Bạn biết gì về bệnh trầm cảm theo mùa?

Trầm cảm là chứng bệnh tâm lý thường xuất phát từ những áp lực, sự cô đơn hay cú sốc tinh thần trong cuộc sống. Tuy nhiên, bệnh trầm cảm theo mùa lại hết sức đặc biệt, nguyên nhân gây bệnh đến từ sự thay đổi lượng ánh sáng giữa các mùa.

Trầm cảm theo mùa có tên quốc tế là seasonal affective disorder – SAD hoặc winter depression. Đây là chứng rối loạn cảm xúc theo mùa, thường xảy ra vào mùa đông và mùa thu nên thường được gọi với tên gọi khác là trầm cảm mùa đông.

Người mắc bệnh trầm cảm theo mùa sẽ có những dấu hiệu trầm cảm theo chu kỳ, tình trạng bệnh nghiêm trọng vào mùa đông, mùa thu nhưng lại hồi phục như một người bình thường vào mùa xuân và mùa hè. Nguyên nhân được xác định là do sự thay đổi ánh sáng khác biệt giữa các mùa.

Bất cứ ai cũng có thể mắc trầm cảm theo mùa. Trong đó, tỷ lệ phụ nữ mắc bệnh cao hơn nam giới. Một số đối tượng có nguy cơ mắc bệnh cao hơn như:

• Người nằm trong độ tuổi từ 15 - 55 tuổi
• Người có người thân từng mắc bệnh trầm cảm theo mùa
• Người sống ở khu vực có thời gian ánh sáng chiếu ít và có sự thay đổi mức độ chiếu sáng rõ rệt, đột ngột giữa các mùa trong năm.

Biểu hiện của bệnh trầm cảm theo mùa có nhiều điểm tương tự như bệnh trầm cảm thông thường nên dễ bị nhầm lẫn. Các triệu chứng của bệnh bao gồm:

• Người mệt mỏi, ủ rũ, buồn bã
• Dễ bị kích động: cáu gắt, lo lắng, bồn chồn
• Giảm hứng thú với các hoạt động ưa thích
• Ăn nhiều hơn, đặc biệt là các thức ăn nhiều tinh bột như: cơm, bánh mỳ
• Tăng cân nhanh chóng
• Ngủ nhiều hơn
• Người không tỉnh táo, luôn trong trạng thái lờ đờ, mơ màng
• Người chậm chạp, uể oải
• Bệnh chỉ xuất hiện vào một thời điểm cố định trong năm và có tính chu kỳ.

4.1. Sử dụng liệu pháp ánh sáng

Nguyên nhân gây bệnh là do sự thay đổi ánh sáng giữa các mùa nên việc sử dụng liệu pháp ánh sáng là phương pháp điều trị nguyên nhân hiệu quả.

Người bệnh sẽ được ngồi trước một thiết bị chiếu sáng khoảng 45 phút/ngày, mỗi ngày một lần. Trong thời gian chiếu sáng, người bệnh phải thường xuyên liếc nhìn thiết bị để ánh sáng có thể tác động. Thời điểm thích hợp để tiến hành điều trị là vào buổi sáng, không nên điều trị vào buổi tối, đặc biệt là thời gian trước khi đi ngủ vì có thể gây mất ngủ, khó đi vào giấc ngủ.

Để tăng hiệu quả điều trị, người bệnh nên thường xuyên tiếp xúc với ánh nắng mặt trời vào những lúc nắng dịu như sáng sớm hoặc buổi chiều.

Liệu pháp ánh sáng cần được thực hiện dưới sự giám sát của bác sĩ, đặc biệt là những người nhạy cảm với ánh sáng, dễ bị tổn thương khi điều trị dưới ánh sáng đèn.

Bệnh trầm cảm theo mùa có thể chuyển biến tích cực chỉ sau vài tuần điều trị nhưng người bệnh không được tự ý dừng liệu trình trừ khi có sự đồng ý của bác sĩ. Thông thường một liệu pháp điều trị sẽ kéo dài cho tới khi chuyển sang mùa xuân hoặc mùa hạ, tùy theo tình trạng của mỗi bệnh nhân.

4.2. Sử dụng vitamin D

Vitamin D hỗ trợ đắc lực cho quá trình điều trị, giúp việc điều trị trầm cảm theo mùa hiệu quả hơn. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng những người thiếu vitamin D có nguy cơ cao mắc trầm cảm theo mùa.

Bệnh nhân mắc trầm cảm theo mùa nên bổ sung vitamin D3 liên tục trong 3 tháng.

• Bệnh nhân trầm cảm theo mùa nhóm 1 sử dụng 600 UI vitamin D3/ngày
• Bệnh nhân trầm cảm theo mùa nhóm 2 sử dụng khoảng 4000 UI vitamin D3/ngày