Khi nào cần xét nghiệm Rubella? Ý nghĩa kết quả xét nghiệm?

Bài viết được biết bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Trần Thị Vượng - Bác sĩ Vi sinh - Khoa Xét nghiệm - Bệnh viện đa khoa Quốc tế Vinmec Hải Phòng

Xét nghiệm rubella trong thai kỳ mang đến một ý nghĩa vô cùng quan trọng, bởi điều này sẽ giúp các bác sĩ nắm rõ sự phát triển của em bé, sức khỏe của mẹ cùng những nguy cơ có thể xảy ra trong thời kỳ mang thai. Vậy khi nào nên làm xét nghiệm và xét nghiệm rubella ở đâu?

Virus Rubella gây bệnh sốt phát ban, hay còn được gọi với cái tên Sởi Đức. Rubella gây ra bệnh nhiễm trùng cấp tính và trước đây đã từng gây thành dịch trong cộng đồng. Bệnh xuất hiện trên toàn thế giới, thường xuất hiện vào mùa xuân và đầu mùa hè. Ngày nay bệnh đã có vaccine phòng bệnh nên tỷ lệ người nhiễm có xu hướng thấp đi.

Đường xâm nhập của Virus lây từ người bị bệnh sang người lành thông qua các giọt bắn của người bị bệnh khi ho, hắt hơi văng bắn vào không khí. Thời gian lây lan từ lúc chưa phát ban đến sau phát ban có thể lên đến 7 ngày.

Triệu chứng, thời gian ủ bệnh từ 14-21 ngày. Đây là thời kỳ virus nhân lên trong cơ thể người bệnh, không biểu hiện triệu chứng. Thời kỳ toàn phát, xuất hiện sốt, sốt nhẹ thường gặp hơn, phát ban. Ban thường xuất hiện ở mặt trước, sau đó lan xuống thân mình và chân tay. Ban đỏ chỉ tồn tài 3 ngày rồi bay. Một số trường hợp ban tồn tại lâu hơn 5-7 ngày.

Ngoài triệu chứng phát ban, bệnh nhân có thể đau mình mẩy, đau các khớp, xuất hiện các hạch lympho ở cổ và nách. Hạch có thể xuất hiện trước khi phát ban và tồn tại lâu sau khi ban lặn.

Ngoài ra, bệnh nhân có thêm các triệu chứng khác như đau họng, ho, hắt hơi, đỏ mắt. Tuy nhiên cũng có các trường hợp nhiễm Rubella nhưng không biểu hiện triệu chứng, hoặc triệu chứng nhẹ thoáng qua (25-50%). Những người này dù không biểu hiện, nhưng vẫn có thể lây lan cho người khác.

Trước đây Rubella không được để ý đến nhiều do triệu chứng lâm sàng nhẹ, ít biến chứng xảy ra. Sau đó, các nghiên cứu cho thấy biến chứng do Rubella ở phụ nữ mang thai 3 tháng đầu, có thể ảnh hưởng rất nặng nề tới thai nhi, lúc này Rubella đã được quan tâm nhiều hơn.

Các biến chứng xảy ra ở mẹ mang thai 3 tháng đầu nhiễm Rubella gây ra hậu quả cho trẻ sơ sinh như: có thể sảy thai, hoặc trẻ sinh ra hoặc sau thời gian vài tháng, vài năm sau sinh sẽ có biểu hiện:

• Điếc:
• Bệnh tim mạch
• Tổn thương thần kinh, tổn thương mắt...

Vì vậy, phụ nữ nên tiêm phòng vacxin Rubella trước khi mang thai để tránh việc bị nhiễm Rubella trong thời kỳ mang thai. Cũng vì vậy trong thời kỳ mang thai mặc dù không bắt buộc nhưng phụ nữ mang thai nên được xét nghiệm Rubella IgM, IgG nhằm xác định tình trạng miễn dịch cũng như chẩn đoán tình trạng nhiễm hay không nhiễm Rubella.

Để chẩn đoán nhiễm Rubella có nhiều phương pháp như xác định kháng thể, PCR, giải trình tự gene. Tuy nhiên phương pháp xác định kháng thể IgM, IgG là phổ biến, đơn giản, rẻ tiền nhất. Đây cũng là xét nghiệm thăm dò đáp ứng miễn dịch sau tiêm phòng. IgM xuất hiện trong vòng 4 ngày sau khi khởi ban và tồn tại 4-12 tuần. IgG có thể xuất hiện đồng thời với IgM, nhưng tồn tại lâu hơn thậm chí suốt đời nhưng nồng độ sẽ giảm dần.

Bệnh nhân sẽ được lấy máu để xét nghiệm. Máu nên được lấy ở thời điểm sau phát ban 1-3 ngày, sẽ tăng tỷ lệ dương tính. Xét nghiệm thực hiện đơn giản, có kết quả nhanh sau 1-2 giờ.

• Rubella IgM, IgG âm tính: bạn không bị nhiễm rubella, và cũng chưa có miễn dịch với virus này. Bạn có thể tiêm vaccine phòng Rubella. Với các chị em phụ nữ muốn sinh con, nên tiêm phòng Rubella ít nhất trước 4 tuần mang thai.
• Rubella IgM dương tính, IgG âm hoặc IgM và IgG đều dương: kết hợp với tình trạng lâm sàng người bệnh, biểu hiện thời điểm lấy mẫu và hỏi bệnh sử của người bệnh, bác sĩ có thể nghĩ tới trường hợp đang nhiễm trùng hay là trường hợp kháng thể này là từ đợt nhiễm trùng trước đây còn tồn dư lại.
• Rubella IgM âm tính, IgG dương tính: bạn không bị nhiễm Rubella, và cơ thể đã có miễn dịch chống lại virus.

Việc chẩn đoán nhiễm trùng do Rubella bằng xét nghiệm miễn dịch đôi khi gặp khó khăn trong việc phân biệt tình trạng đang nhiễm (sơ nhiễm) hay tái nhiễm ( cơ thể tiếp xúc lại với virus). Vì vậy để chẩn đoán xác định cần khai thác kỹ tiền sử của người bệnh, kết hợp làm thêm xét nghiệm kháng thể lần 2. Lần 2 lấy máu cách lần 1 ít nhất 5-7 ngày và luôn phải gắn với triệu chứng lâm sàng của người bệnh.

Hiện nay Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec thực hiện xét nghiệm rubella IgM, IgG miễn dịch tự động một cách nhanh chóng và chính xác dưới sự hỗ trợ của đội ngũ bác sĩ giàu kinh nghiệm cùng các hệ thống trang thiết bị hiện đại. Điều này sẽ giúp việc tư vấn các chỉ số xét nghiệm rubella khi mang thai, chẩn đoán một cách chính xác các vấn đề liên quan đến phát ban do virus Rubella.

Bên cạnh đó, Vinmec cũng có đầy đủ các loại vắc-xin, trong đó có vắc-xin Rubella, được nhập khẩu trực tiếp từ Mỹ, Đức nguồn gốc rõ ràng, chất lượng tốt. Toàn bộ vắc-xin được bảo quản tại hệ thống kho lạnh hiện đại, với dây chuyền bảo quản lạnh đạt tiêu chuẩn GSP đảm bảo vắc-xin luôn giữ được chất lượng. Khách hàng sẽ được các bác sĩ chuyên khoa thăm khám, sàng lọc đầy đủ các vấn đề về thể trạng và sức khỏe, tư vấn về vắc-xin phòng bệnh và phác đồ tiêm, cách theo dõi và chăm sóc sau tiêm chủng trước khi ra chỉ định tiêm vắc-xin theo khuyến cáo mới nhất của Bộ Y tế & Tổ chức Y tế thế giới nhằm đảm bảo hiệu quả và an toàn nhất cho khách hàng.