Các biện pháp đánh giá chấn thương sọ não

Bài viết bởi Bác sĩ chuyên khoa I Vũ Thị Hạnh - Khoa Chẩn đoán hình ảnh - Bệnh viện đa khoa Quốc tế Vinmec Hải Phòng

Chấn thương sọ não xuất hiện do các chấn động va chạm vào vùng đầu, có thể phân làm 2 loại là vết thương kín (không gây rách da vùng đầu) hoặc vết thương hở (da đầu rách hoặc xương sọ bị vỡ). Các triệu chứng của chấn thương sọ có thể xuất hiện ngay sau chấn thương hoặc tiến triển từ từ theo thời gian.

Bác sĩ có thể thực hiện khám lâm sàng và thần kinh cùng với chụp cắt lớp vi tính sọ não, cộng hưởng từ sọ não hoặc chụp X-quang hộp sọ nhằm đánh giá tình trạng chấn thương và quyết định phương pháp điều trị. Trường hợp những bệnh nhân bị chấn thương sọ não nhẹ thì có thể theo dõi và điều trị nội khoa, những bệnh nhân chấn thương sọ não nặng cần phải được can thiệp cấp cứu để loại bỏ máu tụ hoặc giảm áp lực nội sọ.

Chấn thương sọ não xuất hiện do các chấn thương va chạm vào xương sọ hoặc não, có thể phân làm 2 loại là vết thương kín (không hở rách vùng da đầu) hoặc vết thương hở (da hoặc xương sọ đã bị rách và vỡ).

Các triệu chứng của chấn thương sọ não bao gồm:

1.1 Chấn động não

Đây có thể coi là chấn thương não mức độ trung bình. Nguyên nhân có thể do bị đánh vào vùng đầu, ngã hoặc va đầu vào vật cứng. Triệu chứng của chấn động não bao gồm:

• Mất ý thức trong một vài giây đến 1 vài phút;
• Lẫn, có vấn đề về sự tập trung;
• Chóng mặt;
• Đau đầu;
• Mất trí nhớ về sự kiện nào đó trước khi bị chấn thương;
• Buồn nôn và nôn.

1.2 Đụng dập não

Bầm giập nhu mô não thường kết hợp với phù não và tăng áp lực nội sọ. Triệu chứng bao gồm:

• Giãn đồng tử;
• Huyết áp cao;
• Mạch đập và nhịp thở không đều.

1.3 Vỡ xương

Vỡ xương sọ có thể kèm rách hoặc không rách da. Triệu chứng bao gồm:

• Phù nề;
• Biến dạng hộp sọ;
• Bầm dập quanh mắt hoặc sau tai;
• Có dịch chảy ra từ tai hoặc mũi.

1.4 Chảy máu

Chảy máu trong sọ là tình trạng có thể nguy hiểm đến tính mạng của người bệnh, trong nhiều trường hợp cần phải can thiệp ngoại khoa. Chảy máu não xuất hiện khi các mạch máu trong não vỡ ra chảy vào trong nhu mô, sưng nề và tăng áp lực nội sọ. Máu có thể tụ lại thành máu cục. Trong chảy máu ngoài màng cứng, các cục máu ở giữa bản trong sọ và lớp màng cứng bao phủ não. Máu cục ở dưới màng cứng thì gọi là chảy máu dưới màng cứng. Triệu chứng bao gồm:

• Đột ngột rất đau đầu;
• Buồn nôn hoặc nôn;
• Yếu tay hoặc chân;
• Mất nhận thức.

1.5 Chấn thương sợi trục

Chấn thương này xảy ra khi não bị va đập gây ép ở trong sọ. Các sợi thần kinh đi từ tế bào thần kinh trung tâm cơ thể bị căng và rách, dẫn đến tổn thương tế bào não và là nguyên nhân gây các tổn thương thần kinh phức tạp khác. Triệu chứng chính đó là mất nhận thức.

Đối với trẻ em không thể giao tiếp được thì các triệu chứng chấn thương sọ não có thể bao gồm:

• Trẻ không chạy nhảy hoặc các hành vị lạ;
• Nôn;
• Rách da đầu, sưng nề;
• Động kinh.

Để đánh giá tình trạng chấn thương sọ não nhẹ hay nặng, thường thì các bác sĩ sẽ cho người bệnh thực hiện các xét nghiệm chẩn đoán hình ảnh như:

• Cắt lớp vi tính sọ não: Đây là sự kết hợp của máy chụp X quang và hệ thống máy tính phức tạp để tạo ra nhiều hình ảnh của sọ não. Bác sĩ dùng kết quả chụp cắt lớp vi tính sọ não để đánh giá chảy máu, phù nề, vỡ xương sọ.
• Cộng hưởng từ sọ não: Sử dụng từ trường, sóng radio và máy tính để tạo ra các hình ảnh chi tiết của các cơ quan, mô mềm, xương và các cấu trúc phức tạp khác. Trong cộng hưởng từ, các bác sĩ sử dụng các chuỗi xung đặc biệt như xung khuếch tán, phổ và bó sợi thần kinh để sử dụng phát hiện sớm các chấn thương sọ não nặng hay nhẹ.
• X quang sọ: Là kỹ thuật dùng một lượng nhỏ tia X để ghi hình bên trong cơ thể. Bác sĩ thường dùng để đánh giá các vỡ xương sọ. Tuy nhiên, ngày nay rất ít khi dùng kỹ thuật này do có cắt lớp vi tính thay thế chẩn đoán chính xác và có thể đánh giá được tụ máu trong nhu mô não.

• Với các trường hợp chấn thương sọ não nhẹ thì có thể quan sát và điều trị các triệu chứng như giảm đau, chống buồn nôn hoặc nôn. Tránh các vận động mạnh.
• Trường hợp các chấn thương sọ não nặng thì người bệnh cần được cấp cứu ngay và phẫu thuật để loại bỏ tụ máu và giảm áp lực nội sọ.

Tóm lại, chấn thương sọ não là một bệnh lý nặng. Do đó việc cấp cứu, điều trị và hồi sức cần phải được thực hiện bởi các cơ sở y tế có đủ điều kiện, có đội ngũ bác sĩ đã được huấn luyện về chuyên ngành. Quá trình điều trị chấn thương sọ não đòi hỏi tính toàn diện, sự kiên trì bám sát người bệnh và thực hiện kỹ thuật một cách nghiêm túc thì mới có cơ hội cứu sống bệnh nhân và giảm thiểu tối đa di chứng chấn thương sọ não sau này.

Hiện nay, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec là một trong những đơn vị y tế điều trị các bệnh lý thần kinh uy tín nhất tại Việt Nam. Khoa Nội Thần kinh tại Vinmec có chức năng khám, chẩn đoán, tư vấn và điều trị những bệnh lý có liên quan đến yếu tố thần kinh, bao gồm các chứng đau đầu, chấn thương sọ não, hội chứng tiền đình, hội chứng tiểu não, sa sút trí tuệ,... Phương pháp điển hình của khoa là dùng thuốc tiêu sợi huyết đường tĩnh mạch và động mạch cho các trường hợp tai biến, cùng với việc kết hợp với các phương tiện cận lâm sàng như đo điện não, điện cơ ST Scan, MRI,...

Thăm khám bệnh lý thần kinh tại Vinmec, khách hàng sẽ được:

• Thăm khám bởi đội ngũ chuyên gia có trình độ chuyên môn cao, giàu kinh nghiệm: Y bác sĩ có trình độ từ Thạc sĩ đến Giáo sư, Tiến sĩ, có uy tín trong điều trị nội khoa, ngoại khoa, được đào tạo chuyên sâu trong nước & nước ngoài, như: Bác sĩ Nguyễn Thị Minh Phương, Bác sĩ Bùi Ngọc Phương Hòa, Bác sĩ Vũ Duy Dũng...
• Điều trị bởi hệ thống trang thiết bị tối tân, sánh ngang với các bệnh viện lớn trên thế giới: Phòng mổ hiện đại nhất trên thế giới; Máy chụp cộng hưởng từ không tiếng ồn hiện đại nhất Đông Nam Á; hệ thống PET/CT và SPECT/CT 16 dãy giúp phát hiện sớm những tổn thương của cơ quan thần kinh ngay cả khi chưa có triệu chứng bệnh.
• Ứng dụng các kỹ thuật điều trị chuyên sâu tiên tiến nhất trên thế giới trong điều trị.

Xem thêm: Hướng dẫn chẩn đoán chấn thương sọ não