Giảm đau do ung thư di căn xương

Tùy vào loại ung thư nguyên phát cũng như giai đoạn của bệnh, tỷ lệ ung thư di căn đến xương chiếm tỷ từ 30-85% gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng sống của người bệnh. Ung thư di căn đến xương ở Việt Nam chiếm tỷ lệ cao hơn so với nước ngoài vì đa phần các ca ung thư đều phát hiện khá muộn, điều này gây ảnh hưởng đến thời gian sống thêm của bệnh nhân cũng như những biến chứng đi kèm như gãy xương bệnh lý hay chèn ép tủy sống...

Không phải bất kỳ loại ung thư nào cũng có thể di căn đến xương tuy nhiên ung thư phổi và ung thư tuyến giáp có tỷ lệ di căn từ 30-40% số ca bệnh trong khi ung thư vú và ung thư tuyến tiền liệt có tỷ lệ di căn khá cao từ 60-70%. Ung thư di căn đến xương thường tập trung ở những xương có nhiều tủy như cột sống, xương chậu, xương sườn, xương sọ với tỷ lệ lên đến 70%.

Biểu hiện điển hình của ung thư di căn đến xương là đau do dây thần kinh bị chèn ép, một số triệu chứng toàn thân như mệt mỏi, ăn không ngon, sút cân, thiếu máu... Tuy nhiên khi người bệnh phát hiện ra thì đa phần bệnh đã đến giai đoạn muộn và việc điều trị không còn đặc hiệu nữa.

Các phương pháp chẩn đoán ung thư di căn đến xương hiệu quả hiện nay thường được bác sĩ chỉ định thực hiện bao gồm chụp x-quang xương, xạ hình xương, chụp CT, chụp cộng hưởng từ, sinh thiết xương...Ngoài ra bác sĩ sẽ thực hiện một số thăm dò như đo mật độ xương giúp phát hiện sớm loãng xương, phát hiện sự mất cân bằng giữa tạo cốt bào và hủy cốt bào, thăm dò để phát hiện ung thư nguyên phát...

Ảnh hưởng đầu tiên của ung thư di căn đến xương là gây đau đớn dữ dội cho người bệnh đặc biệt là ban đêm. Họ phải chịu những cơn đau kéo dài và tình trạng đau do ung thư này sẽ tăng dần nếu không được điều trị giảm đau.

Cơ chế gây đau này có thể đến từ những nguyên nhân như sau:

• Khối u ung thư làm căng mảng xương tại chỗ
• Khối u chèn ép dẫn đến tình trạng tăng áp lực nội sọ hay thành tủy
• Sự chèn ép, xâm lấn hay lan tỏa của khối u ra các tổ chức xung quanh
• Xương bị phá hủy dẫn đến tình trạng gãy xương bệnh lý khiến bệnh nhân đau đớn

Hiện nay điều trị giảm đau do ung thư di căn đến xương với mục đích giảm kích thước hoặc khối lượng của khối u, giảm thiểu toàn bộ những tổn thương khác nhau của khối u gây ra đồng thời giảm đau do ung thư và tăng cường chất lượng cuộc sống cho người bệnh.

Các phương pháp điều trị giảm đau do ung thư di căn đến xương bao gồm phẫu thuật, hóa trị liệu, dùng thuốc giảm đau và xạ trị.

3.1 Điều trị giảm đau do ung thư xương di căn theo bậc thang giảm đau của WHO

Đây là phương pháp sử dụng thuốc giảm đau tùy theo tình trạng đau của người bệnh được WHO khuyến cáo sử dụng gồm ba bậc giảm đau như sau:

Bậc 1: Sử dụng Paracetamol theo chỉ định của bác sĩ

Bậc 2: Sử dụng Paracetamol cùng với codein hoặc tramadol theo chỉ định của bác sĩ, sử dụng liều lượng thấp hơn đối với bệnh nhân đang mắc suy gan, suy thận hoặc người lớn tuổi

Bậc 3: Sử dụng morphin hoặc các dẫn xuất của nó theo chỉ định của bác sĩ đối với bệnh nhân đau quá nhiều.

3.2 Điều trị giảm đau do ung thư xương di căn bằng phương pháp xạ trị

Đây là phương pháp trị đau do ung thư có nhiều ưu điểm được bác sĩ khuyến cáo sử dụng:

• Thời gian giảm đau kéo dài hơn so với các phương pháp khác
• Ít tác dụng phụ có hại đối với bệnh nhân
• Chi phí thực hiện rẻ hơn

Các nghiên cứu chỉ ra bệnh nhân thực hiện xạ trị có tác dụng rõ rệt sau 1-2 tuần xạ trị và thời gian hết đau có thể kéo dài từ 3-12 tháng. Những trường hợp sau này bệnh nhân vẫn đau ở vị trí cũ thì có thể tiến hành xạ trị lại để giảm đau cho người bệnh. Phương pháp này được đánh giá giúp bệnh nhân đỡ đau hoặc giảm đau hoàn toàn với tỷ lệ lên đến 80%, giúp bệnh nhân sớm trở lại cuộc sống ngày thường, không để cơn đau hành hạ lâu ngày nữa.

3.3 Điều trị phẫu thuật

Phẫu thuật giảm đau do ung thư bao gồm phẫu thuật triệt căn đối với các trường hợp gãy xương bệnh lý và các phẫu thuật dự phòng đối với các trường hợp có nguy cơ gãy cao như các tổn thương dài trên 2.5cm, đường kính tổn thương trên 50%, dự phòng chèn ép tủy sống.