Biến chứng của bệnh thủy đậu

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ chuyên khoa II Quách Nguyễn Thu Thủy - Phòng khám Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City Trung tâm Nhi - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City

Bệnh thủy đậu rất phổ biến (tiếng anh là chickenpox) hay còn được gọi là trái rạ, phỏng dạ, thường xảy ra ở người lớn và cả trẻ em. Mặc dù không gây nguy hiểm đến tính mạng nhưng nếu không được điều trị kịp thời bệnh có nguy cơ biến chứng, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của người bệnh thậm chí dẫn đến tử vong.

Bệnh thủy đậu là bệnh do Varicella zoster virus (VZV) thường sẽ xuất hiện 10 - 14 ngày sau khi người bệnh có sự tiếp xúc với nguồn bệnh. Varicella zoster virus VZV có đặc tính phát ban các đợt liên tiếp với những đặc điểm đi kèm như: ngứa rát, nổi sẩn, mụn nước, mụn mủ, mụn nước có kích thước từ 1 - 3 mm đường kính, chứa dịch trong. Những trường hợp nặng mụn nước sẽ to hơn nếu bị nhiễm thêm vi trùng mụn nước sẽ có màu đục do chứa mủ, vảy tiết mọc lên trên bề mặt da, để lâu sẽ thành sẹo, thường kèm với triệu chứng toàn thân nhẹ. Nhiễm trùng tiên phát ở tuổi trưởng thành có thể có biến chứng viêm phổi và viêm não.

Thủy đậu có thời gian ủ bệnh từ 2 đến 3 tuần, thông thường là từ 14 - 16 ngày.

Triệu chứng:

• Tiền triệu chứng: các triệu chứng sơ khai sẽ nặng nhẹ tùy trường hợp, thường là: nhức đầu, sổ mũi, đau mình ở trẻ em. Có nhiều người có triệu chứng nhẹ hoặc không có, các biểu hiện ở người lớn thường rõ hơn.
• Giai đoạn toàn phát: Sau 24 - 36h khi có tiền triệu chứng xuất hiện thì người bệnh sốt vừa phải và có triệu chứng phát ban.

Các tổn thương ban đầu thường mọc ở đầu và mặt, sau đó lan ra thân mình và các chi. Mọc nhiều ở vùng ít tì ép như: vùng liên bả, bên sườn, nách, kheo, có khi dày đặc ở mặt và thân mình, ít hơn ở các chi. Riêng bàn chân và bàn tay hiếm khi bị.

Ngoại ban ban đầu dạng vết chấm, nổi sẩn phù (thường không quan sát thấy), sau này thành mụn nước (trong vòng 24 - 48h), mụn nước sẽ như giọt nước, nông, có thành mỏng, có quầng viêm đỏ xung quanh, thường kèm theo các cơn ngứa ran.

Trong vòng 8 - 12h, mụn nước chứa dịch màu vàng nhạt, trở nên lõm xuống và nhanh chóng trở thành mụn mủ màu trắng mịn, sau chuyển thành vảy tiết màu đỏ nâu. Vảy tiết rụng sau 1-3 tuần, lúc khỏi để lại vết hồng, một số có nền hơi lõm, có thể thành sẹo một thời gian dài hay sẹo vĩnh viễn.

Bệnh thủy đậu có nguy hiểm nếu như không được điều trị đúng phương pháp và kịp thời. Căn bệnh này có thể biến chứng nhanh chóng, làm ảnh hưởng đến sức khỏe của người bệnh, cụ thể:

Thủy đậu biến chứng viêm da do bội nhiễm vi khuẩn thì nốt thủy đậu có mưng mủ, khi khỏi thường để lại sẹo, đôi khi là sẹo rất sâu, khó hồi phục, dễ nhầm với nốt đậu mùa. Nếu người bệnh bị suy dinh dưỡng nặng, nốt thủy đậu có thể có hoại tử. Bội nhiễm tụ cầu và liên cầu, chốc, nhọt, viêm mô tế bào và hoại tử. , nặng hơn vi trùng có thể xâm nhập từ mụn nước vào máu gây nhiễm trùng huyết.

Thủy đậu biến chứng là có thể gây viêm tai (tai ngoài, tai giữa), viêm thanh quản, viêm phổi. Một số trường hợp nặng có thể gây viêm thận cấp (tiểu ra máu). Các biến chứng nặng như viêm phổi, viêm não, viêm tiểu não... là các biến chứng có thể nguy hiểm đến tính mạng, hay để lại di chứng sau này, xảy ra phổ biến ở trẻ sơ sinh, người lớn và ở những người có hệ miễn dịch kém.

Thủy đậu biến chứng nặng nhất là gây nên viêm não – màng não hết sức nguy hiểm, có thể tử vong nếu để muộn và cấp cứu không kịp thời.

Phụ nữ mang thai nếu mắc bệnh thủy đậu sẽ rất nguy hiểm vì sẽ dễ bị biến chứng nặng, đặc biệt là viêm phổi. Khi phụ nữ mang thai bị thủy đậu ở 3 tháng đầu của thai kỳ, virus sẽ gây sẩy thai, hay khi sinh ra trẻ sẽ bị thủy đậu bẩm sinh với nhiều dị tật như đầu nhỏ, co gồng tay chân, bại não, nhẹ cân, chậm phát triển... Còn nếu bị trong những ngày sắp sinh hay sau sinh trẻ sẽ bị lây bệnh rất nặng với mụn nước nổi nhiều và dễ bị biến chứng viêm phổi, viêm đường hô hấp...

Ngoài ra, biến chứng thủy đậu người lớn hoặc trẻ nhỏ đều có thể thấy viêm phổi nặng do virus, viêm thận cấp tính (liên cầu khuẩn), nhiễm khuẩn huyết (liên cầu khuẩn, tụ cầu khuẩn), ban xuất huyết giảm tiểu cầu.

Đặc biệt, thậm chí sau khi bệnh nhân đã khỏi bệnh, siêu vi thủy đậu vẫn còn tồn tại trong các hạch thần kinh dưới dạng bất hoạt (ngủ đông). Nhiều năm sau đó, có thể là 10, 20 hay 30 năm sau, khi có điều kiện thuận tiện như sức đề kháng cơ thể kém hay có yếu tố gì khác, thì siêu vi này sẽ tái hoạt động trở lại và gây ra bệnh Zona thần kinh, có người còn gọi là giời leo.

Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec triển khai dịch vụ tiêm vắc-xin thuỷ đậu Varivax 0,5ml của MSD (Mỹ). Tác dụng của vắc xin này là: cơ thể khi được tiêm vắc-xin Varivax có nghĩa là tiêm virus thuỷ đậu đã làm giảm động lực, lúc đó cơ thể sẽ nhận diện được các yếu tố lạ và hình thành kháng thể đồng thời hệ miễn dịch sẽ chủ động cho cơ thể chống lại yếu tố lạ hay là yếu tố gây bệnh.

• Trẻ sẽ được các bác sĩ chuyên khoa nhi – vắc-xin thăm khám, sàng lọc đầy đủ các vấn đề về thể trạng và sức khỏe, tư vấn về vắc - xin phòng bệnh và phác đồ tiêm, cách theo dõi và chăm sóc trẻ sau tiêm chủng trước khi ra chỉ định tiêm vắc-xin theo khuyến cáo mới nhất của Bộ Y tế & Tổ chức Y tế thế giới nhằm đảm bảo hiệu quả tốt và an toàn nhất cho trẻ.
• Đội ngũ bác sĩ và điều dưỡng nhi giàu kinh nghiệm, chuyên nghiệp, hiểu tâm lý trẻ và áp dụng cách giảm đau hiệu quả cho trẻ trong quá trình tiêm chủng.
• 100% trẻ tiêm chủng được theo dõi 30 phút sau tiêm và đánh giá lại sức khỏe trước khi ra về.
• Được theo dõi đa khoa trước, trong và sau tiêm chủng tại Hệ thống y tế Vinmec và luôn có ekip cấp cứu sẵn sàng phối hợp với phòng tiêm chủng xử trí các trường hợp sốc phản vệ, suy hô hấp – ngừng tuần hoàn, đảm bảo xử lý kịp thời, đúng phác đồ khi có sự cố xảy ra.
• Phòng tiêm chủng thoáng mát, có khu chơi, giúp trẻ có cảm giác thoải mái như đang dạo chơi và có tâm lý tốt trước và sau khi tiêm chủng.
• Vắc xin được nhập khẩu và bảo quản tại hệ thống kho lạnh hiện đại, với dây chuyền bảo quản lạnh (Cold chain) đạt tiêu chuẩn GSP, giữ vắc-xin trong điều kiện tốt để đảm bảo chất lượng.
• Bố mẹ sẽ nhận tin nhắn nhắc lịch trước ngày tiêm và thông tin tiêm chủng của bé sẽ được đồng bộ với hệ thống thông tin tiêm chủng Quốc gia.