Hen tim là gì? Nguyên nhân, dấu hiệu nhận biết

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Tiến sĩ, Bác sĩ Nguyễn Văn Đĩnh - Trưởng Đơn nguyên Hô hấp - Hen - Dị ứng - Miễn dịch lâm sàng, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City.

Hen tim không phải là một loại hen thông thường mà nó gây ra bởi suy tim và bệnh lý gây suy giảm chức năng của tim. Diễn biến của bệnh nặng hơn dẫn đến ứ dịch làm tim không thể bơm máu hiệu quả và các đường dẫn khí trở nên hẹp.

Hen tim là tình trạng khò khè, khó thở xuất hiện đột ngột trong thể suy tim sung huyết. Hen tim không phải hen phế quản.

Hen tim xuất hiện do ứ trệ tuần hoàn phổi và có hay không hội chứng phù phổi cấp.

Ở người bình thường, tim phải đưa máu lên phổi để trao đổi oxy, sau đó máu giàu oxy từ phổi về tim trái, tim trái co bóp đưa máu giàu oxy đi khắp cơ thể.

Trên bệnh nhân suy tim trái, tim trái không đủ khả năng bơm hết lượng máu từ phổi đưa về, gây nên tình trạng “ứ máu giật lùi”, áp lực dồn trở lại từ tim trái tới phổi, gây nên co thắt phế quản, hậu quả là đường thông khí của phổi bị hẹp lại. Như vậy bản chất của hen tim khác hoàn toàn hen phế quản, bởi trong hen phế quản, sự co thắt phế quản là do tình trạng viêm mạn tính gây hẹp đường thở. Ngoài ra các bệnh lý về van tim cũng ảnh hưởng tới sự lưu chuyển của dòng máu, do đó cũng có thể gây hen tim.

Từ nguyên nhân gây nên hen tim, có thể dễ dàng nhận ra hen tim sẽ xuất hiện trên những bệnh nhân đã có sẵn bệnh lý tim mạch (suy tim trái, hở hoặc hẹp van động mạch chủ, hẹp van hai lá,...). Dấu hiệu và triệu chứng của hen tim có thể thay đổi tùy từng người, có thể xuất hiện sau khi tập luyện, làm việc gắng sức (như leo cầu thang, đi bộ đường dài,...) hoặc trong khi ngủ, bao gồm:

• Tinh thần hoảng loạn.
• Khó thở, thở nhanh nông, thở dốc (có thể xuất hiện khò khè hoặc không), nếu đang ngủ bệnh nhân phải ngồi ngay dậy vì không thở được.
• Tăng nhịp tim, tăng huyết áp.
• Vã mồ hôi, da tím tái, lạnh
• Phù mắt cá chân, gan to, tiểu ít.

Hen tim thường xuất hiện ở những bệnh nhân cao tuổi mắc suy tim. Đối với người già, khả năng co bóp tống máu của cơ tim không còn tốt, khi bị suy tim thì chức năng lại càng yếu hơn và máu rất dễ bị ứ trệ tại tuần hoàn phổi gây nên hen tim. Do đó, những người cao tuổi mắc bệnh suy tim nên đặc biệt chú ý khi xuất hiện ho, khò khè, khó thở tăng lên cần đến cơ sở y tế uy tín để được bác sĩ chuyên khoa thăm khám và điều trị.

Nguyên tắc cơ bản điều trị hen tim là cần phải cải thiện khả năng bơm máu của tim, giải phóng lượng máu ứ trệ tại tuần hoàn phổi (nói cách khác, đây chính là điều trị căn bệnh suy tim), kết hợp với thuốc giãn phế quản. Nếu hen tim có căn nguyên từ van tim hoặc một số bệnh tim bẩm sinh có thông giữa các buồng tim thì sẽ phẫu thuật hoặc can thiệp qua da. Mục tiêu điều trị là kiểm soát các cơn ho về ban đêm, kiểm soát phù thũng, kiểm soát lượng dịch vào cơ thể và số lượng máu còn dư trong tâm thất trái.

Hen tim là tình trạng nguy hiểm, có thể đe dọa đến tính mạng người bệnh. Ngay khi xuất hiện các biểu hiện bệnh, bệnh nhân cần được thăm khám và điều trị bởi bác sĩ chuyên khoa càng sớm càng tốt. Sàng lọc tim mạch là một trong những cách nhận biết sớm dấu hiệu của bệnh lý từ đó đưa ra phác đồ điều trị bệnh hiệu quả đang được triển khai và áp dụng tại bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec.