng mặt trời trong khoảng thời gian từ 10 giờ sáng đến 4 giờ chiều, khi đó tia nắng mặt trời mạnh nhất.
• Ở trong bóng râm: Nếu phải ở ngoài trời, hãy ở trong bóng râm càng nhiều càng tốt. Kính râm và mũ rộng vành cũng giúp ích.
• Che các khu vực tiếp xúc: Mặc quần áo vừa khít, rộng rãi, che được càng nhiều da càng tốt. Ưu tiên chọn màu sáng hoặc tối phản xạ tia cực tím nhiều hơn so với màu pastel hoặc vải bông tẩy trắng.
• Kem chống nắng: Sử dụng kem chống nắng với chỉ số SPF ít nhất là 30, ngay cả trong những ngày nhiều mây. Bôi kem chống nắng nhiều và bôi lại sau mỗi hai giờ hoặc thường xuyên hơn nếu đang bơi hoặc đổ mồ hôi.
• Tránh giường tắm nắng và đèn chiếu nắng: vì gây hại như ánh sáng mặt trời tự nhiên.

Có thể phòng ngừa ung thư bằng cách tiêm phòng một số loại vi-rút như:

• Viêm gan siêu vi B: Viêm gan siêu vi B có thể làm tăng nguy cơ phát triển ung thư gan. Thuốc chủng ngừa viêm gan siêu vi B được khuyến cáo cho một số người có nguy cơ cao, chẳng hạn như người có nhiều bạn tình, những người bị nhiễm trùng lây truyền qua đường tình dục, những người sử dụng thuốc tiêm tĩnh mạch, nam giới quan hệ tình dục đồng giới và nhân viên chăm sóc sức khỏe hoặc nhân viên an toàn công cộng, những người có thể tiếp xúc với máu hoặc chất dịch cơ thể bị nhiễm bệnh.
• Vi rút HPV: là một loại vi rút lây truyền qua đường tình dục có thể dẫn đến ung thư cổ tử cung và ung thư sinh dục khác cũng như ung thư tế bào vảy ở vùng đầu và cổ. Thuốc chủng ngừa HPV được khuyến cáo cho trẻ em gái và trẻ em trai ở độ tuổi 11 và 12. Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ gần đây đã phê duyệt việc sử dụng vắc-xin Gardasil 9 cho nam và nữ từ 9 đến 45 tuổi.

7. Tránh các hành vi nguy cơ

Một chiến thuật phòng ngừa ung thư hiệu quả khác là tránh các hành vi nguy cơ có thể làm tăng nguy cơ ung thư. Ví dụ:

• An toàn tình dục: Hạn chế số lượng bạn tình và sử dụng bao cao su khi quan hệ tình dục. Càng có nhiều bạn tình càng có nhiều khả năng bị nhiễm trùng lây truyền qua đường tình dục - chẳng hạn như HIV hoặc HPV. Những người nhiễm HIV hoặc AIDS có nguy cơ cao bị ung thư gan, phổi và hậu môn. HPV thường liên quan đến ung thư cổ tử cung, nhưng nó cũng có thể làm tăng nguy cơ ung thư hậu môn, dương vật, hầu họng, âm hộ và âm đạo.
• Không dùng chung kim tiêm: Dùng chung kim tiêm với những người sử dụng thuốc tiêm tĩnh mạch có thể dẫn đến HIV, cũng như viêm gan siêu vi B và viêm gan siêu vi C - có thể làm tăng nguy cơ ung thư gan.

8. Kiểm tra sức khỏe thường xuyên

Thường xuyên kiểm tra và sàng lọc ung thư - chẳng hạn như ung thư da, đại tràng, cổ tử cung và vú, có thể làm tăng cơ hội phát hiện ung thư sớm, giúp cho việc điều trị có nhiều khả năng thành công.

Tóm lại, dự phòng ung thư là một việc quan trọng để ngăn ngừa bệnh tật và kéo dài đời sống. Có nhiều biện pháp phòng chống ung thư bao gồm không hút thuốc lá, tạo thói quen ăn uống lành mạnh, duy trì cân nặng hợp lý, tập thể dục thường xuyên, tiêm ngừa, tránh các hành vi nguy cơ và sàng lọc ung thư. Cần phối hợp các biện pháp với nhau để đạt được hiệu quả cao nhất.

Nguồn tham khảo:mayoclinic.org - cancer.gov - who.int