Ánh sáng màu nào tốt nhất cho mắt?

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ mắt - Khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hải Phòng

Ánh sáng có rất nhiều màu khác nhau, và tác động của chúng lên mắt cũng không giống nhau. Vậy màu ánh sáng ảnh hưởng lên mắt như thế nào, và màu nào sẽ tốt nhất cho mắt?

Ánh sáng bao gồm hai phần là ánh sáng nhìn thấy được và ánh sáng không nhìn thấy được. Đối với ánh sáng nhìn thấy được, mắt của con người nhìn thấy được ánh sáng có bước sóng nằm trong phạm vi 380 - 760 nm, dưới 380 nm là phổ cực tím, trên 760 nm thuộc phổ hồng ngoại, và hai phổ này thuộc phần ánh sáng con người không nhìn thấy được.

Mỗi ngày mắt của con người tiếp xúc với rất nhiều màu sắc ánh sáng khác nhau. Mỗi một màu sẽ có một bước sóng khác nhau. “Màu” mà mắt người nhìn thấy và mô tả thực chất là tập hợp của nhiều sóng ánh sáng với các bước sóng khác nhau, và ở một chừng mực nào đó, có thể đưa ra các ví dụ chẳng hạn như màu xanh dương là các sóng ánh sáng có bước sóng ngắn, màu đỏ là các sóng ánh sáng có bước sóng dài. Mỗi một màu ánh sáng có tác động khác nhau lên mắt người, từ đó cần những sự chăm sóc khác nhau.

Ánh sáng màu xanh dương (blue light) là phần ánh sáng đặc biệt có lợi trong chùm ánh sáng, giúp khởi tạo và điều chỉnh nhịp sinh học của con người. Nhờ nhịp sinh học, con người tự nhiên biết thức dậy khi trời sáng (ánh sáng xanh dương kích thích cơ thể khởi động), và đi ngủ khi trời tối (không còn sự kích thích của ánh sáng xanh dương).

Liệu pháp ánh sáng xanh dương cũng giúp hỗ trợ điều trị bệnh trầm cảm theo mùa (seasonal affective disorder - SAD), một loại trầm cảm do thiếu ánh sáng ban ngày tự nhiên, và liệu pháp này có thể đạt hiệu quả tương đương với việc sử dụng một loại thuốc chống trầm cảm.

Tuy nhiên ánh sáng xanh dương tự nhiên mới là nguồn ánh sáng xanh dương chính và có lợi đối với con người, còn nếu phơi nhiễm quá mức với ánh sáng xanh dương phát ra từ màn hình của các thiết bị điện tử cũng như các vật dụng nhân tạo (chẳng hạn như màn hình điện thoại thông minh, máy tính bảng, máy tính xách tay, đèn LED, bóng đèn huỳnh quang,...) sẽ gây hại cho mắt và giấc ngủ, bởi nếu như ban ngày ánh sáng xanh dương giúp làm tăng cảm xúc và mức độ tập trung thì vào buổi tối ánh sáng xanh dương sẽ khiến nhịp sinh học bị rối loạn, cơ thể không nhận biết được thời điểm thức - ngủ, dẫn tới không tiết ra đủ melatonin, ảnh hưởng tới trí nhớ, cảm xúc cũng như việc điều chỉnh cân bằng nội tiết tố.

Việc rối loạn sản xuất melatonin do phơi nhiễm quá mức ánh sáng xanh dương có thể gây ra nhiều vấn đề nghiêm trọng hơn bên cạnh việc mất ngủ, bao gồm tăng huyết áp, đái tháo đường, đau đầu migraine,... Một cách tốt để giảm phơi nhiễm có hại đối với ánh sáng xanh dương là giảm lượng thời gian sử dụng các đồ dùng và thiết bị tạo ra ánh sáng xanh dương như màn hình máy tính, điện thoại,... Nếu không thể làm như vậy vì yêu cầu của công việc, hãy thử sử dụng các tấm lọc ánh sáng xanh dương dành cho máy tính.

Bên cạnh đó, hãy thử cân nhắc thay các bóng đèn huỳnh quang trắng và đèn LED trắng bằng các đèn có màu trắng ấm (warm white), đèn halogen hoặc đèn sợi đốt. Tốt nhất vẫn là hạn chế sử dụng điện thoại, máy tính bảng, máy tính xách tay,... trước giờ đi ngủ.

Các màu sắc khác có thể ảnh hưởng lên mắt con người là màu xanh lục và màu vàng. Màu xanh lục cũng có thể giúp điều chỉnh nhịp sinh học. Phơi nhiễm quá mức với ánh sáng xanh lục vào buổi tối cũng tương tự như phơi nhiễm quá mức với ánh sáng xanh dương, khiến nhịp sinh học bị rối loạn. Ánh sáng vàng đã được chứng minh là có hiệu quả trong việc bảo vệ võng mạc của bệnh nhân bị phơi nhiễm quá mức với ánh sáng xanh bởi nó tạo ra độ tương phản tốt nhất. Các loại kính mát với tròng màu vàng khá hiệu quả không chỉ trong việc lọc tia cực tím mà còn lọc cả ánh sáng xanh.

Bài viết tham khảo nguồn: aao.org và eastwesteye.com