Làm sao để biết chu kỳ kinh nguyệt an toàn cho việc tránh thai?

Chu kỳ kinh nguyệt đóng một vai trò rất quan trọng đối với sức khỏe sinh sản của người phụ nữ. Đặc biệt, với những người có kinh nguyệt đều thì đây còn là chìa khóa vàng giúp họ dựa vào chu kỳ kinh để tránh thai hiệu quả, tránh tình huống đi ngược lại với mong muốn của mình.

Chu kỳ kinh nguyệt là một hiện tượng sinh lý tự nhiên ở phụ nữ tính từ thời điểm dậy thì cho đến khi mãn kinh. Theo đó, do sự tụt giảm đột ngột nồng độ của 2 hormone estrogen hoặc progesterone mà tử cung của người phụ nữ sẽ có tình trạng chảy máu mang tính định kỳ.

Do có sự phối hợp hoạt động một cách nhịp nhàng, trật tự của hệ thống nội tiết sinh sản bao gồm: vùng dưới đồi, tuyến yên, buồng trứng mà chu kỳ này diễn ra một cách đều đặn. Một khi hoạt động của quá trình này rối loạn sẽ gây ra tình trạng rối loạn kinh nguyệt ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản của phụ nữ.

Chu kỳ kinh nguyệt ở nữ giới thường diễn ra ở giai đoạn bắt đầu tuổi dậy thì, khoảng 12 - 17 tuổi (cũng có trường hợp sớm hơn) và kết thúc ở tuổi mãn kinh, khoảng 45 - 55 tuổi. Mỗi chu kỳ này chia làm 2 chu kì nhỏ: chu kỳ buồng trứng (nhằm chỉ những thay đổi diễn ra tại buồng trứng) và chu kỳ tử cung (nhằm chỉ những thay đổi diễn ra tại tử cung). Sự thay đổi nồng độ hormone trong cơ thể là yếu tố điều khiển chu kỳ kinh nguyệt.

Ngày ra máu đầu tiên sẽ được tính là ngày đầu tiên của kỳ. Nguyên nhân của hiện tượng này là do nồng độ hormone suy giảm làm cho lớp nội mạc tử cung bị bong ra. Khi ngày ra máu cuối cùng kết thúc, nồng độ hormone estrogen sẽ tăng dần để làm dày lớp nội mạc tử cung đã bị bong và kích thích cho nang trứng phát triển. Lúc này sẽ có một vài nang trứng sẽ phát triển vượt trội, chúng chờ cho hormone LH tăng lên đột biến để có thể được phóng thích và diễn ra sự rụng trứng.

Trong 24h sau khi rụng trứng, hormone progesterone được sản sinh ra một lượng lớn để biến đổi nội mạc tử cung, từ đó giúp phôi thai làm tổ, hay còn gọi là quá trình thụ thai. Trường hợp phôi thai không thể làm tổ ở nội mạc tử cung hoặc không diễn ra sự thụ tinh thì nồng độ progesterone và estrogen sẽ giảm mạnh để chuẩn bị cho giai đoạn hành kinh - những ngày cuối của chu kỳ kinh nguyệt.

Bình thường, chu kỳ kinh nguyệt ở nữ giới sẽ kéo dài khoảng 28 - 32 ngày. Thời điểm rụng trứng thường rơi vào ngày giữa tháng (ngày thứ 14, 15 của chu kỳ). Đối với quá trình thụ thai, chu kỳ này sẽ được chia thành 3 thời điểm: an toàn tương đối, an toàn tuyệt đối và nguy hiểm. Theo đó, cách tính ngày tránh thai dựa trên chu kỳ kinh nguyệt như sau:

Thời điểm quan hệ tương đối an toàn (tránh thai tương đối): Khoảng thời gian này tính từ ngày đầu tiên của chu kỳ kinh nguyệt hay còn gọi là ngày có kinh đầu tiên cho đến ngày thứ 9 của kỳ kinh. Nếu quan hệ trong chu kỳ kinh tránh thai này thì khả năng có thai là vô cùng thấp, để đảm bảo an toàn hơn thì chúng ta nên sử dụng bao cao su.

Thời điểm quan hệ nguy hiểm (dễ mang thai): Khoảng thời gian được xem là dễ mang thai (nguy hiểm trong quan hệ tình dục đối với những người muốn tránh thai) sẽ tính từ ngày rụng trứng cộng hoặc trừ thêm 5 ngày trước và sau đó. Ở những người có chu kỳ kinh nguyệt đều thì ngày rụng trứng sẽ là ngày giữa tháng (ngày thứ 14, 15 của chu kỳ) và từ ngày 10 - 20 được xem là khoảng thời gian dễ thụ thai nhất. Bởi vậy, khi quan hệ tình dục trong khoảng thời gian này, khả năng có thai sẽ lên tới trên 90%. Do đó, chúng ta bắt buộc phải sử dụng các biện pháp tránh thai nếu quan hệ trong những ngày này để tránh mang thai ngoài ý muốn.

Thời điểm chu kỳ kinh nguyệt an toàn cho việc tránh thai: Khoảng thời gian này được tính từ ngày thứ 20 đến ngày đầu của chu kỳ kinh nguyệt. Do đó với những chị em phụ nữ thắc mắc gần đến chu kỳ kinh quan hệ có thai không thì câu trả lời là chúng ta có thể yên tâm vì đây là thời điểm trứng đã rụng nên sẽ không thể xảy ra hiện tượng thụ thai. Vì thế, với những ai chưa chuẩn bị tinh thần làm mẹ thì đây được xem là thời điểm an toàn để quan hệ.
Đối với đa số nữ giới thì cách tính ngày tránh thai dựa trên chu kỳ kinh được áp dụng nhiều bởi nó là biện pháp an toàn và không tốn kém. Tuy nhiên, phương pháp này chỉ nên áp dụng với phần đông nữ giới có chu kỳ kinh nguyệt đều bởi nó vẫn tồn tại khá nhiều hạn chế dẫn đến nguy cơ có thể mang thai ngoài ý muốn:

• Với những người có chu kỳ kinh nguyệt không đều, chu kỳ có thể dao động từ vài ngày đến một tuần, thậm chí với nhiều người còn lên đến nửa tháng nên sẽ khó có thể tính được chính xác ngày rụng trứng.
• Một vài trường hợp vòng kinh không phóng noãn, rụng noãn bất cứ lúc nào, có nhiều noãn rụng trong một chu kỳ,... nên xác suất tính đúng ngày rụng trứng cũng không cao.