Thực phẩm tăng cường sức khỏe: Lợi ích và rủi ro

Hiện nay, tỷ lệ người không đáp ứng được các nhu cầu khuyến nghị về dinh dưỡng đang ngày càng tăng cao. Trên thế giới, có đến hơn 2 tỷ người bị thiếu hụt các chất dinh dưỡng cần thiết cho sức khỏe, đặc biệt là trẻ nhỏ và người cao tuổi. Do đó, nhiều người đã lựa chọn tiêu thụ các loại thực phẩm tăng cường nhằm bổ sung thêm các chất dinh dưỡng bị thiếu hụt cho cơ thể. Tuy nhiên, những loại thực phẩm này có thực sự tốt cho sức khoẻ không?

Thực phẩm tăng cường là những loại có bổ sung thêm các chất dinh dưỡng, nhằm giúp cải thiện và đem lại nhiều lợi ích hơn cho sức khỏe. Chẳng hạn, sữa thường được bổ sung thêm vitamin D và nước hoa quả có thể được bổ sung thêm canxi.

Thực phẩm được “làm giàu” là loại thực phẩm bổ sung các chất dinh dưỡng đã bị mất đi trong quá trình chế biến. Hiện nay, nhiều loại ngũ cốc tinh chế thường được các nhà sản xuất bổ sung trở lại các chất dinh dưỡng sau khi chế biến. Chẳng hạn như bột mì được bổ sung thêm axit folic, sắt và riboflavin, điều này nhằm mục đích khôi phục lại mức vitamin ban đầu của nó.

Việc sử dụng các loại thực phẩm tăng cường hoặc bổ sung có thể giúp giải quyết hiệu quả những tình trạng bệnh thông thường do thiếu hụt chất dinh dưỡng, chẳng hạn như còi xương hoặc pellagra (thiếu Niacin).

Hiện nay, thực phẩm tăng cường và giàu chất dinh dưỡng đóng 1 phần quan trọng trong chế độ ăn uống lành mạnh. Đặc biệt, việc tăng cường các thực phẩm bổ sung chất xơ có thể giúp cơ thể bạn tăng mức hấp thụ vitamin và các khoáng chất thiết yếu khác cho sức khỏe.

Tuy nhiên, cũng có nhiều mối lo ngại rằng các thực phẩm tăng cường hoặc bổ sung dinh dưỡng có thể khiến bạn hấp thụ một số lượng vitamin và khoáng chất có hại. Nhìn chung, để biết được các loại thực phẩm này có lợi cho sức khỏe hay không còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố, trong đó bao gồm cả tuổi tác.

Trẻ em là đối tượng đặc biệt dễ bị thiếu hụt các chất dinh dưỡng nhất. Nếu không được bổ sung vitamin và khoáng chất đầy đủ, trẻ em cũng như một bộ phận lớn thanh thiếu niên có thể không đáp ứng được nhu cầu dinh dưỡng hàng ngày. Do đó, các chuyên gia dinh dưỡng cho rằng, những loại thực phẩm tăng cường sức khỏe chính là những nguồn cung cấp và bổ sung chất dinh dưỡng quan trọng cho trẻ, đặc biệt là các chất kẽm, sắt và vitamin B.

Hiện nay, hàng loạt các thực phẩm tăng cường hoặc bổ sung dinh dưỡng được chế biến và đóng gói rất nhiều. Chúng thường có hàm lượng natri, đường và chất béo cao. Đây đều là những chất khi được tiêu thụ quá mức sẽ ảnh hưởng lớn đến nhiều khía cạnh sức khỏe của trẻ. Một cuộc nghiên cứu mới đây đã cho thấy, tỷ lệ trẻ nhỏ có nguy cơ dùng quá liều một số loại vitamin bổ sung có xu hướng tăng cao. Thực tế, có nhiều loại thực phẩm tăng cường chứa hàm lượng vitamin không phù hợp đối với trẻ em. Thậm chí, nhiều trẻ được cho ăn nhiều loại thực phẩm tăng cường trong ngày hoặc tiêu thụ nhiều hơn một khẩu phần khuyến nghị. Kết quả là có gần một nửa số trẻ em từ 2 – 8 tuổi hấp thụ quá nhiều kẽm và trong đó có 13% trẻ nhỏ tiêu thụ vượt quá lượng vitamin được khuyến nghị. Việc sử dụng quá liều lượng những chất dinh dưỡng này có thể gây nguy hiểm cho sức khỏe của trẻ.

Ngoài ra, những loại thực phẩm tăng cường và bổ sung dinh dưỡng, nhất là những thực phẩm không được chế biến theo công thức riêng dành cho trẻ em, được xem là không an toàn đối với các bé. Các chuyên gia dinh dưỡng khuyến cáo rằng, trẻ em nên tiêu thụ các loại thực phẩm không chứa quá 20 – 25% giá trị vitamin A, kẽm và niacin được khuyến nghị hàng ngày cho người lớn.

Các bậc phụ huynh trước khi lựa chọn những loại thực phẩm tăng cường sức khỏe hoặc bổ sung dinh dưỡng cho trẻ nên đọc kỹ nhãn thực phẩm để biết được chúng có chứa những thành phần nào. Nhìn chung, việc bổ sung các loại thực phẩm tăng cường sẽ mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe của trẻ nếu được lựa chọn và tiêu thụ đúng cách, trong một chế độ ăn uống cân bằng.

Không chỉ đối với trẻ em, người lớn đôi khi cũng không thể đảm bảo nhận đầy đủ được các chất dinh dưỡng cần thiết trong chế độ ăn uống hàng ngày, chẳng hạn như magie, canxi, chất xơ, vitamin A, C, D và E. Trong đó, người lớn tuổi và phụ nữ mang thai là những đối tượng có nguy cơ bị thiếu hụt vitamin cao nhất.

Ngoài ra, những người đang thực hiện chế độ ăn kiêng đặc biệt cũng cần lưu ý về nguy cơ thiếu hụt vitamin của mình. Đối với những người ăn chay trường nên bổ sung thêm các loại thực phẩm tăng cường vitamin B12 vào chế độ ăn uống hàng ngày.

Trong nhiều trường hợp nhất định, ngay cả người lớn cũng vô tình tiêu thụ quá mức một số loại vitamin thông qua các thực phẩm tăng cường hoặc thực phẩm được làm giàu thêm các chất dinh dưỡng. Khi phụ nữ mang thai tiêu thụ quá nhiều vitamin A có thể gây dị tật bẩm sinh ở thai nhi.

Trong một số trường hợp nhất định, các thực phẩm tăng cường hoặc bổ sung dinh dưỡng là hữu ích đối với sức khỏe của bạn. Chúng có thể giúp bạn “lấp đầy” những chất dinh dưỡng bị thiếu hụt trong cơ thể và tăng cường khả năng hấp thụ vitamin cũng như các loại khoáng chất thiết yếu khác.

Tuy nhiên, nếu các loại thực phẩm tăng cường không được tiêu thụ đúng cách có thể gây ra tình trạng quá liều chất dinh dưỡng. Do đó, bạn nên xác định được lượng dinh dưỡng mà mình đang tiêu thụ và đừng quên bổ sung thêm các loại thực phẩm tự nhiên vào chế độ ăn uống, chẳng hạn như rau lá xanh đậm. Bên cạnh đó, bạn cũng cần theo dõi kích thước khẩu phần ăn nhằm đảm bảo không dùng quá liều vitamin hoặc khoáng chất bổ sung.

Các món tráng miệng được làm từ loại bột đã được làm giàu dinh dưỡng hoặc ngũ cốc ăn sáng có bổ sung thêm đường thường không phải là những lựa chọn tốt cho sức khỏe. Tốt nhất, bạn nên tránh tiêu thụ các thực phẩm có chứa thêm đường, nhiều natri và các chất béo chuyển hóa.

Tóm lại, mặc dù các loại thực phẩm tăng cường và bổ sung dinh dưỡng có thể cần thiết cho một chế độ ăn uống lành mạnh, nhưng bản thân chúng vẫn còn tồn đọng một số điểm hạn chế nhất định. Do đó, bạn vẫn cần áp dụng một chế độ ăn uống đầy đủ, đa dạng với nhiều rau và các thực phẩm toàn phần khác. Không nên chỉ dựa vào các thực phẩm tăng cường hoặc bổ sung để có được tất cả các chất dinh dưỡng cần thiết.

Nguồn tham khảo: healthline.com