Tổn thương da tiền ung thư và ung thư da

Ung thư da được xem là loại bệnh phổ biến và có xu hướng phát triển tại các vùng da tiếp xúc với ánh nắng mặt trời. Đối với những tổn thương tiền ung thư da được biểu hiện bởi bệnh Paget và bệnh Bowen, cả 2 đều rất hiếm gặp.

1.1. Tổn thương biểu hiện bởi bệnh Paget

Đặc điểm:

• Là một loại bệnh xuất hiện ở phụ nữ sau 40 tuổi trở đi có các tổn thương da, vú hoặc vùng quanh vú. Nếu vùng da có biểu hiện nứt nẻ, viêm quanh đầu vú hay sang chấn là những yếu tố thuận lợi cho bệnh phát triển.

Triệu chứng lâm sàng của bệnh:

• Ở giai đoạn đầu chỉ xuất hiện một số vảy tiết nhỏ hoặc vùng da quanh vú bị sừng hóa trở nên sần sùi. Vảy tiết có thể khô hoặc ướt làm cho người bệnh có cảm giác ngứa, nếu bóc hết lớp vảy cũ sẽ có lớp vảy mới đùn lên.
• Sau một thời gian chúng giống như một đám eczema lan quanh đầu vú, thậm chí là vượt qua vùng sẫm màu quanh núm vú. Những tổn thương ở da do bệnh Paget sẽ có ranh giới rõ, bờ tròn hoặc bầu dục, không thấy tổn thương tiền đồn ở xung quanh, vùng da bị tổn thương gồ cao hơn vùng da lành, dưới lớp vảy da có màu đỏ tươi.
• Tại vị trí da bị Paget có thể bị giãn mao mạch dễ chảy máu, nền hơi cộm, núm vú có thể bị co kéo, bệnh tiến triển mãn tính.

Chẩn đoán quyết định thực hiện dựa trên:

• Các triệu chứng và hình ảnh trên lâm sàng
  • Hình ảnh từ mô bệnh học: Dựa vào phương pháp này có thể nhận biết được hình ảnh của các tế bào gai to, tròn, bầu dục, nguyên sinh chất sáng. Trong tế bào có thể có nhân quái hoặc hai nhân, hình ảnh nhú gai dài và cong. Các tế bào Paget sắp xếp rải rác hoặc đứng thành cụm.
• Đối với chẩn đoán phân biệt
  • Cần phân biệt Paget vú với chàm vi nấm, nấm candida, viêm da mãn tính do liên cầu.

Điều trị và dự phòng bệnh:

• Khi mắc bệnh Paget vú cần cắt bỏ tuyến vú sớm cùng với các hạch bạch huyết lân cận. Để phòng ngừa bệnh này ta cần điều trị sớm những vùng nứt nẻ quanh vú hoặc viêm da, đặc biệt trong giai đoạn cho con bú.

1.2. Tổn thương biểu hiện bởi bệnh Bowen

Đặc điểm:

• Là một loại bệnh hiếm gặp.

Triệu chứng lâm sàng:

• Đối tượng mắc bệnh thường là người trung niên hoặc người cao tuổi. Tổn thương Bowen có thể xuất hiện ở bất kỳ vùng da và niêm mạc nào trên cơ thể. Chúng thường tập chung thành những đám hình đĩa đứng đơn độc hoặc thành các cụm có màu nâu sẫm hoặc hồng, với kích thước từ 10 đến 20 đám.
• Đặc điểm của những đám tổn thương này gồm có: gồ cao, phẳng, nhỏ, có thể xếp thành những mảng rộng, bờ có hình hình vòng cung. Ngoài ra trong đám tổn thương ta có thể thấy chúng bị lõm ở phần trung tâm, xung quanh xù xì có gai, trên bề mặt có vảy tiết.
• Bệnh được chia thành hai giai đoạn. Với giai đoạn đầu, tổn thương phát triển tương đối ổn định, kéo dài từ 3 đến 10 năm. Ở giai đoạn sau có biểu hiện lở loét, sần sùi có thể nhầm lẫn với ung thư tế bào gai.

Chẩn đoán quyết định:

• Thực hiện dựa trên hình ảnh lâm sàng và phân tích về mô bệnh học.

Chẩn đoán phân biệt:

• Cần phân biệt bệnh Bowen với các bệnh vẩy nến, giang mai , lupus ban đỏ, lao da,...

Phương pháp điều trị bệnh:

• Với giai đoạn đầu của bệnh nên đối lạnh hoặc đốt điện sâu. Còn giai đoạn muộn cần phải cắt bỏ phần bị tổn thương bằng phương pháp phẫu thuật hay quang tuyến liệu pháp.

1.3. Tổn thương biểu hiện bởi hồng sản

Bản chất là bệnh Bowen nhưng vị trí tổn thương nằm ở quy đầu. Với biểu hiện có nhiều mảng da màu đỏ, ẩm ướt,... Bệnh thường xuất hiện ở nam giới từ 40 tuổi trở nên, những người đã thực hiện phẫu thuật cắt bao quy đầu có nguy cơ cao mắc bệnh. Bệnh dễ chuyển biến thành ác tính và di căn đến các vùng khác. Để điều trị hồng sản có thể sử dụng phương pháp bảo tồn bằng cách bôi 5-fluorouracil tại chỗ.

2. Một số dạng ung thư da phổ biến

Ung thư tế bào đáy:

• Đặc điểm: Có thể phát triển ở cả hai giới nam và nữ với độ tuổi từ 40 tuổi trở nên. Bệnh có thể xuất hiện ở bất kỳ vùng nào trên cơ thể, nhiều nhất là đầu và mặt. Bệnh tiến triển chậm.
• Một số triệu chứng lâm sàng: Ở người già, bệnh thường tiến triển sau một dày sừng, sau đó sẽ lan rộng và trở lên thâm nhiễm, ở phần đáy xuất hiện một vết trợt. Bao phủ phía trên vết trợt là vảy da và vảy tiết, sau đó tạo thành những cục nhỏ, đứng riêng rẽ hoặc thành cụm.
• Các hình thái của ung thư tế bào đáy:
• Ung thư tế bào đáy loét;
• Ung thư tế bào đáy dạng phẳng tạo thành sẹo;
• Ung thư tế bào đáy nông;
• Ung thư tế bào đáy nổi cao;
• Ung thư tế bào đáy xơ cứng, bì;
• Ung thư tế bào đáy nhiễm sắc.
• Chẩn đoán: Dựa vào hình ảnh lâm sàng và mô bệnh học.

Ung thư tế bào gai:

• Triệu chứng lâm sàng: Phát triển dựa trên các tổn thương đã có từ trước, đặc biệt là từ những tổn thương tiền ung thư. Tổn thương thường có kích thước lớn, lan rộng, lớp sừng dày, bề mặt có thể bị loét gây thâm nhiễm phía dưới. Bờ tổn thương nổi cao, xung quanh bao bọc bởi quầng đỏ.
• Các hình thể lâm sàng:
• Ung thư tế bào gai loét sùi;
• Ung thư tế bào gai dạng lồi cao, sùi;
• Ung thư tế bào gai nông.
• Chẩn đoán quyết định: Dựa trên đặc điểm lâm sàng và hình ảnh mô bệnh học.
• Chẩn đoán phân biệt: Cần phân biệt ung thư tế bào gai với bệnh nấm sâu, giang mai, lao sẩn, liken sừng,... Đối với những mụn nhỏ cần phân biệt với loét do iot, brom, u hạt trong viêm da mủ.
• Điều trị: Ta có thể dùng biện pháp cắt bỏ vùng tổn thương, sử dụng laser, đốt điện, đối với vùng tổn thương nhiều cần dùng hóa trị liệu,....

Ung thư da là một căn bệnh phổ biến, đặc biệt với những người thường xuyên phải làm việc dưới trời nắng. Loại bệnh này có thể phát triển trong thời gian dài mà không có triệu chứng. Do đó khám sức khỏe định kỳ là một điều cần thiết để bảo vệ chính bản thân mình.