Cảnh giác thủng tử cung khi đặt hoặc tháo vòng tránh thai

Thời gian qua, nhiều bệnh viện phụ sản đã ghi nhận một số trường hợp thủng tử cung khi tháo vòng tránh thai hoặc sau khi đặt vòng tránh thai. Vậy thủng tử cung có nguy hiểm không và phụ nữ bị thủng tử cung phải làm sao?

Đặt vòng tránh thai là biện pháp ngừa thai an toàn và hiệu quả, được nhiều chị em phụ nữ đã lập gia đình tin tưởng lựa chọn. Thủ thuật đặt vòng tránh thai tuy khá đơn giản, dễ thực hiện song vẫn có nguy cơ vòng đâm thủng tử cung, lọt vào ổ bụng, buộc bệnh nhân phải nhập viện phẫu thuật lấy ra. Đa phần những trường hợp phụ nữ bị thủng tử cung sau khi đặt vòng tránh thai thường xảy ra ở các trung tâm chăm sóc sức khỏe thuộc tuyến phường, xã nhỏ lẻ. Tại đây, điều kiện trang thiết bị còn thiếu thốn, kết hợp với một số ít cán bộ y tế còn chưa đủ kinh nghiệm thực hiện nên dễ dẫn đến sơ suất.

Nhiều chị em lên cơn đau bụng dữ dội vài giờ sau khi đi đặt vòng tránh thai về nhà, song lại nhầm tưởng với các triệu chứng thông thường khi mới đặt vòng, do cơ thể chưa kịp thích nghi. Cho tới khi bụng càng ngày càng đau, đến mức không chịu nổi hoặc không thể đứng lên được và kèm theo xuất huyết âm đạo, bệnh nhân mới quay lại cơ sở y tế để kiểm tra vị trí đặt vòng đã đúng chưa.

Kết quả thăm khám, kết hợp siêu âm và chụp X-quang tại khoa sản cho thấy không phát hiện vòng tránh thai trong lòng tử cung. Lúc này, bệnh nhân mới hay mình đã bị vòng đâm thủng tử cung, xuyên qua cơ và lọt vào ổ bụng.

Trả lời cho câu hỏi “Thủng tử cung phải làm sao?”, các bác sĩ cho biết cần phải mổ nội soi lấy vòng ra khỏi ổ bụng và đốt cầm máu. Trước khi tiến hành phẫu thuật, bệnh nhân cần làm một xét nghiệm cần thiết cũng như có chữ ký nhận hồ sơ đồng ý mổ của người thân trong gia đình.

Bên cạnh thủng tử cung sau đặt vòng hoặc tháo vòng tránh thai, các bác sĩ sản phụ khoa cũng ghi nhận trường hợp bệnh nhân để quên vòng tránh thai 10 năm trong tử cung, khiến dụng cụ bị "đứt dây" và dính vào cơ. Theo hướng dẫn của nhà sản xuất, các loại vòng tránh thai thường chỉ nên đặt vào tử cung trong khoảng 5 năm thì phải thay dụng cụ mới nhằm đảm bảo chất lượng, cũng như hiệu quả tránh thai và tránh những tai biến do vòng nằm lâu trong tử cung.

Nhưng trên thực tế, nhiều chị em phụ nữ vẫn có thể sinh hoạt bình thường sau khi được đặt vòng tránh thai chữ T nên không thường xuyên đi khám phụ khoa, thậm chí là quên hẳn sự tồn tại của dụng cụ tử cung trong cơ thể. Khi đã lớn tuổi và không còn nhu cầu tránh thai, chị em đến bệnh viện để tháo vòng thì thông qua siêu âm mới phát hiện dụng cụ tránh thai chữ T có biểu hiện dính vào cơ tử cung.

Hơn thế nữa, thủ thuật tháo vòng tránh thai bị "đứt dây" bám chặt hơn 10 năm vào cơ tử cung có nhiều nguy cơ xảy ra một số rủi ro như: rách xước lòng tử cung, thủng tử cung, xuất huyết ở âm đạo dẫn đến sốc mất máu,... Do đó đội ngũ y bác sĩ và hộ sinh cần tiên lượng tình hình, đồng thời giải thích và động viên người bệnh trước khi quyết định tiến hành thủ thuật "rút vòng". Nếu thực hiện thủ thuật thành công, tình trạng chảy máu và choáng được theo dõi sát thì bệnh nhân chỉ cần nghỉ ngơi một thời gian ngắn là có thể hồi phục sức khỏe hoàn toàn và được cho xuất viện.

Mỗi loại vòng tránh thai sẽ có thời hạn sử dụng nhất định từ 5 - 10 năm tùy theo nhà sản xuất cung cấp, nhưng thực tế vẫn có nhiều phụ nữ để vòng trong tử cung rất lâu, thậm chí đến sau tuổi mãn kinh hay khi đã về hưu. Các bác sĩ phụ sản cho biết, nếu chị em đặt vòng tránh thai mà để quá lâu so với thời hạn quy định hoặc trong quá trình đặt vòng có sơ suất kỹ thuật thì sẽ phải đối mặt với những nguy cơ như:

• Vòng dính vào cơ tử cung do đặt quá lâu;
• Vòng gãy và xuyên thủng cơ tử cung;
• Đặt vòng sai vị trí, gây rách tử cung và khiến vòng lọt vào ổ bụng;
• Mang thai ngoài ý muốn do đặt vòng lệch hoặc vòng hết hạn sử dụng.

Thông thường biện pháp đặt vòng tránh thai sẽ được chỉ định đối với chị em đã có ít nhất 1 con. Liên quan đến quy trình đặt vòng tránh thai, các bác sĩ khuyến cáo các chị em phụ nữ:

• Chữa trị khỏi hoàn toàn tất cả các bệnh lý phụ khoa trước khi đặt vòng tránh thai;
• Thời gian đặt vòng tránh thai sau sinh thường tối thiểu là khoảng 6 tuần;
• Phụ nữ sau sinh mổ (phẫu thuật bắt con) nên khám và nhờ bác sĩ tư vấn điều kiện đặt vòng tránh thai an toàn trước khi quyết định làm thủ thuật;
• Định kỳ hàng tháng đến phòng khám kiểm tra vị trí của vòng (lúc sạch kinh) trong 3 tháng đầu sau khi làm thủ thuật;
• Sau đó kiểm tra mỗi 3 - 6 tháng để xử lý kịp thời nếu có bất thường xảy ra;
• Ghi nhớ thời gian và cất giữ cẩn thận phiếu đặt vòng để tiện theo dõi;
• Thay vòng tránh thai mới sau 5 - 10 năm theo hướng dẫn của bác sĩ chuyên sản phụ khoa.

Ngoài ra để tránh những biến chứng do vòng gây ra, chị em tuyệt đối không được đặt vòng khi:

• Đang mang thai hoặc nghi ngờ có thai;
• Đang bị viêm nhiễm đường sinh dục;
• Chảy máu sinh dục bất thường chưa rõ nguyên nhân;
• Viêm nội mạc tử cung sau sinh;
• Nhiễm trùng trong 3 tháng sau phá thai.

Chủ động kế hoạch hóa gia đình bằng cách đặt vòng tránh thai là việc nên làm, đơn giản, an toàn và đem đến hiệu quả cao. Tuy nhiên các bác sĩ cũng lưu ý chị em không nên để vòng trong tử cung quá lâu mà không đi kiểm tra, nhằm tránh nguy cơ xảy ra biến chứng thủng tử cung khi tháo vòng tránh thai. Thêm vào đó, nên đi khám phụ khoa định kỳ, kết hợp làm siêu âm để xem vòng còn nằm trong tử cung hay không, từ đó phát hiện sớm và xử trí kịp thời tình trạng thủng tử cung sau đặt vòng khiến vòng lọt vào ổ bụng.