Cách hạ sốt rét ở người lớn

Sốt rét là bệnh truyền nhiễm do ký sinh trùng gây ra. Sốt rét không những làm ảnh hưởng đến cuộc sống, công việc của người bệnh mà còn có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm nếu không được hạ sốt và can thiệp kịp thời.

Ký sinh trùng gây bệnh sốt rét có tên là Plasmodium. Tác nhân trung gian lan truyền ký sinh trùng Plasmodium sang người là muỗi cái Anopheles. Muỗi nhiễm ký sinh trùng khi đốt người khác sẽ làm lây lan mầm bệnh. Muỗi cái Anopheles không nhiễm bệnh nhưng đã đốt người mang mầm bệnh sẽ lây bệnh sang người tiếp theo khi đốt họ. Do đó, nếu không cẩn thận, bệnh có thể lây lan thành dịch nhanh chóng.

Có bốn loại ký sinh trùng sốt rét Plasmodium có thể lây bệnh sốt rét sang người, bao gồm:

• Plasmodium falciparum.
• Plasmodium vivax.
• Plasmodium ovale.
• Plasmodium malariae.

Trong đó, trường hợp mắc sốt rét do ký sinh trùng Plasmodium falciparum gây ra dạng BSR (sốt rét ác tính) là nghiêm trọng nhất, nguy cơ tử vong cao. Các ký sinh trùng Plasmodium ẩn náu trong máu hoặc gan người bệnh sẽ dần dần phá vỡ các hồng cầu, khiến cơ thể người bệnh sốt rét suy nhược, thiếu máu trầm trọng, từ đó dẫn đến tử vong.

Các triệu chứng của bệnh sốt rét bao gồm:

• Sốt cao
• Đau đầu
• Nhức mỏi toàn thân
• Run
• Người ớn lạnh
• Vã mồ hôi
• Nôn
• Tiêu chảy

Nếu mắc sốt rét nặng do Plasmodium falciparum gây ra, người bệnh có thể có các triệu chứng:

• Suy thận
• Suy gan
• Hôn mê
• Tử vong

Các triệu chứng của sốt rét có thể xuất hiện trong khoảng vài tuần kể từ khi bị muỗi mang mầm bệnh đốt. Tuy nhiên, cũng có một số loại ký sinh trùng gây bệnh khi vào trong cơ thể người sẽ ở trạng thái ngủ yên và bắt đầu hoạt động sau 1 năm.

Thời gian ủ bệnh ngắn hay dài, các triệu chứng kể trên có tính chất nhẹ đến nặng tùy thuộc vào các yếu tố như:

• Loại ký sinh trùng gây bệnh
• Khả năng miễn nhiễm của cơ thể người bệnh
• Tình trạng sức khỏe của người bệnh khi bị nhiễm ký sinh trùng gây bệnh: Cơ thể khỏe mạnh, ốm yếu, có thai...

Triệu chứng phổ biến nhất ở người bệnh sốt rét là các cơn sốt cao điển hình, gồm 3 giai đoạn: Sốt cao, rét run người và vã mồ hôi. Trung bình, người bệnh sẽ sốt cao liên tục trong khoảng từ 2 - 8 giờ, có thể đi kèm với các triệu chứng đau đầu, nôn, nhức mỏi cơ, tiêu chảy... Các triệu chứng này thường dễ bị nhầm lẫn với cảm cúm, sốt virus... thông thường. Do đó, nếu thấy tình trạng sốt kéo dài liên tục người bệnh nên đi khám để kiểm tra.

Người bị sốt rét không nên tự điều trị tại nhà, cần đến các cơ sở y tế để được khám, chẩn đoán và kê đơn thuốc phù hợp. Các loại thuốc giúp hạ sốt rét và điều trị sốt rét đều là thuốc kê đơn dựa vào loại ký sinh trùng gây bệnh, vùng nhiễm bệnh...

Một số loại thuốc điều trị sốt rét như:

• Nhóm dẫn chất 4 aminoquinolin: Cloroquin, hydroxycloroquin... được dùng để diệt thể phân liệt trong hồng cầu của các loại ký sinh trùng sốt rét.
• Nhóm dẫn chất 8 aminoquinolin: Primaquin, tafenoquin... được dùng để diệt thể phân liệt trong gan của các loại ký sinh trùng sốt rét.
• Nhóm alkaloid của cây canh ki na (Cinchona Sp. Rubiaceae): quinin, quinidin... giúp diệt thể phân liệt và giao bào trong hồng cầu. Thuốc thường được dùng qua đường tĩnh mạch, trong điều trị bệnh sốt rét do p.falciparum gây ra ở các vùng đa kháng thuốc.
• Nhóm quinolin methanol: Mefloquin, halofantrin, lumefantrin... được dùng để diệt thể phân liệt trong máu của các loại ký sinh trùng sốt rét.
• Nhóm thuốc antifolates: Pyrimethamin, proguanil, sulfadoxin...giúp ức chế tổng hợp axít folic, là nguyên liệu cần thiết để tổng hợp axít nuleic (AND hay ARN) giúp ký sinh trùng sốt rét phát triển.
• Nhóm thuốc kháng sinh: các thuốc kháng sinh tetracyclin, doxyclin, clindamycin.

Để phòng tránh bệnh sốt rét cần lưu ý:

• Ngủ trong màn
• Vệ sinh môi trường sống sạch sẽ, không để muỗi có nơi trú ngụ
• Có các biện pháp diệt muỗi như: Phun thuốc diệt muỗi, dùng nhang đốt muỗi, đốt tinh dầu đuổi muỗi...

Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec là một trong những bệnh viện không những đảm bảo chất lượng chuyên môn với đội ngũ y bác sĩ, hệ thống trang thiết bị công nghệ hiện đại mà còn nổi bật với dịch vụ khám, tư vấn và chữa bệnh toàn diện, chuyên nghiệp; không gian khám chữa bệnh văn minh, lịch sự, an toàn và tiệt trùng tối đa.