Siêu âm tim thai và những điều bà bầu cần biết

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ chuyên khoa II Trần Thị Mai Hương - Khoa sản phụ khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hải Phòng.

Siêu âm tim thai là một trong những phương pháp chẩn đoán hình ảnh ở giai đoạn tiền sản. Phương pháp này được thực hiện nhằm đánh giá tình trạng về tim mạch của thai nhi như: nhịp tim, cấu trúc, chức năng của tim. Siêu âm tim thai giúp phát hiện sớm những dấu hiệu bất thường tim của thai nhi. Chẩn đoán và đánh giá kịp thời bệnh tim bẩm sinh để có phương pháp can thiệp sớm.

Theo thống kê của bộ y tế, mỗi năm có khoảng 9000 đến 10000 trẻ mắc tim bẩm sinh khi vừa chào đời, chiếm 0,8% tổng số trẻ được sinh ra. Trong đó, có đến 50% trẻ mắc bệnh tim bẩm sinh rất nặng và chỉ có một nửa được phẫu thuật tim. Do đó việc siêu âm tim thai là hết sức quan trọng trong thời kỳ mang thai.

Thông thường tim thai xuất hiện ở tuần thứ 6 - 7 của thai kỳ. Trong một số trường hợp, sự phát triển của phôi thai diễn ra chậm do sản phụ có chu kỳ kinh nguyệt không đều, do đó tim thai sẽ xuất hiện muộn hơn ở tuần thứ 8 đến tuần thứ 10. Giai đoạn này bác sĩ có thể thực hiện đánh giá tần số tim thai. Đến tuần thứ 20 của thai kỳ tim thai phát triển tương đối hoàn chỉnh, nhịp tim đập mạnh và rõ hơn. Bác sĩ bắt đầu đánh giá được vị trí, kích thước và hình thái dựa trên siêu âm 4D.

Siêu âm tim thai là phương pháp chẩn đoán hình ảnh được các bác sĩ khuyến cáo thực hiện trên tất các các thai phụ. Tuy nhiên cần lưu ý đặc biệt đối với những trường hợp:

• Thai nhi là kết quả của quá trình thụ tinh nhân tạo
• Thai phụ có sử dụng các loại thuốc co giật, thuốc trầm cảm,...
• Lần siêu âm thai định kỳ trước đó có phát hiện những bất thường
• Gia đình có tiền sử mắc bệnh tim bẩm sinh
• Thai phụ mắc bệnh di truyền, tăng huyết áp, đái tháo đường,...
• Trong thời kỳ mang thai, thai phụ có mắc bệnh sởi, rubella, thủy đậu,...

Ngoài ra, đối với thai nhi bác sĩ sẽ chỉ định cho những trường hợp có khả năng mắc bệnh tim bẩm sinh cao như:

• Nhịp tim thai không đều
• Có nghi ngờ về hội chứng truyền máu song thai
• Siêu âm có kết quả mờ gáy thai tăng trong 12 tuần đầu của thai kỳ
• Phù thai không do yếu tố di truyền
• Có bất thường nhiễm sắc thể

Đối với những trường hợp trên, thời điểm tốt nhất để thực hiện siêu âm tim thai là từ tuần thứ 22 đến tuần thứ 26 của thai kỳ. Nhằm đảm bảo chắc chắn về tình hình của thai nhi, và thai phụ cần thực hiện siêu âm tim thai định kỳ theo lịch hẹn.

Siêu âm tim thai là rất cần thiết trong việc chẩn đoán những bất thường sớm ở thai nhi. Tuy nhiên để siêu âm tim thai được hiệu quả và hoàn thiện, phải chờ đến khi tim thai phát triển tương đối hoàn chỉnh.

Tim thai hình thành và bắt đầu đập từ ngày thứ 22 sau khi thụ tinh. Khi thai nhi bước vào tuần thứ 6 hoặc tuần thứ 7, tim thai bắt đầu xuất hiện. Tuy nhiên, thời điểm thích hợp nhất để đánh giá tim thai chính xác và hiệu quả là tuần thứ 22 đến tuần thứ 26 của thai kỳ.

Lúc này nhịp đập của tim thai mạnh, chỉ cần áp sát tai vào bụng cũng có thể nghe rõ. Nhịp tim đập càng to thì chứng tỏ sử phát triển bình thường và khỏe mạnh của thai nhi.

Nhịp tim đập của thai nhi khỏe mạnh, phát triển bình thường dao động trong khoảng 120-160 lần/phút. Nếu thai nhi cử động, đạp vào bụng mẹ thì nhịp tim có thể tăng lên đến 180 lần/ phút. Tuy nhiên nếu tim thai thường xuyên vượt mức 180 lần/ phút thì thai phụ cần đến cơ sở y tế để kiểm tra, vì đây có thể là dấu hiệu nguy hiểm cho thai nhi.

Siêu âm tim thai là một quy trình rất quan trọng trong quá trình mang thai của người mẹ. Với sự phát triển của y học, có nhiều loại siêu âm nhằm đáp ứng phù hợp với khả năng kinh tế của nhiều gia đình. Những loại siêu âm bao gồm:

• Siêu âm 2D: là loại siêu âm thông thường có thẻ xác định chính xác việc mang thai. Ngoài ra, phương pháp này còn cho biết vị trí những dị tật bẩm sinh của thai nhi.
• Siêu âm 3D: là phương pháp siêu âm 3 chiều, có màu và hình ảnh có thể xác định được tuổi thai và hình thái thai nhi.
• Siêu âm 4D: là phương pháp siêu âm được phát triển từ công nghệ siêu âm 3D và cho ra hình ảnh 3D động. Siêu âm 4D, thai phụ có thể thấy được những hoạt động của thai nhi và có thể lưu lại thành video.

Hiện nay với sự phát triển của y học hiện đại, siêu âm là một phương pháp chẩn đoán hình ảnh cho ra kết quả chính xác lên tới 99%, có thể giúp phát hiện sớm những bệnh tim bẩm sinh ngay từ giai đoạn đầu của thai kỳ.

Tóm lại, siêu âm tim thai là phương pháp chẩn đoán bằng hình ảnh, có thể đánh giá được cấu trúc, chức năng của tim thai, chẩn đoán những bất thường tim của thai nhi. Siêu âm tim thai ngay từ giai đoạn đầu của thai kỳ, khi bắt đầu xuất hiện tim thai, nhằm phát hiện sớm những bất thường và dị tật tim bẩm sinh của thai nhi, để có biện pháp can thiệp sớm, đảm bảo sức khỏe và sự phát triển của thai nhi trong bụng mẹ.