Sàng lọc ung thư đại trực tràng ở người cao tuổi

Bài viết bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Mai Viễn Phương - Trưởng đơn nguyên Nội soi tiêu hóa - Khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park

Tại Hoa Kỳ, ung thư đại trực tràng (CRC) đứng thứ hai sau ung thư phổi là nguyên nhân gây tử vong do ung thư và là loại ung thư phổ biến thứ ba ở cả nam và nữ. Một nghiên cứu ước tính rằng vào năm 2020, khoảng 147.950 trường hợp ung thư đại trực tràng mới sẽ được chẩn đoán và 53.200 người đã chết vì căn bệnh này. Từ năm 2011 đến 2015, tỷ lệ mắc bệnh trung bình hàng năm trên 100.000 dân số lần lượt là 45,9 và 34,6 đối với nam và nữ. Tỷ lệ mắc và tỷ lệ tử vong ung thư đại trực tràng đã giảm đều đặn, tương ứng khoảng 1,7% và 3,2% mỗi năm.

Sự suy giảm bắt đầu vào giữa những năm 1980 và đã tăng tốc kể từ đầu những năm 2000. Nó được cho là do những thay đổi trong các yếu tố nguy cơ, phát hiện sớm ung thư thông qua sàng lọc ung thư đại trực tràng và loại bỏ các polyp tiền ung thư bằng nội soi đại tràng, bên cạnh những tiến bộ trong phương pháp điều trị và phẫu thuật.

Với sự gia tăng tuổi thọ và sự gia tăng dân số lão khoa, việc sàng lọc ung thư đại trực tràng ở người cao tuổi gây ra những hậu quả đáng kể cho sức khỏe cộng đồng. Bởi vì một số phân tích phân nhóm chi tiết về các thử nghiệm sàng lọc đã được báo cáo, rất ít dữ liệu thực nghiệm tồn tại về thời điểm tốt nhất để ngừng cung cấp sàng lọc.

Có một số lý do khiến người cao tuổi có thể không nhận được lợi ích tương tự hoặc thậm chí có thể bị tổn hại khi khám sàng lọc, lý do đầu tiên là tuổi thọ giảm. Lợi ích của việc cắt polyp bị trì hoãn từ 7 - 10 năm sau khi sàng lọc, vì thế việc sàng lọc chỉ mang lại lợi ích hạn chế cho những người không dự kiến ​​sẽ sống được ít nhất 7 - 10 năm nữa. Thứ hai, có sự gia tăng các nguyên nhân cạnh tranh gây tử vong ở người cao tuổi. Giá trị của sàng lọc giảm khi nguy cơ tử vong do các nguyên nhân khác tăng lên. Do đó, đối với người cao tuổi, lợi ích có thể trở nên nhỏ đến mức không đáng kể hoặc thậm chí tác động tiêu cực đến tuổi thọ của họ. Thứ ba, những người cao tuổi có thể dễ bị rủi ro liên quan đến việc khám sàng lọc hơn so với những người trẻ tuổi của họ. Những rủi ro này khác nhau, từ lo lắng, kết quả dương tính giả và các phương pháp điều trị không cần thiết đến các biến chứng từ các thủ thuật liên quan đến sàng lọc. Ví dụ như mất nước, rối loạn điện giải, tác động đến chức năng thận khi điều chế, thay đổi thuốc chống đông máu hoặc thuốc chống kết tập tiểu cầu, nguy cơ thủng và xuất huyết trong thời gian nội soi đại tràng và các biến cố tim mạch trước khi tiến hành.

XEM THÊM: Sàng lọc ung thư đại trực tràng là làm những gì?

Ở những bệnh nhân lớn tuổi, lợi ích của việc phát hiện sớm và phòng ngừa ung thư đại trực tràng có thể được bù đắp bằng nguy cơ tác hại liên quan đến thủ thuật cao hơn và sức khỏe cũng như tuổi thọ bị giảm sút. Một số tác giả đã giải quyết vấn đề này bằng các cách tiếp cận khác nhau. Lin và cộng sự báo cáo rằng những người cao tuổi được khám sàng lọc nhận được lợi ích từ 15% hoặc ít hơn từ việc sàng lọc so với những người trẻ tuổi hơn về tăng tuổi thọ. Trong phân tích của họ về những người cao tuổi từ 70 đến 94 tuổi, Ko và cộng sự nhận thấy rằng nguy cơ mắc các biến chứng liên quan đến tầm soát cao hơn lợi ích ước tính từ việc tầm soát ở một số phân nhóm.

Một nghiên cứu mô phỏng gần đây hơn cho thấy rằng độ tuổi tối ưu để từ bỏ sàng lọc dựa trên xét nghiệm máu ẩn trong phân thay đổi đáng kể dựa trên giới tính, tình trạng bệnh đi kèm và lịch sử sàng lọc. Dao động từ 66 tuổi đối với những người có sức khỏe kém và tầm soát đầy đủ trước đó đến 90 tuổi đối với cá nhân sức khỏe tốt và không có sàng lọc trước đó. Vì thế, điểm mà lợi ích của việc sàng lọc trở nên không đáng kể hoặc bị vượt trội hơn so với tác hại tiềm tàng có thể sẽ khác nhau đáng kể giữa các cá nhân.

Quyết định tiếp tục hoặc ngừng khám sàng lọc ở người cao tuổi không nên chỉ dựa vào tuổi thời gian mà còn phải tính đến tình trạng sức khỏe, tiền sử sàng lọc, lợi ích. Ngoài ra, còn có các tác hại của việc sàng lọc cũng như các giá trị và sở thích của bệnh nhân. Hướng dẫn gần đây nhất về sàng lọc ung thư đại trực tràng của Tổ chức phòng ngừa bệnh tật Hoa Kỳ kết luận rằng ở người lớn từ 76–85 tuổi, quyết định sàng lọc ung thư đại trực tràng nên được cá nhân hóa, có tính đến sức khỏe tổng thể và lịch sử sàng lọc của bệnh nhân.

Hướng dẫn chỉ định rằng sàng lọc sẽ thích hợp nhất cho những người chưa được sàng lọc trước đó, những người đủ khỏe mạnh để điều trị nếu phát hiện ung thư đại trực tràng và những người không có tuổi thọ đáng kể. Ở người lớn từ 86 tuổi trở lên, không nên sàng lọc vì các nguyên nhân gây tử vong cạnh tranh. Hướng dẫn đã xác định thời điểm ngừng sàng lọc là một lĩnh vực nghiên cứu quan trọng trong tương lai. Mặc dù, các nghiên cứu sâu hơn đang được chờ đợi, các nhà cung cấp nên xem xét tuổi thọ, nguy cơ bệnh nhân, các giá trị, sở thích và tham gia vào việc đưa ra quyết định chung để sàng lọc những cá nhân trên 75 tuổi.

Tài liệu tham khảo

Shaukat, Aasma MD và cộng sự. Hướng dẫn lâm sàng của ACG: Tầm soát Ung thư Đại trực tràng 2021. Tạp chí Tiêu hóa học Hoa Kỳ: Tháng 3 năm 2021 - Tập 116 - Số 3 - trang 458-479