Các vấn đề gặp phải khi ngừng thuốc không theo chỉ định

Khi dùng thuốc, bệnh nhân thường phải đối mặt với những tác dụng phụ của thuốc từ nhẹ đến nặng, các phản ứng khó chịu này khiến một số người đột ngột ngưng uống thuốc mà không nói với bác sĩ. Điều này có thể khiến bệnh nhân cảm thấy dễ chịu hơn, nhưng cũng có thể gây ra vấn đề nghiêm trọng, thậm chí gây nguy hiểm.

Bệnh nhân thường đột ngột dừng thuốc vì một số lý do như:

• Quá nhiều thuốc: Nhiều bệnh nhân được kê nhiều loại thuốc để uống thường xuyên. Thực tế, càng nhiều loại thuốc được kê đơn thì càng khó để theo dõi việc dùng thuốc, chưa kể đến trường hợp việc ghi nhớ tần suất và liều lượng cần dùng, dẫn đến tình trạng người bệnh không uống thuốc theo chỉ định.
• Tác dụng phụ nghiêm trọng: Một số loại thuốc có tác dụng phụ khó chịu hoặc thậm chí gây nguy hiểm, khiến bệnh nhân không muốn dùng. Trong một số trường hợp, người bệnh nên dừng một loại thuốc có tác dụng phụ có hại, tuy nhiên bạn cần phải trao đổi với bác sĩ để được kê đơn thuốc phù hợp hơn.
• Hiệu quả điều trị: Những bệnh nhân không nhận thấy bất kỳ tác dụng tức thời nào từ một loại thuốc cụ thể có thể quyết định rằng nó không đáng dùng và tự ý ngừng thuốc.

XEM THÊM: Có nên ngừng thuốc điều trị viêm amidan khi trẻ có dấu hiệu khỏi bệnh?

Các tác dụng phụ của việc ngừng thuốc phụ thuộc vào từng loại thuốc, nhưng có thể bao gồm:

2.1. Các triệu chứng tồi tệ hơn

Một số bệnh lý mạn tính có thể dễ dàng kiểm soát nếu bệnh nhân uống thuốc đều đặn, nhưng có thể mất kiểm soát nếu không. Ví dụ, bệnh nhân đái tháo đường không tuân thủ việc dùng thuốc sẽ tăng nguy cơ tổn thương thần kinh, mất thị lực, các vấn đề về mạch máu và một loạt các hậu quả nghiêm trọng, thậm chí gây tử vong. Nếu bạn cảm thấy tốt hơn sau khi dùng thuốc, chẳng hạn như thuốc chống trầm cảm hoặc thuốc trị viêm khớp, các triệu chứng của bạn có thể quay trở lại khi bạn ngừng dùng thuốc. Ngoài ra, một số tình trạng như tăng huyết áp và cholesterol máu cao hoàn toàn không có triệu chứng thực sự, làm giảm khả năng bạn gắn bó với thuốc của mình. Nhiều người nghĩ rằng họ có thể ngừng điều trị khi cảm thấy tốt hơn, nhưng trường hợp này thường không xảy ra. Tình trạng của bạn không chỉ trở nên trầm trọng hơn mà còn có thể gặp phải các tác dụng phụ do ngừng thuốc đột ngột.

2.2. Tái phát bệnh

Đôi khi, thuốc là cần thiết để ngăn chặn vấn đề sức khỏe nguy hiểm trong quá khứ tái phát. Ví dụ, những bệnh nhân đã từng bị đau tim thường được kê đơn thuốc huyết áp. Nếu không dùng thuốc, họ có thể bị đau tim tái phát. Vì thế, người bệnh cần thực hiện theo đúng liều lượng khuyến cáo của bác sĩ, tráng ngưng thuốc đột ngột, bỏ dở giữa chừng làm tăng nguy cơ tái phát bệnh rất nguy hiểm.

2.3. Tai biến do ngưng dùng thuốc (Adverse Drug Withdrawal Events)

Đây là những thay đổi sinh lý bất lợi gây ra bởi việc ngừng thuốc vượt quá khả năng trở lại của tình trạng cơ bản mà thuốc được dự định điều trị. Các loại thuốc có thể dẫn đến phản ứng bất lợi khi ngừng thuốc nếu ngừng đột ngột như chất ức chế acetylcholinesterase, thuốc chống co giật, chống trầm cảm, thuốc chống loạn thần, thuốc điều trị Parkinson, thuốc chẹn beta, Clonidine, Corticosteroids, Opioid, ức chế bơm proton H+,...

XEM THÊM: Có thể ngưng thuốc sau khi điều trị hết cơn hen suyễn không?

Để hạn chế tối đa tác dụng phụ khi ngừng thuốc, người bệnh cần thực hiện các biện pháp sau đây:

3.1. Báo với bác sĩ

Trong trường hợp tự ý ngưng thuốc, người bệnh nên báo cáo với bác sĩ để biết được các tác dụng phụ không mong muốn, bác sĩ sẽ kê đơn thuốc khác hoặc điều chỉnh liều lượng thuốc sao cho phù hợp nhất.Thực tế, đã có nhiều yếu tố cần được xem xét trước khi bạn ngừng bất kỳ loại thuốc nào đã được kê đó là lý do tại sao điều quan trọng là phải nói chuyện với bác sĩ của bạn trước.

3.2. Thảo luận về thuốc đang dùng với bác sĩ của bạn

Khoảng 40% những người trên 60 tuổi uống ít nhất năm loại thuốc theo toa, bao gồm cả những loại thuốc họ không cần phải uống nữa. Có rất nhiều loại thuốc chỉ cần dùng trong thời gian ngắn và có thể ngưng nếu tình trạng đã cải thiện.

3.3. Dừng thuốc hợp lý

Một số loại thuốc có thể ngừng ngay lập tức mà không cần lịch trình ngưng đặc biệt, nhưng nhiều loại thuốc yêu cầu giảm dần liều lượng hoặc tần suất trong một thời gian dài hơn trước khi ngừng thuốc hoàn toàn, thường mất từ 2 đến 6 tuần hoặc trong một số trường hợp lâu hơn. Giảm dần liều dùng giúp tránh các tác dụng phụ khó chịu mà bạn có thể gặp phải nếu ngừng thuốc nhanh chóng.

3.4. Tìm hiểu tác dụng phụ của thuốc nếu đột ngột dừng thuốc

Ví dụ, đột ngột dừng một số thuốc chống trầm cảm ức chế tái hấp thu serotonin có chọn lọc (SSRI) được kê đơn để cải thiện tâm trạng của bạn, có thể dẫn đến một loạt các tác dụng phụ đáng lo ngại, chẳng hạn như lo lắng, chóng mặt, khó chịu, mệt mỏi. Đây được gọi là hội chứng ngừng thuốc chống trầm cảm. Tuy nhiên, không phải ai cũng gặp phải hội chứng này, chỉ khoảng 1/5 bệnh nhân. Nó thường không nguy hiểm và thường sẽ giảm dần sau vài ngày tùy thuộc vào loại thuốc của bạn, nhưng có những cách để giảm tác dụng của nó như thay đổi thuốc điều trị, giảm liều từ từ.

Một số bệnh nhân muốn ngừng dùng các loại thuốc điều trị cholesterol được gọi là statin do các tác dụng phụ khó chịu như đau cơ, tổn thương gan hoặc các vấn đề về trí nhớ. Nhưng trước khi ngừng statin, hãy nói chuyện với bác sĩ về tác dụng phụ bạn gặp phải. Thay đổi liều lượng, dùng một loại statin khác hoặc thậm chí một loại thuốc điều trị cholesterol khác có thể hữu ích để giải quyết các tác dụng không mong muốn trên.

Trước khi bác sĩ kê đơn thuốc, họ đã cân nhắc loại thuốc, liều lượng để đảm bảo việc điều trị cũng như hạn chế tối đa tác dụng phụ cho người bệnh. Vì thế, bạn cần sử dụng đúng liều lượng, không ngưng thuốc đột ngột. Nếu trong trường hợp sử dụng thuốc không thấy hiệu quả hoặc gặp tác dụng phụ không mong muốn cần liên hệ với bác sĩ hoặc đến các trung tâm y tế để thăm khám và kê đơn thuốc phù hợp.

Nguồn tham khảo: uptodate.com, drugs.com