Phóng noãn là gì?

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi ThS, BS. Nguyễn Thị Tâm Lý, Trung tâm Hỗ trợ sinh sản, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City.

Việc hiểu được những thay đổi do nội tiết tố ảnh hưởng đến cơ thể vào khoảng thời gian phóng noãn (rụng trứng) và những yếu tố nào có thể ảnh hưởng đến thời điểm rụng trứng sẽ giúp bạn cải thiện tốt hơn về sức khoẻ và khả năng sinh sản.

Phóng noãn hay còn gọi là rụng trứng, là quá trình phóng thích trứng từ buồng trứng vào ống dẫn trứng của bạn. Nó thường xảy ra khoảng 13–15 ngày trước khi bắt đầu mỗi kỳ kinh (thường vào giữa kỳ kinh), thời gian rụng trứng có thể thay đổi theo từng chu kỳ.

Mỗi người phụ nữ sẽ rụng trứng khoảng 400 lần trong suốt cuộc đời. Con số này bị ảnh hưởng bởi việc sử dụng các biện pháp tránh thai (nhiều biện pháp ngăn chặn sự rụng trứng), thời gian mang thai và cho con bú cũng như bất kỳ hành vi hoặc tình trạng sức khỏe nào ảnh hưởng đến hormone sinh sản (ví dụ: rối loạn ăn uống, PCOS).

Có rất nhiều yếu tố ảnh hưởng đến sự phát triển của trứng. Sự phát triển và giải phóng trứng mỗi chu kỳ xảy ra để đáp ứng với sự thay đổi phức tạp của các hormone sinh sản. Sự rụng trứng (và toàn bộ chu kỳ kinh nguyệt) bị ảnh hưởng bởi các yếu tố năng lượng, dinh dưỡng, cảm xúc và kinh tế xã hội hay thậm chí là các bệnh lý về tuyến giáp.

Mỗi tháng, trong chu kỳ kinh nguyệt của người phụ nữ sẽ có một đoàn hệ nang noãn phát triển, tuy nhiên trong đó chỉ có 1 nang noãn phát triển với chất lượng tốt nhất, khỏe mạnh nhất phải triển trội hơn và phóng noãn, những nang còn lại sẽ thoái hóa.

Khi nang trứng đã sẵn sàng sẽ giải phóng trứng của mình. Trứng đi ra khỏi buồng trứng và được đón bởi ống dẫn trứng. Sau khi được phóng thích, trứng có khoảng 12-24 giờ để thụ tinh bởi tinh trùng trong ống dẫn trứng. Nếu trứng không được thụ tinh trong khoảng thời gian ngắn này, nó sẽ bắt đầu thoái hóa. Nếu được thụ tinh, nó sẽ di chuyển đến tử cung trong vòng 6-12 ngày sau đó, để có thể làm tổ và phát triển thành phôi thai.

Một vài những ảnh hưởng của hormone trong quá trình phóng noãn mà bạn có thể chưa biết.

3.1. Trước khi rụng trứng

Tuyến yến nằm trong não sản xuất liên tục các đợt hormone kích thích nang trứng (FSH và LH) trong suốt chu kỳ của bạn. FSH và LH kích thích các nang trứng phát triển. Trong đoàn hệ nang noãn sẽ có một nang noãn chiếm ưu thế, nang noãn này sẽ sản xuất estrogen và thường phát triển lên đường kính khoảng 2 cm trước khi rụng trứng dưới tác dụng của đỉnh LH.

3.2. Sẵn sàng để phóng noãn

Khi lượng estrogen đạt đến ngưỡng, trứng đã sẵn sàng để phóng thích tuyến yên sản xuất ra một lượng hormone luteinizing (LH) tạo đỉnh, kích hoạt quá trình rụng trứng. Việc giải phóng trứng khỏi nang trứng và buồng trứng xảy ra khoảng 36 giờ từ khi LH bắt đầu tăng. Nang trứng sẽ tạo thành một lỗ mở, cho phép giải phóng noãn ra khỏi buồng trứng.

Ở phần cuối của ống dẫn trứng có một cấu trúc giống như những ngón tay giúp đón và đưa trứng vào. Trong khi đó, trứng đang trải qua những thay đổi riêng để chuẩn bị cho quá trình thụ tinh.

3.3. Sau khi rụng trứng

Nang noãn sau khi phóng noãn tạo thành hoàng thể sản xuất ra estrogen và progesterone là những hormone quan trọng của thai kỳ.

Nếu trứng không được tinh trùng thụ tinh và làm tổ, hoàng thể bắt đầu suy thoái và nồng độ hormone giảm xuống gây ra kinh nguyệt. Nếu có thai, hoàng thể cung cấp đủ progesterone để thai kỳ phát triển cho đến khi nhau thai có thể tiếp quản (vào khoảng 10 -12 tuần tuổi thai).

Bất kỳ yếu tố nào ảnh hưởng đến hoạt động của hormone trong não đều có thể ảnh hưởng đến quá trình rụng trứng của bạn. Các yếu tố môi trường và bên trong như căng thẳng, thay đổi chế độ ăn uống và tập thể dục có thể khiến quá trình rụng trứng diễn ra sớm, muộn hơn một chút hoặc hoàn toàn không. Kinh nguyệt của bạn sau đó cũng có thể đến sớm hơn hoặc muộn hơn, nhẹ hơn hoặc nặng hơn.

Rụng trứng là sự kiện quan trọng trong chu kì kinh nguyệt, quyết định quan trọng đến khả năng sinh sản. Ngoài ra Rối loạn phóng noãn trong độ tuổi sinh sản có liên quan đến chứng loãng xương, bệnh tim mạch và một số bệnh ung thư sau này trong cuộc đời.

Xem thêm: Vô sinh do bất thường về phóng noãn

Để biết liệu bạn có đang rụng trứng hay không bạn có thể thử:

• Theo dõi độ dài và sự đều đặn của chu kỳ kinh nguyệt.
• Sử dụng que thử rụng trứng mua tại hiệu thuố
• Theo dõi các dấu hiệu thể chất của bạn trong một vài chu kỳ, bao gồm cả nhiệt độ cơ thể và dịch nhầy cổ tử cung.

Xem thêm: 3 cách giúp bạn kiểm tra ngày rụng trứng

Có thể yêu cầu bác sĩ kiểm tra hồ sơ nội tiết tố bằng cách xét nghiệm một mẫu máu được lấy trong giai đoạn hoàng thể.

Khi đã hiểu phóng noãn là gì bạn đã có thể tự biết cách tính ngày rụng trứng để giúp tăng khả năng thụ thai.

Nguồn tham khảo: verywellfamily.com - medicinenet.com - eggfreezing.com