Có những cách nào tầm soát ung thư đại trực tràng?

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ chuyên khoa I Lê Thiện Quang - Bác sĩ Nội ung Bướu - Khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Đà Nẵng

Ung thư đại trực tràng là một trong 5 loại ung thư phổ biến nhất thế giới. Ở nam giới ung thư đại trực tràng có mức độ phổ biến chỉ sau ung thư phổi và ung thư tiền liệt tuyến, ở nữ giới ung thư đại trực tràng có mức độ phổ biến chỉ đứng sau ung thư vú. Chính vì vậy, tầm soát ung thư đại trực tràng định kỳ là một việc làm cần thiết để đảm bảo sức của mỗi chúng ta.

Đại trực tràng thuộc về phần thấp của ống tiêu hóa, hay còn gọi là đường tiêu hóa dưới. Đại tràng bao gồm manh tràng, đại tràng lên, đại tràng ngang, đại tràng xuống và đại tràng xích ma (đại tràng sigma), phần đại tràng tiếp giáp với gan gọi là đại tràng góc gan, phần đại tràng tiếp giáp với lách gọi là đại tràng góc lách.

Bệnh ung thư đại trực tràng đang có xu hướng tăng dần theo chất lượng sống và thay đổi thói quen ăn uống. Tại Việt Nam, bệnh ung thư đại trực tràng là 1 trong 5 bệnh lý ung thư phổ biến nhất.

Do sự phổ biến và tỷ lệ tử vong cao, tầm soát ung thư đại trực tràng từ sớm sẽ giúp ích rất nhiều cho người bệnh cũng như đóng vai trò sống còn trong việc cứu sống bệnh nhân. Bệnh ung thư đại trực tràng khi được phát hiện và điều trị sớm sẽ cho kết quả rất tốt. Tỉ lệ sống sót trên 5 năm của bệnh nhân rất cao: trên 90%, trong đó có rất nhiều bệnh nhân có thời gian sống kéo dài thêm trên 10 năm.

Trường hợp bệnh nhân được chẩn đoán và điều trị ung thư đại trực tràng ở giai đoạn muộn, ung thư đã di căn thì tỉ lệ sống trên 5 năm của bệnh nhân giảm xuống chỉ còn 10%. Do đó, vấn đề tầm soát ung thư đại trực tràng và chẩn đoán sớm rất có ý nghĩa cho người bệnh, gia đình và xã hội.

Sự phát triển của khoa học kỹ thuật đã thúc đẩy y học phát triển, các kỹ thuật áp dụng để tầm soát ung thư đại trực tràng ở giai đoạn sớm ngày càng được hoàn thiện. Việc tầm soát ung thư đại trực tràng ở giai đoạn sớm được thực hiện bằng các xét nghiệm tầm soát, chia làm hai nhóm chính: xét nghiệm phân và các xét nghiệm về hình thái cấu trúc đại trực tràng.

• Xét nghiệm tìm hồng cầu, phát hiện máu trong phân
• Xét nghiệm ở mức độ phân tử (phân tích DNA).

Gồm 2 nhóm kỹ thuật:

• Kỹ thuật nội soi:
  • Nội soi ống mềm
  • Nội soi không dây (nội soi viên nang)
• Nhóm kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh:
  • Chụp X-quang với thuốc cản quang (kỹ thuật chụp đối quang kép)
  • Chụp cắt lớp vi tính đại tràng
  • Chụp cộng hưởng từ hạt nhân.

Đối với các kỹ thuật xét nghiệm hiện nay, mỗi một loại xét nghiệm đều có ưu điểm, nhược điểm và hạn chế riêng, nếu chỉ áp dụng một kỹ thuật đơn lẻ thì dù kỹ thuật có hoàn thiện và thầy thuốc có trình độ chuyên môn cao thì vẫn có một tỉ lệ bỏ sót ung thư đại trực tràng nhất định, đặc biệt là ung thư ở giai đoạn sớm. Do đó, khi thực hiện tầm soát ung thư đại trực tràng, người thầy thuốc khuyến cáo nên kết hợp nhiều phương pháp cận lâm sàng và chẩn đoán hình ảnh với nhau.

Theo khuyến cáo từ Hiệp hội Ung thư Mỹ: người ở độ tuổi ngoài 30, kể cả nam và nữ, đặc biệt là những người trong gia đình có người thân mắc ung thư đại trực tràng, cứ mỗi 5 năm nên nội soi đại tràng/lần, nếu phát hiện polyp đại tràng thì cần cắt bỏ để phòng ngừa ung thư.

Ngoài ra hằng năm, chúng ta nên làm xét nghiệm phân tìm hồng cầu trong phân (bằng cách lấy 2 mẫu phân vào 2 thời điểm và gửi đến bệnh viện). Nếu xét nghiệm dương tính cho thấy có hồng cầu vi thể trong phân (loại hồng cầu mà mắt thường không nhìn thấy) thì cần tiến hành nội soi đại tràng ngay vì đây có thể là triệu chứng của ung thư đại tràng sớm.

Việc tầm soát ung thư đại trực tràng cần được tiến hành tại các cơ sở uy tín, đảm bảo cả về chuyên môn và trang thiết bị, để đảm bảo việc tầm soát được diễn ra an toàn, chính xác.