Những điều cần biết sau khi tiêm thuốc kích trứng

Tiêm kích trứng là một trong những phương pháp hỗ trợ sinh sản được sử dụng phổ biến trên lâm sàng hiện nay, nhất là ở những trường hợp vô sinh hiếm muộn có chỉ định thụ tinh nhân tạo IUI hay thụ tinh trong ống nghiệm IVF. Vậy điều gì sẽ xảy ra sau khi được tiêm thuốc kích trứng?

Các nghiên cứu trên thế giới cho thấy tỷ lệ vô sinh hiếm muộn ngày càng tăng cao. Trung bình cứ 6 - 7 cặp vợ chồng sẽ có một cặp hiếm muộn. Vô sinh hiếm muộn có thể xảy ra tần suất khác nhau giữa các vùng miền với nhiều nguyên nhân. Ở Việt Nam, đa phần vô sinh nữ giới do vấn đề về rối loạn rụng trứng và tắc ống dẫn trứng, còn ở nam giới chủ yếu do các bất thường ở tinh trùng. Bởi vậy, tiêm kích trứng là phương pháp tăng cơ hội thụ thai đối với các cặp vợ chồng hiếm muộn.

Ở những phương pháp cũ, mỗi bệnh nhân sẽ phải tiêm khoảng từ 15 - 35 mũi tiêm tùy theo phương pháp và loại thuốc sử dụng cũng như đáp ứng của cơ thể với thuốc. Để giảm gánh nặng cho điều trị do tiêm thuốc cho bệnh nhân, hiện nay đã có những loại thuốc tiêm kích trứng mới phù hợp với từng cá thể, số lượng mũi tiêm cũng giảm xuống còn khoảng 7 mũi tiêm trong một chu kỳ kích trứng.

Những lưu ý khi tiêm kích thích buồng trứng mà bạn cần biết:

• Thời gian tiêm kích trứng lý tưởng nhất là khoảng thời gian bắt đầu từ ngày thứ 2 cho đến ngày thứ 11 của chu kỳ kinh nguyệt. Bệnh nhân cần được theo dõi và thăm khám vào những ngày thứ 6, ngày thứ 8 và ngày thứ 10 sau khi tiêm kích trứng, rồi đến khoảng ngày thứ 13 của chu kỳ, bệnh nhân sẽ được hẹn đến để chọc trứng.
• Quan hệ tự nhiên hoặc thực hiện IVF hay IUI sẽ được chỉ định khi nang trứng đã được phát triển đến mức phù hợp, độ dày của niêm mạc tử cung cũng ở mức phù hợp.

Chi tiết về sự phát triển của thai nhi qua từng tuần, cha mẹ nào cũng nên tìm hiểu:

• Vấn đề về sinh hoạt: sau khi tiêm kích trứng, bệnh nhân vẫn sinh hoạt bình thường. Lưu ý không vận động mạnh, không làm việc quá sức, hạn chế quan hệ tình dục với tần suất cao hay hoạt động mạnh vì dễ gây nguy cơ xoắn buồng trứng, vỡ nang buồng trứng.
• Chế độ dinh dưỡng: ăn uống đủ chất dinh dưỡng, chế độ ăn khoa học theo hướng dẫn của bác sĩ trị liệu. Nên ăn bổ sung các loại vitamin, khoáng chất từ các loại rau củ xanh, cá, trứng, thịt bò, sữa... Tránh sử dụng các chất kích thích, đồ uống chứa cồn vì có thể ảnh hưởng đến chất lượng trứng. Uống đủ nước, tối thiểu 2 lít/ngày.
• Lưu ý về lịch hẹn thăm khám để đi khám đúng định kỳ theo yêu cầu của bác sĩ.

Nếu trong quá trình theo dõi sau tiêm kích thích buồng trứng có thấy cơ thể có những biểu hiện bất thường gì, không tự ý xử lý, không tự ý ra ngoài mua thuốc sử dụng mà phải đến gặp trực tiếp bác sĩ trị liệu để thăm khám và có lời khuyên cũng như phương pháp xử trí tốt.

Ở mỗi bệnh nhân khác nhau, bác sĩ sẽ có chỉ định những phương pháp kích trứng khác nhau, sử dụng với các loại thuốc kích trứng khác nhau. Sau khi tiêm kích trứng, buồng trứng sẽ to hơn gây cảm giác nặng bụng dưới, căng tức 2 bên ngực và đôi khi bệnh nhân sẽ có cảm giác buồn nôn. Những thay đổi này bệnh nhân có thể cảm nhận được trong 2 - 3 ngày cuối cùng của quá trình kích trứng và sẽ mất đi sau khi chọc hút trứng.

Tiêm kích trứng là một thủ thuật hỗ trợ để nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho việc thụ thai, hỗ trợ cho quá trình thụ tinh nhân tạo IUI hay thụ tinh trong ống nghiệm IVF. Tuy nhiên, do cơ chế tiêm kích trứng có thể dẫn tới việc rụng nhiều trứng trong cùng một khoảng thời gian, điều này có thể gây nguy cơ đa thai, có thể ảnh hưởng đến sức khỏe của cả mẹ và thai nhi trong suốt thai kỳ. Để hạn chế nguy cơ sinh non trong trường hợp đa thai, hiện nay trong y học đã cho áp dụng thường quy phương pháp giảm thai qua siêu âm đầu dò âm đạo. Ở những trường hợp này, phôi thai sẽ được hút ra trong tuần thứ 7 - 8 của thai kỳ, số phôi thai được giữ lại là 2 phôi.

Một trong nguy cơ khác cũng có thể xảy ra sau tiêm thuốc kích trứng đó là hiện tượng quá kích buồng trứng. Do vậy, trong suốt quá trình kể từ khi tiêm kích trứng, bệnh nhân cần được theo dõi rất sát xao, phải yêu cầu đi khám theo đúng lịch hẹn để đảm bảo phát hiện được sớm các bất thường trong cơ thể, từ đó có hướng xử lý kịp thời tránh các biến chứng nguy hiểm như suy thận, vỡ nang noãn, xoắn nang noãn, nhiễm độc thai nghén, băng huyết, sảy thai...

Cần đi khám bác sĩ ngay khi cơ thể có những biểu hiện như sau:

• Đau bụng dưới: có thể đau âm ỉ hoặc đau quặn thành từng cơn.
• Căng tức bụng quá mức dẫn đến khó chịu.
• Nôn, buồn nôn nhiều và thường xuyên.
• Có dấu hiệu của tiêu chảy.
• Rối loạn nhịp tim nhanh, huyết áp tụt, khó thở.
• Có sự thay đổi về trọng lượng cơ thể một cách nhanh chóng, thường là tăng cân sau khi tiêm.

Tiêm thuốc kích trứng là một trong những phương pháp hỗ trợ sinh sản cần thiết và có lợi trong y học. Tuy nhiên, theo cơ chế tự bảo vệ cơ thể, thuốc tiêm kích trứng cũng như một loại kháng nguyên lạ đối với cơ thể. Do đó, sau khi tiêm thuốc vẫn có thể xảy ra những phản ứng thay đổi của cơ thể nên bệnh nhân cần được theo dõi sát để phát hiện kịp thời những biến chứng hay dấu hiệu bất thường. Hãy liên hệ với các bác sĩ chuyên khoa để được tư vấn cụ thể hơn về vấn đề kích thích buồng trứng cũng như các phương pháp sử dụng.

Để chuẩn bị một thai kỳ khỏe mạnh, cả vợ và chồng nên kiểm tra sức khỏe sinh sản từ 3-5 tháng trước khi mang thai.

Người vợ nên:

• Tiêm chủng trước khi mang thai (đặc biệt là ngừa rubella vì rubella trong thai kỳ cực kỳ nguy hiểm)
• Xét nghiệm gen để sàng lọc các bệnh lý di truyền trước khi mang thai
• Kiểm tra tình trạng viêm nhiễm phụ khoa tránh gây ảnh hưởng tới sức khỏe của mẹ và thai nhi
• Đặc biệt là phụ nữ trên 35 tuổi nếu muốn mang thai (nhất là chưa mang thai lần nào) sẽ phải kiểm tra sức khỏe rất chi tiết do mang thai ở tuổi này thường gặp các vấn đề: Suy buồng trứng, sinh non, nguy cơ dị tật thai nhi, rau tiền đạo, tiền sản giật cao hơn.

Người chồng nên:

• Kiểm tra sức khỏe sinh sản, phát hiện các bệnh lý teo tinh hoàn, yếu sinh lý, tinh trùng yếu...
• Các bệnh lây qua đường tình dục nhất là những bệnh không thể chữa khỏi vô cùng nguy hiểm