Ngủ rũ ở trẻ em

Bài viết bởi Bác sĩ Ma Văn Thấm - Khoa Nhi - Sơ sinh, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Phú Quốc

Ngủ là nhu cầu sinh lý tự nhiên của con người nhằm cân bằng các yếu tố nội sinh và ngoại sinh. Các rối loạn về giấc ngủ ở trẻ em trong đó có chứng ngủ rũ nếu không được phát hiện và điều chỉnh kịp thời sẽ ảnh hưởng rất nhiều tới sự phát triển cả về thể chất lẫn tinh thần của trẻ.

Giấc ngủ có tác dụng giúp cơ thể phục hồi sức khỏe và phát triển. Trong khi ngủ, thùy trước tuyến yên trong não của trẻ em tiết ra hormon tăng trưởng. Giấc ngủ đặc biệt quan trọng tới sự phát triển trí não của trẻ em.

Vào mỗi đêm, sẽ có khoảng 4 đến 6 chu kỳ REM và không REM luân phiên diễn ra. Mỗi chu kỳ ngủ thường kéo dài khoảng 90 -120 phút. Vào thời điểm đêm muộn, giấc ngủ REM sẽ trở nên dài hơn còn giấc ngủ không REM sẽ trở nên ngắn hơn.

Giấc ngủ không REM tức là giấc ngủ sâu có thể được hiểu là giai đoạn 1, 2, 3 hoặc 4. Nếu ở giai đoạn 1, 2, giấc ngủ không REM là giấc ngủ nhẹ thì ở giai đoạn 3, 4, nó là giấc ngủ sâu. Chính vì thế, nếu gặp phải những tác động, kích thích trước khi đi ngủ, bạn sẽ cảm thấy rất khó để đi vào giấc ngủ.

Ngủ rũ là một trong những loại rối loạn giấc ngủ thường gặp ở trẻ em. Các biểu hiện ngủ rũ ở trẻ bao gồm:

• Các cơn buồn ngủ quá mức không kiểm soát được ảnh hưởng tới hoạt động hàng ngày.
• Trẻ đi thẳng vào giấc ngủ REM.
• Thường gặp ở tuổi thiếu niên, tỷ lệ hiện mắc là 3-16 / 10.000
• Liên quan đến một dạng kháng nguyên bạch cầu người là HLA- DR2 được tìm thấy ở 90 – 100% bệnh nhân ngủ rũ và chỉ 10 – 35% người không bị ảnh hưởng.
• Một nghiên cứu gần đây cho thấy rằng những bệnh nhân ngủ rũ bị thiếu chất dẫn truyền thần kinh hypocretin chất này kích thích sự thèm ăn và sự thức tỉnh.
• Nghiên cứu khác cho thấy rằng số neuron hypocretin (Hrct cells) trong ngủ rũ là 85- 95% thấp hơn ở những bộ não không ngủ rũ.

Điều trị ngủ rũ ở trẻ bao gồm:

3.1 Điều chỉnh hành vi

Ngủ theo thời gian biểu, điều chỉnh cuộc sống, hướng dẫn tâm lý, Một chế độ ngủ ngắn vào ban ngày bắt buộc thỉnh thoảng giúp những bệnh nhân ngủ rũ, và ta không sử dụng thuốc ở hầu hết các trường hợp.

3.2 Điều trị bằng thuốc

• Modafinil (Provigil), một đối vận thụ thể adrenergic a1, đã đươc FDA chấp thuận làm giảm số lượng cơn ngủ và cải thiện sự vận động tâm thần trong ngủ rũ
• TAD và SSRI để kiểm soát giấc ngủ REM

Cha mẹ có thể tham khảo một vài nguyên tắc giúp đảm bảo giấc ngủ cho con như:

• Đặt ra cho trẻ 1 giờ đi ngủ và thức dậy cụ thể
• Thời gian ngủ và thức dậy nên cùng thời gian trong các đêm ở trường và ngoài trường học.
• Chênh lệch không quá 1 giờ từ ngày này sang ngày khác.
• Tránh các hoạt động tiêu thụ năng lượng cao trước khi đi ngủ.
• Đừng đi ngủ đói, nhưng tránh ăn nhiều.
• Tránh các sản phẩm caffeine trước khi đi ngủ.
• Dành thời gian bên ngoài mỗi ngày và tham gia tập thể dục đều đặn.
• Giữ cho phòng ngủ tĩnh lặng và tối, với nhiệt độ thoải mái
• Không sử dụng phòng ngủ làm nơi dọa nạt hay phạt trẻ.
• Giữ TV ngoài phòng ngủ của trẻ.
• Chỉ sử dụng giường để ngủ. Không học, đọc, xem TV trên giường.
• Các hoạt động thư giãn, bình tĩnh, thú vị giúp trẻ ngủ tốt hơn.
• Không lạm dụng thuốc ngủ

Bên cạnh đó để con ăn ngon, ngủ tốt, cha mẹ nên đặc biệt chú ý đến chế độ dinh dưỡng, bổ sung lysine, các vi khoáng chất và vitamin thiết yếu như kẽm, crom, selen, vitamin nhóm B,.. giúp hỗ trợ hệ miễn dịch, tăng cường đề kháng để ít ốm vặt.

Để có thêm kiến thức dinh dưỡng và chăm sóc trẻ theo từng độ tuổi, cha mẹ hãy thường xuyên truy cập website vinmec.com và đặt hẹn với các bác sĩ, chuyên gia Nhi - Dinh dưỡng hàng đầu của Bệnh viện Đa Khoa Quốc Tế Vinmec khi cần tư vấn về sức khỏe của trẻ.