Chụp số hóa xóa nền động mạch thận

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Thạc sĩ, Bác sĩ nội trú, Bác sĩ chuyên khoa I Trịnh Lê Hồng Minh - Bác sĩ Chẩn đoán hình ảnh - Khoa Chẩn đoán hình ảnh - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park.

Chụp số hóa xóa nền động mạch thận được thực hiện bằng cách sử dụng thuốc đối quang i-ốt để hiện hình được hệ thống mạch thận. Khi mao mạch và nhu mô ngấm thuốc sẽ cho thấy được hình thái thận cũng như cấu trúc tủy vỏ và đài bể thận.

• Tiểu ra máu
• Nghi ngờ bệnh lý mạch máu thận: Hẹp mạch thận, dị dạng mạch thận, phình động mạch...
• Chụp mạch để phục vụ cho điện quang can thiệp.
• Chụp mạch thận để chuẩn bị ghép thận.
• Đánh giá cấp máu các bệnh lý khối u thận: U cơ mỡ mạch...
• Các bệnh lý chấn thương thận nghi có tổn thương mạch.
• Các bệnh lý viêm nhiễm mạn tính có tổn thương mạch.

Với hình thức chụp số hóa xóa nền động mạch thận thì không có trường hợp nào là chống chỉ định tuyệt đối.

Tuy nhiên, chụp số hóa xóa nền động mạch thận vẫn chống chỉ tương đối với các trường hợp có rối loạn đông máu, suy thận, có tiền sử dị ứng rõ ràng với thuốc đối quang i-ốt hoặc phụ nữ có thai.

• Bác sĩ chuyên khoa.
• Bác sĩ phụ trợ.
• Điều dưỡng.
• Kỹ thuật viên điện quang.
• Bác sĩ, kỹ thuật viên gây mê (nếu người bệnh không thể hợp tác).

• Máy chụp mạch số hóa xóa nền (DSA).
• Máy bơm điện chuyên dụng.
• Phim, máy in phim, hệ thống lưu trữ hình ảnh.
• Bộ áo chì, tạp dề, che chắn tia X.

• Bơm tiêm 1; 3; 5; 10 và 20ml.
• Bơm tiêm dành cho máy bơm điện.
• Găng tay, áo, mũ, khẩu trang phẫu thuật.
• Nước cất hoặc nước muối sinh lý.
• Bông, gạc, băng dính phẫu thuật.
• Hộp thuốc và dụng cụ cấp cứu tai biến thuốc đối quang.
• Bộ dụng cụ can thiệp vô trùng: dao, kéo, kẹp, 4 bát kim loại, khay quả đậu, khay đựng dụng cụ.

• Kim chọc động mạch.
• Bộ vào lòng mạch cỡ 5-6F.
• Bộ dây nối chữ Y.
• Khóa ba chạc.
• Vi ống thông 2-3F khi cần chụp siêu chọn lọc.
• Vi dây dẫn 0.014-0.018inch.
• Dây dẫn tiêu chuẩn 0.035inch.
• Ống thông chụp mạch cỡ 4-5F.
• Bộ dụng cụ đóng đường vào lòng mạch.

• Thuốc gây tê tại chỗ.
• Thuốc chống đông.
• Thuốc trung hòa thuốc chống đông.
• Thuốc đối quang i ốt tan trong nước.
• Dung dịch sát khuẩn da, niêm mạc, thuốc tiền mê và gây mê toàn thân (nếu có chỉ định gây mê).

Trước khi tiến hành chụp số hóa xóa nền động mạch thận người bệnh phải nhịn ăn uống trong vòng 6 giờ. Tuy nhiên, người bệnh vẫn có thể uống nước nhưng với lượng nước nhỏ hơn 50ml.

Khi vào phòng can thiệp, người bệnh nằm ngửa rồi lắp các máy theo dõi nhịp thở, mạch, huyết áp, điện tâm đồ, SpO2. Sau đó, sát trùng da và phủ khăn phủ vô khuẩn có lỗ. Với những trường hợp người bệnh quá kích thước và không thể hợp tác thì cần cho uống thuốc an thần hoặc có biện pháp xử lý phù hợp.

Bước 1: Phương pháp vô cảm

Để người bệnh nằm ngửa trên bàn chụp, đặt đường truyền tĩnh mạch.

Gây tê tại chỗ, hoặc gây mê toàn thân khi bệnh nhân quá kích động sợ hãi hoặc với những trường hợp ngoại lệ như trẻ nhỏ (dưới 5 tuổi) chưa có ý thức cộng tác trong khi làm thủ thuật.

Bước 2: Chọn kỹ thuật sử dụng và đường vào của ống thông

Sử dụng kỹ thuật Seldinger, đường vào của ống thông có thể là từ động mạch đùi, động mạch cánh tay, động mạch nách và động mạch quay.

Hầu hết các trường hợp đều là từ động mạch đùi, trừ khi đường vào này không làm được mới sử dụng các đường vào khác.

Bước 3: Chụp động mạch chẩn đoán

• Sát khuẩn và gây tê chỗ chọc.
• Chọc kim, đặt ống vào lòng mạch.
• Chụp toàn thể động mạch chủ bụng và động mạch thận hai bên bằng cách luồn ống thông Pigtail vào động mạch chủ bụng tới ngang mức trên đốt L1. Sau đó bơm thuốc chụp tốc độ 15ml/s, áp lực cao 500PSI, thể tích bơm 30ml.
• Chụp chọn lọc động mạch thận sẽ được tiến hành khi ống thông Cobra luồn tới động mạch chủ đoạn ngang mức đốt L1. Xoay hướng ống thông sang bên để móc vào động mạch thận phải hoặc trái rồi bơm thuốc với tốc độ 4ml/s, bơm dưới áp lực cao 500PSI, thể tích 20ml,.
• Có thể tiến hành chụp tư thế chếch trái 45 độ. Toàn bộ phim chụp tập trung hướng thẳng trước-sau vùng thận lấy các thì động mạch, nhu mô và tĩnh mạch thận.
• Sau khi chụp đạt yêu cầu, rút ống thông, rút ống vào lòng mạch ra khỏi lòng mạch.
• Đè ép bằng tay trực tiếp lên chỗ chọc kim khoảng 15 phút để cầm máu và băng ép trong 6 giờ hoặc dùng dụng cụ đóng lòng mạch.

Chụp số hóa xóa nền động mạch thận để hiện hình được hệ thống mạch thận là phương pháp được sử dụng nhiều nhất hiện nay.