Estrogen và nguy cơ phát triển chứng sa sút trí tuệ ở phụ nữ

Tỷ lệ sa sút trí tuệ ngày càng gia tăng trên khắp thế giới. Một số nhà nghiên cứu đã thấy rằng tỷ lệ mắc chứng sa sút trí tuệ ở phụ nữ cao hơn so với nam giới, với một số yếu tố sinh sản có liên quan đến việc tăng nguy cơ mắc bệnh. Để biết việc sử dụng hormone ở phụ nữ và mối liên quan với nguy cơ sa sút trí tuệ hay không, hãy tìm hiểu qua bài viết dưới đây.

Sa sút trí tuệ là tình trạng gây ra giảm sút về trí nhớ và khả năng tự chăm sóc bản thân. Có thể có nhiều nguyên nhân gây ra tình trạng sa sút trí tuệ, trong đó bệnh Alzheimer là nguyên nhân chính, ngoài ra nguyên nhân có thể là do thiếu vitamin B, chấn thương, khối u, liên quan tới yếu tố di truyền...

Người ta nhận thấy tỷ lệ mắc chứng sa sút trí tuệ ở nữ giới cao hơn so với nam giới. Chưa có đủ bằng chứng chứng minh vì sao phụ nữ lại có nguy cơ sa sút trí tuệ cao hơn. Cho nên các nhà nghiên cứu đã tiến hành đánh giá mối liên hệ giữa hormon giới tính và sa sút trí tuệ, đây có thể coi là điều khác biệt rõ ràng nhất giữa nam, nữ.

Theo thống kê có tới 50 triệu người đang sống chung với chứng sa sút trí tuệ trên toàn cầu và con số này có thể tăng gấp ba lần vào năm 2050. Việc giảm thiểu và điều chỉnh các yếu tố nguy cơ có thể giúp làm giảm gánh nặng liên quan đến chứng sa sút trí tuệ, cho đến ngày nay vẫn chưa có phương pháp điều trị nào hiệu quả nào cho chứng sa sút trí tuệ. Do đó, người ta tiến hành các nghiên cứu để tìm ra những yếu tố nguy cơ có liên quan tới sự phát triển chứng sa sút trí tuệ.

Một trong những yếu tố được đánh giá trong các nghiên cứu bao gồm:

• Tuổi bắt đầu xuất hiện kinh nguyệt.
• Tuổi mãn kinh.
• Quá trình sinh sản và một số thay đổi estrogen nội sinh xảy ra.
• Tình trạng cắt tử cung, buồng trứng.
• Việc sử dụng hormone ngoại sinh, chẳng hạn như thuốc tránh thai và liệu pháp thay thế hormone (HRT) cũng có thể ảnh hưởng đến liệu pháp thay thế hormone (HRT) mức độ estrogen.

Ngoài ra, trong các nghiên cứu nam giới cũng được đưa vào để so sánh giữa các giới tính. Các nghiên cứu cũng đánh giá các yếu tố khác liên quan như chỉ số khối của cơ thể, hút thuốc lá...

Sau nghiên cứu, các nhà nghiên cứu đã nhận thấy một số mối liên hệ giữa hormon estrogen và nguy cơ sa sút trí tuệ:

• Đối với những người mãn kinh tự nhiên, có thời gian sinh sản kéo dài thì có nguy cơ thấp hơn liên quan tới bệnh sa sút trí tuệ.
• Trong trường hợp có sử dụng nội tiết tố ngoại sinh, việc sử dụng thuốc viên tránh thai có liên quan đến việc làm giảm nguy cơ sa sút trí tuệ thấp hơn.
• Những người mãn kinh sớm, cắt bỏ buồng trứng, có kinh lần đầu quá sớm hay quá muộn đều có liên quan tới việc tăng nguy cơ mắc bệnh sa sút trí tuệ ở phụ nữ.
• Sau giai đoạn mãn kinh thì lượng hormone estrogen giảm đáng kể. Trong nghiên cứu khi chụp cộng hưởng từ MRI não của phụ nữ cho thấy, phụ nữ nào dùng estrogen trong suốt giai đoạn mãn kinh thì thùy hải mã lớn hơn. Thùy hải mã là một trong những cấu trúc quan trọng nhất của não có chức năng ghi nhớ, định hướng không gian và nó bị ảnh hưởng sớm trong tiến trình của bệnh Alzheimer. Nhưng trong nghiên cứu khác cho thấy nếu như phụ nữ bắt đầu dùng estrogen sau khi mãn kinh được vài năm thì estrogen sẽ không tác động lên thùy hải mã như trên. Nghĩa là estrogen có thể giúp duy trì giảm sự teo của tế bào não, giảm sự xuất hiện bệnh suy giảm trí nhớ.

Tóm lại, sự suy giảm nồng độ estrogen làm gia tăng nguy cơ sa sút trí tuệ ở phụ nữ. Khi sử dụng nguồn cung cấp estrogen có thể làm giảm sự hình thành bệnh suy giảm trí nhớ.

Sa sút trí tuệ là một căn bệnh ảnh hưởng rất lớn tới kinh tế và nguồn lực, hiện nay chưa có biện pháp điều trị khỏi. Qua những nghiên cứu trên có thể nhận thấy việc sử dụng estrogen từ bên ngoài giúp ích cho việc giảm nguy cơ bệnh. Tuy nhiên, để bổ sung hợp lý cần lưu ý những điều ý sau:

• Nên bổ sung nguồn estrogen vào cuối những năm bắt đầu có dấu hiệu tiền mãn kinh.
• Lưu ý việc dùng estrogen có làm tăng nguy cơ một số bệnh ung thư, nhưng nguy cơ gãy xương hông và ung thư đại trực tràng lại giảm. Ngoài ra, nhiều nghiên cứu gần đây cho thấy estrogen có tác dụng bảo vệ não nếu như bắt đầu dùng estrogen quanh giai đoạn mãn kinh, nhưng có thể sẽ gây hại cho phụ nữ nếu dùng muộn hơn một vài năm sau mãn kinh.
• Chỉ nên bổ sung estrogen qua nguồn thực phẩm để giúp giảm bệnh suy giảm trí nhớ. Còn việc bổ sung bằng thuốc hay gọi là liệu pháp hormon thay thế cần theo chỉ định của bác sĩ và chỉ dùng trong một số trường hợp nhất định.

Mối liên quan giữa hormon estrogen và nguy cơ mắc bệnh sa sút trí tuệ ở phụ nữ chưa quá rõ ràng. Vì còn nhiều mối liên quan khác có thể ảnh hưởng tới bệnh này. Tuy nhiên, việc sử dụng từ nguồn thực vật các chế phẩm bổ sung estrogen có thể hữu ích và giúp giảm một số tình trạng khác do suy giảm nồng độ estrogen. Trong tương lai, có thể cần nhiều các thử nghiệm nghiêm ngặt hơn về việc sử dụng hormone ngoại sinh để kiểm soát nguy cơ sa sút trí tuệ.

Nguồn tham khảo: news-medical.net