Các xét nghiệm tìm ký sinh trùng sốt rét

Sốt rét là bệnh phổ biến ở nước ta. Việc sử dụng các xét nghiệm giúp chẩn đoán để xác định kết quả nhiễm bệnh. Xét nghiệm tìm ký sinh trùng sốt rét trong máu là xét nghiệm rất cổ điển, cơ bản và dễ thực hiện, dễ triển khai xuống các đơn vị y tế cơ sở.

Ở nước ta, có hai loại ký sinh trùng sốt rét chính là Plasmodium falciparum và Plasmodium vivax. Plasmodium falciparum hay gây sốt rét ác tính, còn Plasmodium vivax thường gây sốt rét cơn, tuy nhiên vẫn có trường hợp rơi vào ác tính.

Trong vùng dịch tễ sốt rét, việc chẩn đoán bệnh tương đối đơn giản, vì chỉ cần bị sốt rét cơn điển hình thì bệnh nhân sẽ đến ngay trạm y tế để kiểm tra máu và nhận thuốc đặc trị sốt rét.

Tuy nhiên triệu chứng bệnh sốt rét có khi không điển hình hoặc do người nhiễm là người từ nơi khác đến vùng dịch tễ rồi về lại nơi cư trú của mình, khi bệnh nhân sốt, nhập viện sẽ gây khó khăn trong việc chẩn đoán nếu không khai rõ những nơi mình đã đi qua cho bác sĩ khám bệnh. Đã có nhiều trường hợp tử vong rất đáng tiếc do phát hiện trễ.

Xét nghiệm tìm ký sinh trùng sốt rét trong máu là xét nghiệm rất cổ điển, cơ bản và dễ thực hiện, dễ triển khai xuống các đơn vị y tế cơ sở.

Chỉ cần lấy một giọt máu đầu ngón tay bệnh nhân để làm phết máu ngoại biên (giọt dày và giọt mỏng), cố định trên lam và nhuộm giemsa để tìm ký sinh trùng dưới kính hiển vi.

Tại các vùng dịch tễ sốt rét hoặc tại các bệnh viện tuyến trên, khi tiếp nhận bệnh nhân đến từ vùng dịch tễ, các bác sĩ phải cho làm ngay xét nghiệm này như một xét nghiệm cơ bản lúc nhập viện.

Xét nghiệm tìm ký sinh trùng sốt rét đã phát triển liên tục theo đà tiến bộ chung của khoa học kỹ thuật. Ngoài kỹ thuật chẩn đoán ký sinh trùng sốt rét cổ điển là soi lam máu đã nhuộm dưới kính hiển vi. Cho đến nay, người ta đã phát triển kỹ thuật chẩn đoán nhanh bằng kháng nguyên.

Thử nghiệm chẩn đoán nhanh sốt rét (RDTs: rapid diagnostic tests) được xác định bằng nhiều phương pháp chẩn đoán huyết thanh khác nhau, trong đó phương pháp phát hiện các kháng nguyên của ký sinh trùng sốt rét thường được ứng dụng vì khá thuận tiện.

Kháng nguyên là protein giàu histidine-2 PfHRP-2 (histidine-rich protein 2 of P. falciparum): Kháng nguyên này lưu thông trong hệ thống tuần hoàn máu của cơ thể được tạo ra bởi thể vô tính và thể giao bào của ký sinh trùng sốt rét trong quá trình phát triển.

Kháng thể đơn dòng kháng PfHPR-2 được cố định sẵn trên dải hấp phụ. Dưới tác dụng của dung dịch đệm và kháng huyết thanh, phản ứng miễn dịch sẽ xảy ra và được ghi nhận kết quả. Các thử nghiệm này chỉ phát hiện được ký sinh trùng sốt rét Plasmodium falciparum và Plasmodium vivax.

Kháng nguyên là men lactate dehydrogenase LDH: Trong máu người nhiễm ký sinh trùng sốt rét có kháng nguyên của ký sinh trùng sốt rét, khi tiếp xúc với que thử có gắn kháng thể đặc hiệu với kháng nguyên sẽ cho kết quả.

Thử nghiệm này có ưu điểm là phát hiện được cả 4 chủng loại ký sinh trùng sốt rét Plasmodium falciparum, Plasmodium vivax, Plasmodium malariae và Plasmodium ovale gây bệnh ở người.

Trên que thử có một vạch kháng thể đơn dòng kháng huyết thanh người làm vạch chứng, một vạch kháng thể đơn dòng đặc hiệu với ký sinh trùng sốt rét dương tính với Plasmodium falciparum, Plasmodium vivax, Plasmodium malariae, Plasmodium ovale và một vạch kháng thể đặc hiệu riêng đối với Plasmodium falciparum.

Ngoài ra, để nghiên cứu về đặc tính kháng thuốc cũng như để phân biệt sốt rét tái phát hay tái nhiễm, người ta dùng kỹ thuật khuếch đại chuỗi DNA hay còn gọi là kỹ thuật PCR. Tuy nhiên, kỹ thuật này đòi hỏi thiết bị đắt tiền và nhân lực có tay nghề cao, đến nay chỉ có vài cơ sở y tế tuyến trên mới thực hiện được.

Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec là một trong những bệnh viện không những đảm bảo chất lượng chuyên môn với đội ngũ y bác sĩ, hệ thống trang thiết bị công nghệ hiện đại mà còn nổi bật với dịch vụ khám, tư vấn và chữa bệnh toàn diện, chuyên nghiệp; không gian khám chữa bệnh văn minh, lịch sự, an toàn và tiệt trùng tối đa. Khách hàng khi chọn thực hiện các xét nghiệm tại đây có thể hoàn toàn yên tâm về độ chính xác của kết quả xét nghiệm.