Cách cải thiện tự nhiên khi bị mất cân bằng nội tiết tố nữ

Bài viết được tham vấn chuyên môn cùng Thạc sĩ, Bác sĩ Trịnh Thị Thanh Huyền Khoa Sản phụ khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hải Phòng

Sự mất cân bằng nội tiết tố nữ trong cơ thể phụ nữ có thể tác động đáng kể đến tâm trạng, sự thèm ăn và sức khỏe. Tuy nhiên, chị em hoàn toàn có thể kiểm soát được tình trạng này một cách tự nhiên như việc kiểm soát căng thẳng và chế độ ăn uống để cân bằng nội tiết tố, không cần dùng sử dụng các thuốc nội tiết tố phụ nữ.

Ăn nhiều loại thực phẩm giàu axit béo lành mạnh có thể hỗ trợ duy trì nội tiết tố của chị em. Cơ thể chúng ta cần nhiều loại chất béo khác nhau bao gồm cả chất béo bão hòa và các loại cholesterol. Những chất béo thiết yếu có tác dụng thúc đẩy cơ thể sản xuất hormone, hạn chế viêm nhiễm, thúc đẩy sự trao đổi chất và ổn định cân nặng. Các loại chất béo lành mạnh nên được bổ sung vào chế độ ăn như: Dầu dừa, quả bơ, các loại bơ từ động vật ăn cỏ, cá hồi:

• Các món ăn chế biến từ quả dừa còn có tác dụng chống vi khuẩn và đốt cháy các chất béo tích tụ trong cơ thể;
• Quả bơ có nhiều lợi ích trong việc cải thiện sức khỏe tim mạch, giảm tình trạng viêm nhiễm, kiểm soát sự thèm ăn, góp phần cung cấp chất xơ và các chất dinh dưỡng như potassium cho cơ thể;
• Cá hồi cũng là loại thực phẩm rất ấn tượng với bảng hàm lượng dinh dưỡng “đẹp”. Đây là một trong những nguồn cung cấp tốt nhất các axit béo omega-3.

Khái niệm Adaptogen được biết đến đầu tiên bởi dược sĩ người Liên Xô cũ Lazarev (1947). Adaptogen là những sản phẩm được chuyển hóa (có nguồn gốc tự nhiên) giúp làm tăng khả năng thích ứng của cơ thể với yếu tố môi trường và hạn chế tác động của môi trường đối với cơ thể. Adaptogen có thể là các loại nấm dược liệu, nhân sâm, lá chè, cam thảo, sâm Ấn Độ, hoàng kỳ,...

Y học ngày nay cũng đã tìm thấy nhiều bằng chứng cho thấy Adaptogen mang lại lợi ích tích cực và khá an toàn khi sử dụng lâu dài. Tuy nhiên các loại thảo dược để được xem là một Adaptogen cần phải đảm bảo được những tiêu chí: không độc, có tác dụng tốt tới toàn bộ cơ thể, tạo ra một trạng thái cân bằng/nội cân bằng, điều trị mất cân bằng nội tiết tố, giảm tác hại do stress, bình thường hóa các hệ thống và hỗ trợ chống oxy hóa tối ưu.

Ngoài việc tăng cường chức năng miễn dịch và chống stress, Adaptogen có thể mang lại các công dụng khác như:

• Cải thiện chức năng của tuyến giáp;
• Giảm Cholesterol;
• Giảm thiểu tình trạng lo âu và trầm cảm kéo dài;
• Làm chậm lão hóa tế bào não;
• Ổn định lượng đường trong máu và điều hòa hormone insulin;
• Hỗ trợ chức năng tuyến thượng thận.

Từ đầu thế kỷ 20, mọi người có xu hướng chuyển từ việc sử dụng các loại chất béo có Omega-3 bằng các axit béo Omega-6 trong khẩu phần ăn. Theo đó, thay vì tăng cường lượng thực phẩm chứa omega-3 trong thời gian này, người ta tăng lượng thực phẩm chứa omega-6. Điều này đã tạo nên sự gia tăng các bệnh viêm nhiễm mạn tính. Vấn đề này được giải thích là do sự thiếu cân bằng giữa các axit béo trong chế độ ăn. Các loại dầu thực vật có chứa omega-6 như dầu hướng dương, ngô, cải dầu, đậu tương và đậu phộng nên được giảm sử dụng tối đa và nên thay thế bằng nguồn omega-3 thiên nhiên như cá tự nhiên, hạt lanh, hạt chia, quả óc chó,...

Axit béo Omega-3 là một thành phần thiết yếu của các tế bào ở màng não, bảo vệ chống lại sự mất tế bào thần kinh vùng đồi thị và giảm các phản ứng gây viêm. Nghiên cứu từ Đại học Pennsylvania (Mỹ) cho thấy khi thay đổi tỷ lệ 1:1 giữa omega-3/omega-6 (tỷ lệ vàng của cơ thể) lên chênh lệch 10:1 đến 20:1 giữa 2 axit béo này sẽ gây ra nhiều loại bệnh, trong đó có rối loạn nội tiết tố nữ. Do vậy, nên bổ sung cả omega-3 và omega - 6 một cách tương đối cân bằng.

Các chứng bệnh gây tiêu hóa kém không chỉ ảnh hưởng tại đường tiêu hóa mà còn có thể làm rối loạn nội tiết tố nữ. Cụ thể vấn đề tiêu hóa đã được chứng minh có liên quan đến việc kích thích các phản ứng tự miễn dịch, bao gồm rối loạn viêm khớp và các bệnh lý tuyến giáp. Khi các hạt thức ăn không tiêu như gluten, rò rỉ qua đường ruột vào máu sẽ gây ra tình trạng viêm nhiễm, tác động đến toàn bộ cơ thể.

Mặt khác hầu hết những người mắc hội chứng ruột rò rỉ - tức là khi “hàng rào” bảo vệ ruột bị phá vỡ, khiến cơ thể mất dần khả năng thẩm thấu có chọn lọc - thường bị thiếu hụt một số thành phần sinh học trong ruột. Lúc này, hãy bổ sung các Probiotics là những vi khuẩn lành mạnh có thể giúp cải thiện sản xuất và điều tiết hormone trong cơ thể.

Thêm vào đó, nên tránh các loại thực phẩm có thể gây hại đối với tiêu hóa như: thực phẩm qua chế biến, gluten, đường. Bạn có thể thay bằng các loại thực phẩm giúp hỗ trợ chữa bệnh ruột bị rò rỉ như: nước dùng xương, rau lên men, thực phẩm giàu chất xơ như rau quả và hạt mầm. Ngoài ra, việc bổ sung các enzym tiêu hóa và chế phẩm sinh học sẽ giúp bệnh nhân cải thiện màng ruột, cân bằng hormone.

Một cách khác để loại bỏ độc tố trong cơ thể là tránh dùng các sản phẩm chăm sóc thông thường được sản xuất bằng hóa chất, tiềm tàng khả năng gây hại như DEA, parabens, propylene glycol và sodium lauryl sulfate. Thay vào đó nên sử dụng các sản phẩm tự nhiên với các thành phần lành tính như tinh dầu, dầu dừa, bơ hạt mỡ, dầu thầu dầu.

Một điều cần xem xét thêm là bỏ các chai nhựa và lon nhôm, thay thế bằng các vật chứa làm từ thép không gỉ và thủy tinh. Ngoài ra, cũng nên sớm thay các loại chảo chống dính phủ teflon bằng chảo thép không gỉ, gốm hoặc gang,... về lâu về dài sẽ giúp ổn định lại các nội tiết tố trong cơ thể.

Hiện nay, nhiều người chọn sử dụng thuốc nội tiết tố phụ nữ để cân bằng nội tiết tố nữ, điều này có thể mang lại hiệu quả nhanh chóng, nhưng cũng có thể ảnh hưởng xấu đến sức khỏe nếu không được bác sĩ chuyên khoa hướng dẫn và kiểm soát. Do đó để cân bằng nội tiết tố trong cơ thể, chị em có thể kết hợp áp dụng nhiều cách thức tự nhiên kể trên để cải thiện tình trạng rối loạn nội tiết tố nữ hiệu quả hơn. Đặc biệt, sử dụng những thành phần thảo dược như Trinh nữ Châu Âu, Bột ngọc trai,... giúp kích thích cơ thể tự sản sinh nội tiết tố và tăng cường nội tiết tố từ bên trong hiệu quả. Từ đó giúp điều hòa nội tiết tố một cách bền vững, hấp thụ 100% mà không gây tác dụng phụ, cải thiện các biểu hiện do thiếu hụt, suy giảm nội tiết tố nữ như: Cơn bốc hỏa, mất ngủ, mệt mỏi, suy giảm sinh lý, da khô, sạm da, nám da.

Tập thể dục nhìn chung rất tốt cho việc cân bằng hormone, làm giảm viêm, giúp bạn duy trì một trọng lượng khỏe mạnh, làm giảm căng thẳng, điều chỉnh sự thèm ăn và hỗ trợ giấc ngủ.

Bên cạnh đó, thể dục thể thao còn giúp tăng lượng endorphins, testosterone, hormone tăng trưởng hoặc insulin, đồng thời giúp cơ thể điều tiết sản xuất và sử dụng các loại hormone. Vận động nhiều cũng giúp tăng cường hệ thống miễn dịch, cho phép các tế bào đào thải glucose (làm giảm insulin), bảo vệ chúng ta khỏi bệnh trầm cảm và giữ cho tinh thần tỉnh táo hơn mà không cần caffeine.

Tuy nhiên đối với những người có sự mất cân bằng nội tiết tố nữ, chỉ nên tập ở cường độ vừa phải trong khoảng thời gian ngắn (khoảng 20 phút/lần, 3 lần một tuần).

Ngủ từ 7-8 giờ mỗi đêm là điều vô cùng lý tưởng đối với sức khỏe. Thiếu ngủ hoặc tình trạng rối loạn nhịp sinh học tự nhiên có thể là một trong những nguyên nhân dẫn đến mất cân bằng hormone. Các hormone trong cơ thể làm việc theo một lịch trình có sẵn, ví dụ cortisol - một thành phần chủ chốt của “hormone stress” sẽ được sản xuất vào lúc nửa đêm. Vì vậy thiếu ngủ, sử dụng kéo dài các corticosteroid và căng thẳng mãn tính là 3 nguyên nhân lớn nhất dẫn đến mức cortisol cao. Việc căng thẳng quá mức và mất ngủ còn ảnh hưởng đến hiệu suất làm việc, gây tăng cân và trầm cảm.

Ngủ đủ giấc sẽ giúp giữ cân bằng hormone stress, xây dựng năng lượng và cho phép cơ thể phục hồi đúng cách. Bạn hãy cố gắng đi ngủ lúc 10 giờ đêm và tạo chu kỳ ngủ - thức đúng giờ. Ăn các loại thực phẩm tốt cho giấc ngủ và sắp xếp đồ đạc trong phòng ngủ giúp thư giãn, hạn chế ánh sáng, tiếng ồn,...

Caffeine khi dùng một lượng vừa phải có thể rất ổn cho một số người, nhưng dùng quá nhiều caffein lại có thể dẫn đến ngủ không đủ giấc. Caffeine thường sẽ tồn lưu trong cơ thể trong vòng 6h và có thể ảnh hưởng đến hệ thần kinh trung ương, làm tăng nhịp tim, tăng sự tỉnh táo và thay đổi cách thức bộ não của chúng ta sản xuất hormone. Bạn có thể uống trà xanh nếu cần sự tỉnh táo để làm việc.

Uống rượu thường xuyên có thể hỗ trợ cho sự thống trị của estrogen – chất có khả năng can thiệp vào chức năng tuyến tụy, làm tăng nguy cơ mắc bệnh gan, khiến lượng testosterone thấp, gây lo lắng và suy dinh dưỡng.

Vitamin D3 có tác động và ảnh hưởng đến hệ thống miễn dịch thích ứng, hệ thống miễn dịch bẩm sinh, sự bài tiết insulin của tế bào β tụy, ảnh hưởng đến huyết áp, não bộ và sự phát triển của thai nhi.

Vitamin D gần như đóng vai trò của một hormone trong cơ thể và có ý nghĩa quan trọng cho việc giữ mức độ viêm nhiễm thấp. Đây là lý do tại sao những người sống trong các vùng tối, thiếu ánh sáng thường bị trầm cảm và các vấn đề sức khỏe theo mùa, trừ khi họ được bổ sung vitamin D. Phơi nắng lúc sáng sớm là cách rất tốt nhất để bổ sung vitamin D cho cơ thể. Nếu sinh sống trong vùng tối hoặc trong khu vực có mùa đông kéo dài, bạn có thể bổ sung khoảng 2.000 IU đến 5.000 IU vitamin D3 mỗi ngày.

Một viên thuốc nhỏ này cũng có thể gây ra ảnh hưởng tới nội tiết tố. Các rủi ro của việc sử dụng thuốc tránh thai trong thời gian dài có thể kể đến như sau:

• Chảy máu giữa chu kỳ;
• Làm tăng nguy cơ ung thư vú;
• Gia tăng nguy cơ chảy máu tử cung, ảnh hưởng quá trình đông máu, đau tim và đột quỵ;
• Đau nửa đầu;
• Tăng huyết áp;
• Tăng cân;
• Thay đổi tâm trạng của người dùng thuốc;
• Buồn nôn;
• Xuất hiện các khối u gan lành tính;
• Đau vú.

Lời khuyên cho các chị em là nên sử dụng các biện pháp tránh thai an toàn hơn việc sử dụng thuốc.

Khi chị em có bất cứ vấn đề gì bất thường có thể liên quan đến nội tiết tố, hãy đặt hẹn với các bác sĩ sản phụ khoa để được hỗ trợ nhé.