Kháng sinh dự phòng là gì?

Kháng sinh dự phòng được sử dụng nhằm mục đích giảm thiểu số ca nhiễm trùng sau can thiệp ca phẫu thuật. Tuy nhiên kháng sinh dự phòng cần được sử dụng theo đúng chỉ định của bác sĩ.

1.Kháng sinh dự phòng là gì?

• Kháng sinh dự phòng ( antibiotic prophylaxis) là việc sử dụng một đợt kháng sinh ngắn ngay trước khi phẫu thuật và kết thúc trong vòng 24 giờ. Mục đích của dùng kháng sinh nhằm giảm thiểu nguy cơ xảy ra nhiễm trùng trước khi xảy ra nhiễm trùng.
• Kháng sinh dự phòng phải được sử dụng trong trường hợp có nguy cơ nhiễm trùng cao nên kháng sinh cần được dùng trước lúc phẫu thuật, đạt nồng độ diệt khuẩn trong các mô vào thời điểm dễ bị nhiễm khuẩn nhất. Ngoài ra, việc kéo dài kháng sinh dự phòng sau phẫu thuật thường không có ý nghĩa.
• Kháng sinh dự phòng có thể làm giảm tần số nhiễm trùng xảy ra sau một số ca phẫu thuật không loại bỏ hẳn được nhiễm khuẩn vết mổ. Do đó không thể chỉ dựa vào kháng sinh dự phòng mà lơ là các biện pháp kiểm soát phòng ngừa nhiễm khuẩn.

2. Chỉ định dùng kháng sinh dự phòng

Phẫu thuật được chia làm 4 loại: mổ sạch, mổ sạch - nhiễm, mổ nhiễm, mổ bẩn. Trong 4 loại kể trên thì kháng sinh dự phòng sử dụng khi chưa có nhiễm khuẩn, do đó chỉ áp dụng đối với phẫu thuật loại sạch hoặc sạch - nhiễm. Các trường hợp nghi ngờ hoặc xác định có nhiễm khuẩn tức là loại mổ nhiễm hoặc mổ bẩn cần sử dụng kháng sinh điều trị.

3. Lựa chọn kháng sinh dự phòng như thế nào?

Kháng sinh dự phòng được lựa chọn cần đảm bảo các yếu tố sau:

• Loại kháng sinh dự phòng sử dụng cho loại phẫu thuật đó đã có bằng chứng từ thử nghiệm lâm sàng, làm giảm được nhiễm khuẩn vết mổ.
• Sử dụng loại kháng sinh cần an toàn, dự phòng được nhiễm khuẩn, không quá đắt tiền, là kháng sinh phổ rộng có tác dụng diệt khuẩn đối với hầu hết các vi khuẩn có thể bị nhiễm trong thời gian phẫu thuật

4. Khi nào cho kháng sinh dự phòng?

Thời điểm tiêm liều kháng sinh đầu tiên sao cho đạt được nồng độ diệt khuẩn cao nhất trong huyết thanh và mô trước khi rạch da. Và nồng độ kháng sinh trong huyết thanh và mô trong suốt cuộc phẫu thuật, và vài giờ sau khâu vết mổ, do đó:

• Một liều kháng sinh duy nhất bằng đường tiêm tĩnh mạch vào lúc khởi mê hay tối đa 30-45 phút trước khi mổ thông thường cho phép đạt nồng độ ở mô cần thiết trong lúc phẫu thuật.
• Việc sử dụng kháng sinh dự phòng trong phẫu thuật được chỉ định trong trường hợp phẫu thuật kéo dài (>3 giờ) hoặc tiêm mũi 1 trước lúc rạch da 2 giờ do tình trạng nồng độ thuốc trong mô giảm quá thấp lúc đóng da cho nên cần có liều lặp lại.

5. Lưu ý khi dùng kháng sinh dự phòng

• Cân nhắc giữa lợi ích và nguy cơ. Lưu ý các độc tính của kháng sinh;
• Sử dụng đường tĩnh mạch, tiêm bắp là được khuyến cáo phòng sốc phản vệ theo đúng phác đồ;
• Đề phòng sự kháng kháng sinh. Sử dụng đúng liều theo chỉ định của bác sĩ;
• Kháng sinh dự phòng cần phải phù hợp với loại vi khuẩn nghi ngờ nhiễm trùng.