Dịch tả lợn có thể lây sang người bằng cách nào?

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi - Trưởng khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hạ Long.

Bệnh dịch tả lợn châu Phi là một bệnh truyền nhiễm do virus gây ra ở loài lợn, cả lợn nhà và lợn rừng đều có nguy cơ nhiễm bệnh. Bệnh tả lợn Châu Phi tuy không đe dọa trực tiếp đến sức khỏe con người nhưng nguy cơ tiềm ẩn là do lợn bị tả rất dễ mắc thêm các virus gây bệnh khác do bội nhiễm.

Theo Tổ chức Thú Y Thế giới (viết tắt là OIE), bệnh tả lợn châu Phi là bệnh truyền nhiễm do một loại virus có trong máu, cơ quan và dịch bài tiết của lợn nhiễm bệnh gây ra. Bệnh tả lợn lây lan nhanh với các loài lợn, xảy ra ở mọi giống lợn, mọi lứa tuổi lợn và tỷ lệ chết là 100% ở lợn nhiễm bệnh.

Năm 1921, bệnh tả lợn Châu Phi lần đầu tiên xuất hiện tại Kenya, sau đó lan truyền nhanh chóng và trở thành dịch ở nhiều nước châu Phi. Năm 1957, lần đầu tiên tả lợn châu Phi được phát hiện tại châu Âu. Năm 2007, bệnh này xuất hiện ở lợn tại các nước châu Mỹ. Cho đến nay, bệnh tả lợn châu Phi đã xảy ra ở nhiều nước trên thế giới, có 12 quốc gia ghi nhận bùng phát dịch tả lợn châu Phi.

Ở dạng tả lợn thể cấp tính, con lợn nhiễm bệnh có thể sẽ bị sốt cao (40.5 - 42 độ C), tuy nhiên lợn không có triệu chứng nào đáng chú ý nào trong vài ngày đầu nhiễm bệnh, sau đó lợn dần mất đi sự thèm ăn, lười vận động, ủ rũ, nằm ở chỗ có bóng râm hoặc gần nước trong 2 - 3 ngày đầu tiên.

Với những con lợn da trắng, 4 chi của nó có thể chuyển sang màu xanh tím kèm theo xuất huyết (da trắng chuyển sang màu đỏ) trên vành tai, đuôi và ngực, bụng. Trong 1 - 2 ngày trước khi lợn chết, chúng sẽ có triệu chứng thần kinh, di chuyển không vững, thở gấp bất thường, khó thở hoặc có bọt lẫn máu khi thở ở mũi, viêm mắt, lợn nôn mửa kèm theo tiêu chảy đôi khi lẫn máu hoặc có thể táo bón, phân có chất nhầy và máu. Lợn thường chết trong vòng 6 - 13 ngày hoặc thậm chí là 20 ngày kể từ khi nhiễm virus. Lợn nái mang thai khi nhiễm bệnh sẽ bị sảy thai ở mọi giai đoạn của thai kỳ. Ở thể bệnh tả lợn cấp tính, tỷ lệ lợn chết là 100%.

Thể á cấp: Lợn biểu hiện sốt nhẹ, lúc tăng lúc giảm, lười ăn sụt cân, tâm trạng ủ rũ, ho khó thở, viêm khớp đi lại khó khăn, lợn nái mang thai sẽ sảy thai. Lợn nhiễm tả thể á cấp thường chết trong vòng 15 - 45 ngày, tỷ lệ chết từ khoảng 30 - 70 %. Lợn có thể khỏi bệnh hoặc bị bệnh mãn tính sẽ nhiễm virus thể mãn tính, không có triệu chứng nhưng chúng sẽ là vật chủ mang virus dịch tả lợn châu Phi suốt đời.

Hiện nay, dịch bệnh tả lợn châu Phi không lây lan trực tiếp sang cơ thể người. Không giống như cúm lợn, bệnh tả lợn châu Phi không có mối đe dọa trực tiếp đối với sức khỏe con người.

Tuy nhiên, theo các giáo sư của Học viện Nông nghiệp Việt Nam: “Bệnh tả lợn không gây bệnh trực tiếp trên người nhưng virus tả có khả năng lây truyền sang ruồi, muỗi, chuột, mèo, gà, vịt”. Lợn bị bệnh dịch tả có thể mắc thêm những loại bệnh nguy hiểm khác như: bệnh tai xanh, bệnh cúm, bệnh thương hàn... những bệnh có khả năng đồng mắc này mới gây nguy hiểm cho sức khỏe con người, gây rối loạn hệ tiêu hóa, đặc biệt khi ăn tiết canh, thịt lợn bệnh chưa được nấu chín kỹ. Trong khi chăm sóc, xử lí lợn bị dịch tả, cần đảm bảo đúng quy trình và người chăm sóc phải mang đồ, áo mũ, găng tay để cách li với phân, nước tiểu, sinh dịch trong chuồng trại.

Khi lợn đồng nhiễm với bệnh tai xanh, liên cầu khuẩn tồn tại trong dịch tiết ở miệng và mũi của con vật sẽ bùng lên. Những người bị trầy xước ngoài da hoặc có vết thương hở khi tiếp xúc với lợn mắc bệnh sẽ bị vi khuẩn xâm nhập.

Người bệnh thường có biểu hiện sốt cao, đau đầu, buồn nôn, xuất huyết ở một số vị trí trên cơ thể, một số trường hợp còn xuất hiện triệu chứng nhiễm độc tiêu hóa, nặng nề hơn là viêm màng não.

Cách phòng trị bệnh dịch tả lợn châu Phi hiệu quả nhất hiện nay là áp dụng các biện pháp sinh học. Thường xuyên vệ sinh chuồng trại, phun thuốc sát trùng để tiêu diệt mầm bệnh, ngăn chặn côn trùng và các loài gặm nhấm vì chúng có thể mang mầm bệnh tả lợn từ nơi này lan truyền sang nơi khác. Không mua bán, vận chuyển và tiêu thụ lợn đã bị nhiễm bệnh hoặc lợn nghi bị bệnh. Không mua thịt lợn có nguồn gốc không rõ ràng, không sử dụng thức ăn thừa, thức ăn chưa nấu chín từ thịt lợn.

Trước đó, Cục Thú Y đã thông báo phát hiện hơn 200 con lợn mắc bệnh tả lợn châu Phi tại Hưng Yên và Thái Bình, công tác tiêu hủy, khử trùng môi trường và ngăn chặn dịch bệnh lây lan đang được cơ quan chức năng tiến hành. Trong vài ngày gần đây, Quảng Nam và Hà Tĩnh lần lượt phát hiện lợn nhiễm bệnh dịch tả lợn châu Phi trên địa bàn và đã tiêu huỷ hàng chục con vật nhiễm bệnh.