Sử dụng lưu lượng đỉnh kế: Những điều cần biết

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Nguyễn Huy Nhật - Khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Đà Nẵng.

Trong cơn hen, các cơ của đường hô hấp bị co thắt khiến đường thở hẹp lại. Lưu lượng đỉnh kế sẽ hỗ trợ cho biết sự hẹp đi của đường thở nhiều giờ hoặc thậm chí nhiều ngày trước khi có bất cứ biểu hiện nào của hen. Dựa vào đó, người bệnh sẽ biết khi nào cần dùng thuốc hen tác dụng nhanh (dạng hít) hay các thuốc chống hen khác.

Lưu lượng đỉnh kế là một thiết bị cầm tay nhỏ, dùng để theo dõi và đánh giá những triệu chứng hô hấp mà người bệnh đang mắc phải, thông qua lưu lượng khí thoát ra từ đường dẫn khí lớn của phổi, nói theo ngôn ngữ khoa học là Lưu lượng đỉnh thở ra (PEF).

Nếu mắc các bệnh về phổi, chẳng hạn như hen suyễn, bác sĩ có thể đo lưu lượng hít vào đỉnh (PIF) và lưu lượng thở ra đỉnh (PEF) để đánh giá lượng khí mà người bệnh có thể hít vào và thở ra. Đây cũng là hai thông số nằm trong bộ đo chức năng hô hấp.

Đo lưu lượng thở ra đỉnh (PEF) tại nhà có thể giúp:

• Cảnh báo các dấu hiệu xấu đi của bệnh hen, từ đó đưa ra lựa chọn dùng thuốc hen cứu nguy dạng hít hay các thuốc chống hen thông thường khác. Việc sử dụng thuốc hen cứu nguy trước khi có các biểu hiện của cơn hen mang lại lợi ích rất lớn: giúp nhanh chóng ngăn chặn sự thu hẹp đường thở và tránh phải nhập viện cấp cứu vì cơn hen nặng;
• Nhận biết sớm yếu tố khởi phát của bệnh;
• Thông báo độ nặng của bệnh hen;
• Đáp ứng đúng loại thuốc trong cơn hen;
• Cảnh báo liệu cơn hen có nặng lên hay không;
• Thông báo về thời điểm nên điều chỉnh hay thêm thuốc, khi nào cần nhập viện cấp cứu;
• Đưa ra dấu hiệu trước để lựa chọn kế hoạch hành động phù hợp.

Lưu lượng thở ra đỉnh sẽ thấp nhất về sáng và cao nhất vào buổi chiều. Nếu người bệnh chỉ đo PEF một lần mỗi ngày thì nên đo vào sáng sớm mới ngủ dậy trước khi dùng các thuốc giãn phế quản.

Bệnh nhân có bệnh hen từng cơn hoặc hen kéo dài mức độ nhẹ có thể không cần phải đo PEF mỗi ngày. Nhưng nếu triệu chứng này gia tăng nặng hơn, người bệnh cần phải đo PEF trong một khoảng thời gian để từ đó có thể giúp bác sĩ đưa ra quyết định điều trị như thế nào.

Trước khi tiến hành áp dụng lưu lượng đỉnh kế, người bệnh nên hiểu rõ các cảnh báo và lưu ý. Nếu có bất kỳ thắc mắc nào, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để có thêm thông tin và hướng dẫn cụ thể.

Quy trình thực hiện đo bằng lưu lượng kế đỉnh:

• Bước 1: Di chuyển nút chỉ tới số 0 hoặc số thấp nhất trên thước của lưu lượng kế đỉnh;
• Bước 2: Gắn lỗ thổi của lưu lượng kế đỉnh với phần thân của máy (nếu máy có lỗ thổi tháo rời được);
• Bước 3: Đứng thẳng người hoặc ngồi thẳng lưng, hít vào thật sâu;
• Bước 4: Ngậm lỗ thổi của lưu lượng kế đỉnh vào miệng; cắn nhẹ bằng răng và ngậm môi lại, không để lưỡi bít mất lỗ thổi của lưu lượng kế đỉnh;
• Bước 5: Thở ra thật mạnh và thật nhanh một lần (thổi hết khả năng), trong vòng từ 1 hoặc 2 giây rồi rút máy ra khỏi miệng;
• Bước 6: Kiểm tra chỉ số đo được trên lưu lượng đỉnh kế và ghi lại. Đó chính là lưu lượng đỉnh thở ra (PEF) của bạn.
• Thực hiện lại 3 lần và chọn chỉ số cao nhất trong 3 lần đo rồi ghi lại số này vào bảng theo dõi lưu lượng đỉnh.

Chú ý:

• Các chỉ số lưu lượng đỉnh (PEF) có giá trị nhất nếu được kiểm tra vào cùng một thời gian mỗi ngày, tốt nhất nên là vào buổi sáng và một lần nữa vào buổi tối;
• Để có thể so sánh kết quả giữa các lần đo, hãy sử dụng lưu lượng đỉnh kế theo cùng một cách vào mỗi lần đo.

Hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ nếu người bệnh có bất cứ câu hỏi nào về kết quả đo.

Để đăng ký thăm khám tại Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec, Quý khách có thể liên hệ Hệ thống Y tế Vinmec trên toàn quốc hoặc đăng ký trực tuyến TẠI ĐÂY.

XEM THÊM:

• Lưu lượng đỉnh thở ra (PEF) trong chẩn đoán bệnh hen suyễn
• Làm thế nào để chẩn đoán hen phế quản?
• Gói tầm soát Hen phế quản

Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec là một trong những bệnh viện không những đảm bảo chất lượng chuyên môn với đội ngũ y bác sĩ giỏi, hệ thống trang thiết bị công nghệ hiện đại mà còn nổi bật với dịch vụ khám, tư vấn và chữa bệnh toàn diện, chuyên nghiệp; không gian khám chữa bệnh văn minh, lịch sự, an toàn và tiệt trùng tối đa.