Lịch tiêm vắc-xin ho gà cho trẻ

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Đoàn Ngọc Quỳnh - Bác sĩ Nhi - Trung tâm Nhi - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City

Ho gà là bệnh do vi khuẩn Bordetella pertussis gây ra. Bệnh rất dễ lây lan qua đường hô hấp và gây nhiều biến chứng nguy hiểm cho trẻ như viêm phổi, não thiếu oxy, đôi khi kèm theo co giật... Đối tượng mắc phải đa phần là những trẻ dưới 6 tháng tuổi. Ho gà cũng được cho là một trong 6 bệnh có thể gây nguy hiểm đến tính mạng của trẻ nếu chẳng may mắc phải. Tiêm chủng được cho là phương pháp phòng bệnh an toàn nhất. Vậy nên, cha mẹ cần lưu ý nắm rõ lịch tiêm vắc xin ho gà cho trẻ.

Trẻ em được xem là đối tượng dễ bị dịch bệnh tấn công nhất do sức đề kháng còn non yếu. Khi dịch bệnh tấn công mà cơ thể không có kháng thể phòng bệnh thì có thể gây nhiều biến chứng cho sức khỏe của trẻ. Tổ chức Y tế Thế giới khuyến cáo, tiêm vắc-xin là phương pháp tốt giúp phòng ngừa bệnh tật, trong đó có ho gà ở trẻ.

Tiêm vắc-xin là đưa kháng nguyên của virus hoặc vi khuẩn gây bệnh đã được làm suy yếu vào cơ thể để kích thích hệ miễn dịch của trẻ sản sinh ra kháng thể nhằm chống lại các bệnh trong đó có bệnh ho gà.

Thống kê cho thấy, 95% trẻ được tiêm chủng đầy đủ các mũi tiêm, cơ thể sẽ tạo miễn dịch trước nhiều bệnh, trong đó có những bệnh truyền nhiễm nguy hiểm. Hiệu quả bảo vệ của các loại vắc xin trước nguy cơ nhiễm bệnh cũng đạt từ 88-95%.

Chi phí tiêm chủng cũng thấp hơn rất nhiều so với chi phí điều trị nếu trẻ mắc bệnh.

Chính vì vậy, để đảm bảo sức khỏe, cha mẹ cần cho trẻ đi tiêm đầy đủ các mũi vắc-xin, đúng ngày, đúng lịch.

Vắc xin ho gà được chia làm 2 loại: là vắc-xin ho gà vô bào và vắc-xin ho gà toàn tế bào. Hiệu giá kháng thể ho gà phụ thuộc rất nhiều vào thời điểm tiêm và số liều cần phải tiêm cho trẻ.

Vắc-xin thành phần ho gà toàn tế bào là vắc-xin tinh chế từ vi khuẩn ho gà sau khi được nuôi cấy tăng sinh trong môi trường và làm chết bằng nhiệt độ. Còn vắc-xin ho gà vô bào được tinh chế, chỉ chứa thành phần kháng nguyên đặc hiệu sau khi đã loại bỏ những thành phần kháng nguyên không cần thiết khác của vi khuẩn. Chính vì lý do này, vắc-xin ho gà toàn tế bào gây phản ứng tại chỗ tiêm mạnh hơn so với vắc-xin ho gà vô bào.

Hiện nay, tại Vinmec có 5 loại vắc-xin dạng phối hợp có thành phần ho gà, 5 loại dưới đây đều là vắc-xin ho gà vô bào:

• Vắc-xin Adacel (vắc-xin bạch hầu, ho gà, uốn ván):

Đây là loại vắc-xin kết hợp 3 thành phần gồm giải độc tố uốn ván hấp phụ, giải độc tố bạch hầu liều thấp hấp phụ và ho gà vô bào. Adacel là vắc-xin được sản xuất tại Canada bởi công ty dược phẩm Sanofi Pasteur, thuộc tập đoàn Sanofi-Aventis (Pháp).

Tiêm vắc-xin bạch hầu ho gà uốn ván được chỉ định sử dụng làm mũi nhắc 1 liều duy nhất cho trẻ em từ 4 tuổi trở lên để phòng các bệnh này.

• Vắc-xin Tetraxim (vắc-xin bạch hầu, ho gà, uốn ván, bại liệt):

Đây là loại vắc-xin phối hợp phòng 4 bệnh bao gồm: bạch hầu, ho gà, uốn ván và bại liệt. Tetraxim là vắc-xin được sản xuất tại Pháp, bởi công ty dược phẩm Sanofi Pasteur, thuộc tập đoàn Sanofi-Aventis (Pháp).

Lịch tiêm vắc-xin ho gà vô bào Tetraxim như sau:

1. Loạt chủng ngừa cơ bản: Lịch tiêm chủng vắc-xin Tetraxim 0.5 ml tiêm ba liều cách nhau một tháng, thời điểm phù hợp nhất là lúc 2, 3, 4 tháng tuổi.
2. Chủng ngừa nhắc lại: Tiêm 1 liều một năm sau loạt chủng ngừa cơ bản, thường là trong khoảng từ 16 đến 18 tháng tuổi.
3. Chủng ngừa nhắc lại từ 5 đến 13 tuổi: 1 mũi.

• Vắc-xin Pentaxim (vắc-xin 5 trong 1):

Đây là vắc-xin phối hợp phòng 5 bệnh bao gồm: bạch hầu, ho gà, uốn ván, bại liệt và viêm phổi/viêm màng não do vi khuẩn Haemophilus influenzae týp b (Hib) gây ra. Pentaxim cũng là một sản phẩm của Sanofi Pasteur, được sản xuất tại Pháp.

Ưu điểm của Pentaxim so với các loại vắc-xin 5 trong 1 khác nằm ở thành phần ho gà, nếu như các vắc-xin 5 trong 1 khác chứa thành phần ho gà toàn tế bào thì Pentaxim là vắc-xin ho gà vô bào. Do đó, phản ứng tại chỗ khi tiêm Pentaxim nhẹ nhàng hơn các loại vắc-xin 5 trong 1 khác.

• Vắc-xin 6 trong 1:

Vắc-xin 6 trong 1 là vắc-xin phối hợp phòng 6 bệnh bao gồm: bạch hầu, ho gà, uốn ván, bại liệt, viêm gan B và viêm phổi/viêm màng não do vi khuẩn Haemophilus influenzae týp b (Hib). Hiện nay, tại Vinmec có 2 loại vắc-xin 6 trong 1:

1. Vắc-xin Infanrix Hexa: được sản xuất bởi công ty GlaxoSmithKline (GSK), nước Bỉ. Đây là dạng vắc-xin được pha chế trực tiếp trước khi tiêm vào cơ thể.
2. Vắc-xin Hexaxim: được sản xuất bởi công ty dược phẩm Sanofi Pasteur (Pháp), được pha chế sẵn giúp cho thao tác tiêm dễ dàng hơn.

Vắc-xin ho gà thường được sử dụng dưới dạng phối hợp nhằm bảo vệ, giúp trẻ chống lại thêm một số bệnh lý khác như uốn ván, bại liệt, hib, viêm gan B,... trong cùng 1 mũi tiêm, giúp giảm số mũi tiêm và giảm đau cho trẻ.

Theo dự án tiêm chủng mở rộng quốc gia, bắt đầu từ 2 tháng tuổi trẻ cần được tiêm vắc-xin phòng chống bệnh ho gà. Lịch tiêm vắc-xin ho gà cho trẻ như sau:

• Mũi 1: Khi trẻ được 2 tháng tuổi
• Mũi 2: Khi trẻ được 3 tháng tuổi
• Mũi 3: Khi trẻ được 4 tháng tuổi
• Mũi 4: Tiêm mũi nhắc lại khi trẻ được 18 tháng tuổi.

Trước khi tiêm:

• Để tránh nhiễm trùng sau khi tiêm, các bậc cha mẹ nên vệ sinh thân thể sạch sẽ cho trẻ.
• Nói rõ các bệnh lý trẻ đang mắc phải, việc sử dụng thuốc và tiền sử dị ứng của trẻ cho bác sĩ biết.
• Mang theo sổ tiêm hoặc cung cấp đầy đủ thông tin các mũi tiêm trước của bé để bác sĩ chỉ định phác đồ tiêm mũi tiếp theo.
• Bác sĩ cần chỉ định khám sàng lọc trước tiêm để đảm bảo bé đủ tiêu chuẩn tiêm chủng.

Sau khi tiêm:

• Vắc-xin cũng gây ra các tác dụng phụ giống như thuốc, do đó sau khi tiêm, cha mẹ không nên đưa trẻ về nhà liền mà phải ở lại địa điểm tiêm chủng ít nhất là 30 phút để theo dõi các phản ứng sau tiêm cho trẻ.
• Cha mẹ cần chăm sóc và theo dõi trẻ tại nhà ít nhất 24 – 48h sau tiêm.
• Thường xuyên theo dõi thân nhiệt của trẻ, nếu trẻ sốt trên 38 độ, mẹ cho bé uống thuốc hạ sốt theo hướng dẫn của nhân viên y tế, lau mát vùng nách, bẹn, cổ để hạ sốt.
• Nếu trẻ có các dấu hiệu như quấy khóc liên tục, phát ban sưng đỏ, khó thở, tím tái...cần thông báo ngay với cán bộ y tế tại chỗ tiêm phòng để được xử lý kịp thời.
• Nếu trẻ có các dấu hiệu bất thường như: sốt cao, quấy khóc kéo dài, co giật, bỏ bú, khó thở, tím tái... các bà mẹ cần đưa trẻ tới ngay cơ sở y tế để được chăm sóc và xử lý kịp thời.

• Các loại Vắc-xin đang được sử dụng tại Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec đều có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng, chất lượng tốt, phù hợp với từng lứa tuổi cần tiêm chủng, đảm bảo an toàn từ khâu kiểm nhập, bảo quản đến khi sử dụng.
• Trước khi tiêm phòng, trẻ sẽ được khám sàng lọc trước tiêm nhằm đảm bảo trẻ có tình trạng thể chất tốt trước khi tiêm chủng. Gia đình sẽ được các bác sĩ chuyên khoa nhi tư vấn các loại vắc-xin phòng bệnh tốt phù hợp với từng lứa tuổi theo khuyến cáo mới nhất của Bộ Y tế & Tổ chức Y tế thế giới cũng như cách theo dõi phản ứng sau tiêm vắc-xin.
• Vinmec có đội ngũ bác sĩ và điều dưỡng nhi giàu kinh nghiệm, chuyên nghiệp, hiểu tâm lý trẻ và áp dụng các biện pháp giảm đau hiệu quả cho trẻ trong quá trình tiêm chủng.
• Sau khi tiêm chủng, tất cả các trẻ đều được theo dõi và đánh giá lại sức khỏe trước khi ra về.
• Phòng tiêm chủng của bệnh viện luôn sạch sẽ, thoáng mát, có cả khu vui chơi để giúp trẻ có cảm giác thỏa mái và tâm lý tốt trước và sau khi tiêm chủng.
• Phòng theo dõi sau tiêm chủng được trang bị đầy đủ các trang thiết bị cấp cứu hiện đại; đội ngũ bác sĩ - điều dưỡng được đào tạo về xử trí cấp cứu các tình trạng nguy hiểm nhằm đảm bảo xử lý kịp thời, đúng phác đồ khi có sự cố xảy ra.