Rửa bụng trước phẫu thuật, dẫn lưu cho người chấn thương ổ bụng

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Thạc sĩ, Bác sĩ - Bác sĩ ngoại tiêu hóa - Khoa Ngoại Tổng hợp - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hạ Long.

Thăm dò ổ bụng là thì đầu tiên giúp xác định thương tổn bệnh lý trước khi mổ Thủ thuật nhằm xác định chính xác vị trí, tính chất của tổn thương, liên quan của nó với các tạng khác, nhất là các tạng lân cận để có quyết định phẫu thuật thích hợp. đối với vết thương thấu bụng thì thăm dò ổ bụng là bắt buộc không thể bỏ qua.

Đối với bệnh nhân bị chấn thương ổ bụng thì thăm dò ổ bụng là bước cần thiết và quan trọng, quyết định mọi can thiệp vào các tạng trong ổ bụng của người bệnh bị chấn thương bụng.

Mục tiêu của quá trình thăm dò ổ bụng là xác định chính xác vị trí, tính chất của tổn thương và sự liên quan của nó với các bộ phận khác trong ổ bụng để có quyết định phẫu thuật phù hợp.

Ngày nay, cùng với sự tiến bộ của khoa học kỹ thuật thì các thủ thuật nội soi tiêu hóa, nội soi ổ bụng có thể giúp cho bác sĩ xác định đầy đủ hơn mức độ tổn thương, chấn thương bụng ở người bệnh và đưa ra phương án điều trị phù hợp nhất. Đặc biệt, đối với những trường hợp bệnh nhân bị vết thương thấu bụng thì thăm dò ổ bụng là bước bắt buộc và vô cùng quan trọng.

Khi tiến hành thăm dò ổ bụng, bác sĩ phải đảm bảo nguyên tắc xác định đầy đủ các thương tổn và không được bỏ sót bất kỳ vị trí nào, đặc biệt với bệnh nhân bị chấn thương bụng thì phải thăm dò kỹ toàn bộ ổ bụng. Trong trường hợp chỉ thăm dò bệnh lý của từng tạng riêng biệt thì chỉ cần thực hiện những đường mổ nhỏ tương ứng với vị trí tạng cần thăm dò.

Nếu bệnh nhân gặp phải các chấn thương bụng hoặc cần tiến hành các phẫu thuật trong ổ bụng thì bác sĩ sẽ chỉ định mở bụng thăm dò, lau rửa và đặt dẫn lưu.

Tuy nhiên, kỹ thuật này chống chỉ định với các trường hợp bệnh nhân chưa sử dụng các biện pháp chẩn đoán không xâm lấn khác và có chống chỉ định gây mê.

Để bảo đảm an toàn cho sức khỏe và tính mạng của người bệnh thì quá trình thực hiện phẫu thuật mở bụng, thăm dò, lau rửa ổ bụng và đặt dẫn lưu cho bệnh nhân chấn thương bụng cần phải thực hiện tại bệnh viện uy tín, có hệ thống cơ sở vật chất đảm bảo, đội ngũ bác sĩ phẫu thuật giỏi chuyên môn, vững tay nghề.

Người bệnh trước khi phẫu thuật mở bụng, lau rửa và đặt dẫn lưu được chuẩn bị như phẫu thuật thông thường, thụt sạch ngày hôm trước và sáng hôm phẫu thuật. Chuẩn bị hồ sơ bệnh án đầy đủ, chú ý phát hiện các bệnh lý phối hợp như: Tim mạch, đái đường, huyết áp, tiết niệu...

Quy trình phẫu thuật mở bụng thăm dò, lau rửa và đặt dẫn lưu bao gồm:

3.1 Bước 1: Rửa bụng trước phẫu thuật

• Sau khi bệnh nhân được gây tê thì điều dưỡng sẽ thực hiện rửa ổ bụng bằng kìm kẹp gạc với trình tự: 1 gạc rửa rốn, 1 gạc rửa theo hình xoắn ốc từ đường mổ lên đến vùng xương ức, 1 gạc rửa từ đường mổ xuống vùng trên xương mu và 1 bên đùi, 1 gạc rửa từ đường mổ xuống vùng trên xương mu và bên đùi còn lại, 1 gạc rửa vùng xương mu xuống âm hộ.
• Sau khi rửa ổ bụng thì tiếp tục rửa âm đạo và thông tiểu.

3.2 Bước 2: Tiến hành thăm dò ổ bụng

Thì 1: Thăm dò gan và đường mật ngoài gan

• Đường mở bụng: Thông thường, bác sĩ phẫu thuật sẽ mổ đường giữa trên rốn hoặc đường giữa trên rốn phối hợp mở vuông góc sang bên phải hoặc đi đường dưới bờ sườn phải.
• Thăm dò thùy phải và đường mật ngoài gan.
• Thăm dò thùy trái: Bước thăm dò thùy trái của gan rất dễ thực hiện, bác sĩ sẽ đặt van nâng vết mổ lên là có thể thấy được mặt trên của thùy trái và dùng tay ấn nhẹ bờ dưới thùy trái xuống thì sẽ kiểm tra được toàn bộ mặt trên của thùy gan trái. Tiếp tục kéo dạ dày xuống dưới và nâng vết mổ lên thì sẽ nhìn thấy mặt dưới thùy gan trái.

Thì 2: Thăm dò lách

Vì bộ phận lách nằm rất sâu nên quá trình thăm dò tương đối khó. Bác sĩ sẽ đặt một van kéo mép trái vết mổ sang trái và kéo dạ dày xuống dưới và sang phải rồi chiếu đèn mổ vào vùng lách để quan sát được cuống lách và phía trước của lách.

Thì 3: Thăm dò dạ dày

• Thăm dò mặt trước dạ dày
• Thăm dò phần trên của dạ dày
• Thăm dò phần dưới của dạ dày
• Thăm dò mặt sau

Thì 4: Thăm dò các tạng khác

Các tạng sẽ được kiểm tra theo thứ tự từ ruột non tới đại tràng, tử cung phần phụ và ghi nhận các bất thường, xử trí các tổn thương nếu có.

3.3 Bước 3: Đặt dẫn lưu bụng

Bệnh nhân có thể được đặt dẫn lưu theo dõi, điều trị hoặc dẫn lưu dự phòng tùy vào mục đích và yêu cầu của bác sĩ.

• Đảm bảo trực tiếp nhất: Đặt dẫn lưu vào ổ tụ dịch hay vị trí thấp nhất của xoang cần dẫn lưu ở người bệnh
• Đảm bảo ngắn nhất: Ống dẫn lưu sẽ được đưa ra ngoài cơ thể người bệnh theo quãng đường ngắn nhất.
• Không được dẫn lưu qua vết mổ.
• Không đặt dẫn lưu lân cận các cấu trúc quan trọng như mạch máu, thần kinh và khớp.
• Phải cố định ống dẫn lưu vào da để tránh cho ống dẫn lưu tuột ra ngoài hay vào bên trong cơ thể người bệnh.
• Phải rút ống dẫn lưu ngay sau khi dẫn lưu hết hoạt động.

Bệnh nhân sau khi phẫu thuật thăm dò ổ bụng và đặt ống dẫn lưu thì cần phải chăm sóc vết mổ, rửa và thay băng thường xuyên. Khi bệnh nhân tỉnh hẳn thì nên nằm ở tư thế đầu cao để tránh gập tắc ống dẫn lưu.

Mổ nội soi ổ bụng có những lợi thế hơn nhờ sẹo mổ nhỏ, ít đau, thời gian nằm viện ngắn, sức khỏe hồi phục nhanh, sớm trở lại cuộc sống sinh hoạt bình thường.

Thực hiện phẫu thuật nội soi ổ bụng và các loại phẫu thuật khác nói chung nên được tiến hành tại các bệnh viện uy tín để làm giảm thấp nhất khả năng biến chứng có thể xảy ra.

Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec quy tụ đội ngũ y bác sĩ giỏi chuyên môn, tay nghề từ khắp trong và ngoài nước; hệ thống trang thiết bị được chú trọng đầu tư, đạt chuẩn quốc tế, nhờ vậy sẽ đảm bảo cho các phẫu thuật diễn ra tốt nhất có thể.