Xét nghiệm Beta2 - Microglobulin: Những điều cần biết

Trong điều kiện sinh lý bình thường, một lượng Beta 2 microglobulin (β2M) được tế bào tiết vào máu từ bề mặt tế bào hoặc do sự phóng thích nội bào, đặc biệt là tế bào lympho B và tế bào khối u. Chúng có trong hầu hết các dịch cơ thể như nước tiểu, dịch khớp...và mức độ tăng lên khi làm tăng sản xuất, phá hủy các tế bào hoặc kích hoạt hệ thống miễn dịch. Xét nghiệm này đo β2M trong máu, nước tiểu hoặc hiếm khi trong dịch não tủy.

Bên cạnh đó, Beta 2 microglobulin (β2M) còn là một chất chỉ điểm khối u. Chất chỉ điểm khối u là những chất do tế bào ung thư hoặc tế bào bình thường tạo ra để phản ứng với bệnh ung thư của cơ thể. Những người khỏe mạnh có một lượng nhỏ Beta 2 microglobulin (β2M) trong máu và nước tiểu của họ. Ngược lại, những người bị ung thư tủy xương, ung thư máu, ung thư hạch, bệnh bạch cầu, đa u tủy xương thường có nồng độ β2M cao trong máu hoặc nước tiểu. Nồng độ β2M cao trong dịch não tủy có thể là dấu hiệu cho thấy ung thư đã di căn đến não và/ hoặc tủy sống. Vì thế, xét nghiệm β2M không chỉ được sử dụng để chẩn đoán ung thư mà nó còn có thể cung cấp thông tin quan trọng về bệnh ung thư, bao gồm mức độ nghiêm trọng và tiến triển bệnh.

Xét nghiệm β2M trong máu và đôi khi xét nghiệm nước tiểu có thể được chỉ định để giúp bác sĩ xác định mức độ nghiêm trọng và giai đoạn của đa u tủy, đồng thời đánh giá được tiên lượng của bệnh nhân và hiệu quả của việc điều trị.

Theo đó, lượng β2M tăng cao trong máu tương quan với một lượng lớn khối u và giảm chức năng thận ở bệnh nhân đa u tủy. Gần đây, nhóm nghiên cứu về u tủy quốc tế đã công bố hướng dẫn mới được gọi là hệ thống phân giai đoạn quốc tế cho đa u tủy. Hệ thống phân giai đoạn chủ yếu dựa trên nồng độ của cả albumin và β2M trong máu. Nồng độ β2M trong máu cao hơn tương ứng với các giai đoạn bệnh cao hơn và bệnh tiến triển với tiên lượng xấu hơn.

Tương tự, B2M có thể là một dấu hiệu sinh học phát hiện sớm đối với ung thư phổi, thường được chẩn đoán ở giai đoạn cuối. Nồng độ B2M cao hơn và xuất hiện thường xuyên hơn ở các trường hợp bệnh nhân ung thư phổi.

Theo nghiên cứu của Anna E Prizment và cộng sự năm 2016 về mối liên quan giữa Beta 2 microglobulin (β2M) và ung thư đại trực tràng khi nghiên cứu ở những bệnh nhân trưởng thành được theo dõi tối đa 17 năm. Những người tham gia có nồng độ Beta 2 microglobulin (β2M) trong huyết thanh cao nhất so với nhóm thấp nhất có nguy cơ mắc các loại ung thư cao hơn 25% và nguy cơ mắc ung thư đại trực tràng cao hơn 121%. Các cơ chế giải thích mối liên quan giữa nồng độ β2M trong huyết thanh và chất sinh ung thư vẫn chưa được rõ ràng. Tuy nhiên, rất có thể β2M đóng một số vai trò: tân tạo mạch, tân tạo khối u,... có thể thúc đẩy các cytokine tiền viêm bẩm sinh (ví dụ: TNF-α, interleukin (IL) -1, IL-6 và IL-8) và các yếu tố thúc đẩy tăng trưởng (ví dụ: yếu tố tăng trưởng nội mô mạch máu, yếu tố tăng trưởng biểu bì, tổng hợp axit béo, insulin và thụ thể yếu tố tăng trưởng giống insulin ở cả bệnh nhân ung thư và những người không bị ảnh hưởng, đồng thời có thể thúc đẩy quá trình chuyển đổi biểu mô-trung mô.

Các tình trạng liên quan đến tăng tốc độ sản xuất hoặc phá hủy tế bào, nhiễm trùng nặng, nhiễm virus như CMV (Cytomegalovirus) và một số tình trạng kích hoạt hệ thống miễn dịch như viêm, rối loạn tự miễn có thể gây tăng β2M. Xét nghiệm β2M trong máu được sử dụng để phát hiện tổn thương thận và theo dõi các rối loạn bệnh lý ở thận, giúp bác sĩ phân biệt giữa các tổn thương ở cầu thận và tổn thương ở ống thận. Thận lọc chất thải từ máu và tái hấp thu β2M nên bình thường chỉ có một lượng nhỏ β2M trong nước tiểu. Nếu các ống thận bị tổn thương, β2M ít được tái hấp thu nên nồng độ β2M tăng lên trong nước tiểu. Các loại thuốc như kháng sinh lithium, cyclosporine, cisplatin, carboplatin và aminoglycoside có thể làm tăng nồng độ β2M trong máu và / hoặc nước tiểu.

Xét nghiệm β2M được chỉ định trong các trường hợp sau đây:

• Phù mặt, mi mắt, mắt cá chân hoặc cổ tay.
• Chẩn đoán và theo dõi hiệu quả điều trị bệnh đa u tủy.
• Tiên lượng bệnh ở những bệnh nhân bị u tủy hoặc ung thư bạch huyết.
• Có protein trong nước tiểu hoặc nước tiểu có bọt, máu.
• Mệt mỏi, suy nhược.
• Buồn nôn.
• Nghi ngờ tổn thương thận để phân biệt rối loạn ở cầu thận và ở ống thận.
• Bệnh amyloidosis liên quan tới lọc máu xuất hiện khi protein trong máu lắng đọng trong các khớp và dây chằng gây ra đau, cứng khớp và có dịch trong ổ khớp.

Giá trị sinh học:

• 60 tuổi ≤ 3.0 mg/L
• > 60 tuổi ≤ 3.0 mg/L

Giá trị này có thể khác nhau tùy theo từng phương pháp và phòng xét nghiệm.

Tóm lại, Beta 2 microglobulin (β2M) là một protein có trọng lượng phân tử thấp (11.800 Dalton) có mặt trong hầu hết các tế bào có nhân của cơ thể và hoạt động như một phần của hệ thống miễn dịch. Lượng β2M cao trong máu và nước tiểu báo hiệu bệnh cũng như tiên lượng điều trị trên bệnh nhân ung thư. Vì thế, khi có chỉ định thực hiện xét nghiệm này, bệnh nhân cần tuân theo đúng chỉ dẫn của bác sĩ.

Tài liệu tham khảo:

1. Nomura T, Huang WC, Zhau HE, Josson S, Mimata H, Chung LW. β2-Microglobulin-mediated signaling as a target for cancer therapy. Anticancer Agents Med Chem. 2014;14:343–352. [PMC free article] [PubMed] [Google Scholar]
2. Karlsson FA, Wibell L, Evrin PE. Beta 2-microglobulin in clinical medicine. Scand J Clin Lab Invest Suppl. 1980;154:27–37. [PubMed] [Google Scholar]
3. Yang J, Qian J, Wezeman M, Wang S, Lin P, Wang M, et al. Targeting beta2-microglobulin for induction of tumor apoptosis in human hematological malignancies. Cancer cell. 2006;10:295–307. [PubMed] [Google Scholar]
4. Rossi D, Fangazio M, De Paoli L, Puma A, Riccomagno P, Pinto V, et al. Beta-2-microglobulin is an independent predictor of progression in asymptomatic multiple myeloma. Cancer. 2010;116:2188–2200. [PubMed] [Google Scholar]