Hiểu về ung thư giai đoạn tiến xa, di căn và di căn xương

Bài viết được tham vấn chuyên môn cùng Bác sĩ Tô Kim Sang - Trung tâm Ung bướu - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Central Park.

Khi ung thư tại một cơ quan xâm lấn hoặc di chuyển đến các cơ quan hoặc các vùng khác của cơ thể, khi đó bệnh được đánh giá là giai đoạn tiến xa và di căn. Bài viết dưới đây sẽ giúp chúng ta hiểu rõ về ung thư giai đoạn tiến xa, ung thư giai đoạn di căn và di căn xương.

Ung thư giai đoạn tiến xa có thể là tiến xa tại chỗ hoặc tiến xa tại vùng. Chúng có nghĩa là khối bướu lớn, xâm lấn trực tiếp các cấu trúc xung quanh hoặc các tế bào ung thư đã di chuyển đến các hạch bạch huyết xung quanh bướu nhưng chưa di chuyển đến các vị trí khác, ở xa cơ quan mang bướu. Bệnh ở giai đoạn này có thể được chữa khỏi (ví dụ như ung thư vú, ung thư đại tràng) hoặc đôi khi không thể được chữa khỏi (ví dụ như ung thư phổi, ung thư tụy). Đối với các trường hợp bệnh không thể chữa khỏi, mục tiêu điều trị bệnh là thu nhỏ khối bướu, kiềm hãm sự phát triển khối bướu, làm giảm các triệu chứng gây khó chịu và kéo dài thời gian sống thêm cho người bệnh. Với điều trị, bệnh có thể được kiểm soát trong một thời gian dài và có thể được xem là “bệnh mãn tính”.

Nếu bạn hoặc người thân được thông báo mắc bệnh ung thư giai đoạn tiến xa, bạn nên tìm hiểu chính xác ý nghĩa của bệnh để biết được mục tiêu điều trị.

Ung thư giai đoạn di căn tức là các tế bào ung thư đã tách ra khỏi vị trí bướu ban đầu (vị trí bướu nguyên phát), di chuyển trong các mạch máu đến các bộ phận khác, ở xa của cơ thể (vị trí di căn). Chúng có thể đến bất kỳ cơ quan nào của cơ thể. Tuy nhiên nhiều tế bào trong số này sẽ chết đi, chỉ một số có thể định cư ở một khu vực mới, bắt đầu phát triển và hình thành các khối u mới.

Để các tế bào ung thư có thể di căn, chúng cần phải trải qua nhiều bước:

• Các tế bào ung thư phát triển xâm lấn các mô lành lân cận.
• Chúng di chuyển xuyên qua các thành mạch máu và các hạch bạch huyết.
• Chúng di chuyển trong lòng mạch đến các phần khác của cơ thể.
• Chúng dừng lại tại các mạch máu nhỏ và di chuyển xuyên qua thành mạch đến các mô, cơ quan xung quanh.
• Chúng phát triển tại cơ quan này và dần hình thành khối di căn
• Chúng kích thích hình thành các mạch máu mới nhằm giúp chúng tiếp tục phát triển

Khi quan sát dưới kính hiển vi, các tế bào ung thư tại vị trí di căn không giống các tế bào ở cơ quan bị di căn mà chúng có các đặc điểm giống với các tế bào ung thư ở vị trí bướu nguyên phát. Tuy nhiên, do trải qua nhiều quá trình sinh tồn và phát triển, các tế bào di căn có thể không giống hệt như các tế bào trong khối bướu nguyên phát. Điều này có thể khiến chúng trở nên khó điều trị hơn.

Thông thường các khối bướu di căn xuất hiện sau khi đã điều trị khối ung thư nguyên phát hoặc ngay từ lúc bắt đầu phát hiện bướu nguyên phát. Một số ít các trường hợp người bệnh đến khám vì khối bướu di căn mà không tìm thấy vị trí bướu nguyên phát. Nếu điều này xảy ra, bệnh được gọi là ung thư di căn không rõ nguyên phát. Các vị trí di căn thường gặp là hạch, xương, gan, phổi, màng bụng.

Đa phần bệnh ung thư giai đoạn di căn là không thể chữa khỏi. Tương tự như các trường hợp bệnh giai đoạn tiến xa không thể chữa khỏi, mục tiêu điều trị nhằm giúp thu nhỏ khối bướu, kiềm hãm sự phát triển khối bướu, làm giảm các triệu chứng gây khó chịu và kéo dài thời gian sống thêm cho người bệnh. Việc điều trị phụ thuộc vào vị trí bướu nguyên phát, những điều trị trước đó mà người bệnh đã sử dụng và tình trạng sức khỏe chung của người bệnh.

Di căn xương là tình trạng các tế bào ung thư ở vị trí nào đó của cơ thể di chuyển đến xương, gây phá hủy và/hoặc tăng tạo xương, hình thành bướu di căn ở xương.

Bất kỳ xương nào trong cơ thể cũng đều có thể bị ảnh hưởng bởi tế bào ung thư. Tuy nhiên các xương gần trục cơ thể thường bị di căn hơn các xương khác. Xương cột sống là vị trí phổ biến nhất. Các vị trí khác bao gồm là xương chậu, xương đùi, xương sườn...

Một khi ung thư đã lan đến xương, bệnh hiếm khi có thể được chữa khỏi. Mục tiêu điều trị tương tự các trường hợp di căn khác. Ngay cả khi không còn phương pháp điều trị bệnh ung thư nào hiệu quả để kiểm soát bướu và kéo dài thời gian sống, nhằm nâng cao chất lượng cuộc sống cho người bệnh, điều trị giảm đau để kiểm soát đau xương cũng là điều vô cùng cần thiết. Đây được gọi là chăm sóc giảm nhẹ. Nó có thể được áp dụng tại bất cứ thời điểm nào trong quá trình điều trị ung thư.

Hầu hết các tế bào ung thư thoát ra khỏi khối bướu nguyên phát và di chuyển trong hệ thống mạch máu, mạch bạch huyết cho đến khi chúng bị mắc kẹt tại các mao mạch của cơ quan kế tiếp mà dòng máu đưa đến hoặc các hạch bạch huyết đầu tiên mà dòng bạch mạch đưa đến. Điều này giải thích tại sao ung thư vú thường lan đến các hạch bạch huyết ở nách, nhưng hiếm khi đến các hạch bạch huyết ở bẹn. Các bệnh lý ung thư đường tiêu hóa như ung thư đại tràng thường cho di căn đến gan vì gan là cơ quan đầu tiên nhận máu từ các tĩnh mạch của đại tràng đổ về. Tương tự như vậy, nhiều bệnh ung thư thường di căn đến phổi. Điều này là do tim bơm máu từ phần còn lại của cơ thể đến phổi trước khi máu được vận chuyển đến các cơ quan khác.

Nguồn tham khảo: Cancer.org