Bị đau tức lưng trên là vì sao?

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ Phan Bá Quỳnh - Bác sĩ Ngoại Chấn thương chỉnh hình - Trung tâm Chấn thương chỉnh hình & Y học thể thao, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City

Tình trạng đau lưng trên xảy ra do hoạt động nặng có thể tự khỏi khi người bệnh nghỉ ngơi. Tuy nhiên, trong một số trường hợp triệu chứng đau tức, nhức mỏi ở lưng trên là biểu hiện của một số bệnh lý nguy hiểm. Tính chất và đặc điểm của cơn đau cùng với các dấu hiệu đi kèm sẽ phản ánh được phần nào nguyên nhân, mức độ nguy hiểm của bệnh.

Lưng trên được xác định nằm trong khoảng cột sống dưới cổ và trên thắt lưng, chứa 12 đốt sống lưng từ T1 đến T12. Phần cột sống lưng có phạm vi di chuyển hạn chế hơn so với vùng đốt sống cổ và cột sống thắt lưng nên ít đau và chịu tổn thương hơn. Vì vậy, nguyên nhân của tình trạng đau lưng trên là do các chấn thương mạnh hoặc tổn thương kéo dài vượt qua sức chịu đựng của các đốt sống. Một số trường hợp khác, các cơn đau mỏi lưng trên cũng có thể là biểu hiện của một số bệnh lý nghiêm trọng và cần được thăm khám, chẩn đoán để xác định nguyên nhân gây bệnh.

Đau ở lưng trên thường có tính chất như sau:

• Đau nhói ở lưng trên: Cơn đau biểu hiện bằng triệu chứng đau nhói như bị dao đâm hoặc bị siết chặt, trong đó vùng lưng đau khá tập trung và không lan rộng ra các vùng xung quanh mà chỉ xảy ra ở một vị trí.
• Đau nhức âm ỉ: Các cơn đau xảy ra âm ỉ làm người bệnh đau đớn và khó chịu, cơn đau không chỉ xảy ra tại một vị trí mà có thể lan sang các cơ quan lân cận như cổ, thắt lưng, vai...
• Đau lan tỏa: Đau ở lưng trên có thể theo dây thần kinh lan xuống các cơ quan lân cận như lồng ngực, cột sống ngực, cánh tay, dạ dày... Cơn đau lan tỏa thường chỉ xảy ra ở một bên cơ thể và mức độ đau có thể tăng dần theo thời gian.
• Cứng lưng: Đau lưng trên thắt lưng làm ảnh hưởng đến các hoạt động cơ bản của cơ thể như nâng, hạ cánh tay, xoay người. Triệu chứng đau lưng trên của người bệnh càng nhiều thì sự co cứng cơ càng lớn và hoạt động của các dây chằng, khớp càng trở nên khó khăn.
• Đau kèm cảm giác nóng ran, tê ngứa: Các triệu chứng tê ngứa, nóng ran đi kèm với cơn đau có thể lan tỏa từ vùng lưng trên theo dây thần kinh xuống cánh tay, ngực và thân dưới...

Tình trạng đau ở lưng trên xảy ra do nhiều nguyên nhân khác nhau, trong trường hợp hoạt động sai tư thế hoặc làm việc nặng thì cơn đau khởi phát cấp tính và có thể tự khỏi khi người bệnh nghỉ ngơi. Tuy nhiên, trong trường hợp các cơn đau tức lưng trên xảy ra dữ dội và kéo dài có thể là nguyên nhân của một số bệnh lý nguy hiểm khác sau đây:

2.1. Thoái hóa cột sống lưng gây đau lưng trên

Bệnh lý thường gặp ở người cao tuổi do quá trình lão hóa tự nhiên của cơ thể, tuy nhiên hiện nay bệnh đang có xu hướng trẻ hóa. Bệnh lý gây ra các cơn đau mỏi lưng trên, gây khó khăn cho người bệnh khi di chuyển và có thể dẫn đến các biến chứng nguy hiểm nếu không được điều trị.

2.2. Thoát vị đĩa đệm

Thoát vị đĩa đệm xảy ra khi nhân nhầy trong các bao xơ thoát ra ngoài làm chèn ép các rễ thần kinh và gây ra các cơn đau nhức lưng, khó chịu. Bệnh lý thường xuất hiện đột ngột do các hoạt động nặng như khiêng vác nặng, chấn thương, xoay trở gập lưng mạnh... làm tác động mạnh lên cột sống làm các đĩa đệm bị rách, mài mòn và trượt khỏi vị trí ban đầu.

2.3. Viêm cột sống

Bệnh lý xảy ra do nguyên nhân tự miễn, hệ miễn dịch của cơ thể bắt đầu tấn công các tế bào và các mô khỏe mạnh của cơ thể. Viêm cột sống làm ảnh hưởng đến phần sụn và các xương dưới sụn dẫn đến các cơn đau mỏi lưng trên, cột sống đau nhức và gây khó khăn khi di chuyển và cử động mạnh. Trong trường hợp bệnh lý tiến triển nặng hơn làm phá hủy lớp sụn, các gai xương ở lớp sụn hình thành và đâm vào các rễ dây thần kinh gây các cơn đau buốt. Các cơn đau này thường xuất hiện ở vùng thắt lưng và chạy dọc xuống mông, bàn chân, bắp chân làm ảnh hưởng đến khả năng di chuyển của người bệnh. Bệnh lý nếu không được điều trị sẽ dẫn đến các biến chứng làm biến dạng cột sống và rất khó để hồi phục.

2.4. Đau cơ xơ hóa

Bệnh lý xảy ra chủ yếu ở người cao tuổi và thường đi kèm với các triệu chứng như mệt mỏi, đau mỏi lưng, rối loạn nhận thức, căng thẳng, lo lắng... cơn đau có xu hướng lan tỏa ra khắp cơ thể.

Bên cạnh đó, người bệnh có triệu chứng đau lưng trên thắt lưng kèm theo tức ngực và khó thở có thể là dấu hiệu của các bệnh lý nguy hiểm như bệnh lý ở tim, bệnh lý ở phổi, tắc nghẽn các mạch ở phổi...

Triệu chứng và mức độ đau lưng trên ở từng người bệnh là khác nhau tùy thuộc vào nguyên nhân gây bệnh. Vì vậy, trong trường hợp xuất hiện các cơn đau lưng trên dữ dội và kéo dài dai dẳng, người bệnh cần đến cơ sở y tế để được thăm khám, chẩn đoán nguyên nhân gây ra triệu chứng bệnh. Thông thường, người bệnh sẽ được chỉ định thực hiện các kỹ thuật chẩn đoán như sau:

3.1. Chụp X – quang

Kỹ thuật cho phép bác sĩ đánh giá các vấn đề về xương khớp, mức độ tổn thương vùng lưng trên có thể gây ra các cơn đau như thoái hóa cột sống, viêm khớp, loãng xương, gãy xương... Tuy nhiên, các nguyên nhân do tổn thương mô mềm không thể xác định được bằng kỹ thuật này.

3.2. Chụp cộng hưởng từ MRI

Kỹ thuật này cho phép bác sĩ đánh giá tình trạng đĩa đệm, dây chằng, tủy sống và các cơ quan xung quanh cột sống. Chi phí thực hiện chụp MRI khá cao nên kỹ thuật này thường được bác sĩ chỉ định khi chụp X – quang không đem lại hiệu quả chẩn đoán cao.

3.3. Kiểm tra mật độ xương

Tình trạng đau lưng có thể do nguyên nhân loãng xương, vì vậy kiểm tra mật độ xương giúp bác sĩ loại trừ nguyên nhân trên.

Ngoài ra trong trường hợp bác sĩ có nghi ngờ các nguyên nhân bệnh lý về tim, phổi... một số xét nghiệm đặc hiệu sẽ được bác sĩ chỉ định nhằm xác định nguyên nhân gây bệnh.

Đau nhức lưng trên do nguyên nhân bệnh lý cần được thăm khám, chẩn đoán và điều trị y khoa thay vì chỉ nghỉ ngơi hay chăm sóc tại nhà. Một số phương pháp điều trị đau tức lưng trên như sau:

4.1. Phương pháp điều trị bằng vật lý trị liệu

Các bài tập bằng vật lý trị liệu giúp người bệnh tăng cường độ dẻo dai, linh hoạt cho xương, cơ bắp ở vùng lưng trên. Thông qua đó giúp làm giảm các cơn đau tức, nhức mỏi lưng. Tuy nhiên thực hiện phương pháp này đòi hỏi người bệnh cần kiên trì luyện tập kể cả khi các triệu chứng của bệnh đã được thuyên giảm.

4.2. Điều trị bằng thuốc giảm đau

Trong trường hợp cơn đau xảy ra nghiêm trọng và kéo dài làm ảnh hưởng đến hoạt động, chất lượng cuộc sống hàng ngày của người bệnh thì bác sĩ có thể xem xét kê đơn thuốc giảm đau. Trong đó, nhóm thuốc giảm đau không steroid (NSAID) thường được bác sĩ chỉ định giúp làm giảm các cơn đau co cứng, giảm tín hiệu đau truyền đến não. Tuy nhiên, các thuốc giảm đau thường gây tác dụng phụ trên đường tiêu hóa khi dùng trong thời gian dài, vì vậy loại thuốc này chỉ được bác sĩ kê đơn điều trị trong thời gian ngắn.

4.3. Phẫu thuật điều trị đau tức lưng trên

Phương pháp điều trị bằng phẫu thuật thường không được chỉ định nhiều trong điều trị đau lưng trên, chỉ trong trường hợp người bệnh bị biến dạng xương nghiêm trọng và không đáp ứng với các phương pháp điều trị khác; Hoặc tình trạng đau lưng trên do xẹp đốt sống - loãng xương thì bác sĩ mới chỉ định phẫu thuật. Phương pháp phẫu thuật tùy thuộc vào tình trạng bệnh lý

• Phẫu thuật nâng xương sống: Được chỉ định trong trường hợp người bệnh có xương sống bị tiêu giảm do chấn thương hoặc loãng xương gây ra các cơn đau nghiêm trọng, biến dạng cột sống. Phương pháp được thực hiện bằng cách tiêm xi măng sinh học vào cột sống bị thiếu hụt để ổn định phần lưng trên và nâng xương sống.
• Giải nén cột sống: Phương pháp được chỉ định hiệu quả ở người bệnh đau lưng trên do xương phát triển quá mức hay do thoát vị đĩa đệm. Kỹ thuật làm giảm áp lực lên tủy sống và dây thần kinh nên làm cho vị trí tổn thương được hồi phục, ngăn ngừa biến chứng liệt cơ cột sống.

Người bệnh có thể phòng ngừa các cơn đau ở lưng trên thông qua các biện pháp như sau:

• Thường xuyên tập luyện thể dục nhằm giúp các cơ bắp và xương khớp luôn được khỏe mạnh.
• Hạn chế tư thế ngồi trong thời gian dài
• Duy trì các tư thế giúp giảm áp lực lên cột sống lưng
• Tuân thủ và duy trì các phác đồ điều trị bệnh mãn tính từ bác sĩ.

Tóm lại, nguyên nhân của tình trạng đau lưng trên là do các chấn thương mạnh hoặc tổn thương kéo dài vượt qua sức chịu đựng của các đốt sống. Một số trường hợp khác, các cơn đau mỏi lưng trên cũng có thể là biểu hiện của một số bệnh lý nghiêm trọng và cần được thăm khám, chẩn đoán để xác định nguyên nhân gây bệnh. Do đó, nếu có các dấu hiệu đau mỏi lưng trên lâu ngày không thuyên giảm, người bệnh nên đến cơ sở y tế để thăm khám và điều trị.