Chụp số hóa xóa nền và gây tắc mạch trực tiếp qua da

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ Chẩn đoán hình ảnh, Khoa Chẩn đoán hình ảnh - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park.

Để can thiệp và điều trị các bệnh lý dạng mạch máu ở ngoại biên thường sử dụng phương pháp chụp mạch và gây tắc mạch trực tiếp qua da.

Chụp số hóa xóa nền và gây tắc mạch trực tiếp qua da là một phương pháp can thiệp điều trị các bệnh lý dị dạng mạch máu ở ngoại biên. Chụp số hóa xóa nền và gây tắc mạch trực tiếp qua da có thể áp dụng riêng lẻ hoặc phối hợp với các kỹ thuật gây tắc mạch truyền thống.

Phương pháp này sẽ thực hiện bằng cách chọc kim vào ổ dị dạng, sau đó chụp mạch bằng thuốc đối quang i-ốt để đánh giá tình trạng huyết động của tổn thương. Cuối cùng, bơm thuốc hay vật liệu gây tắc mạch để hoàn thành các bước của thủ thuật.

Thông thường phương pháp này sẽ được chỉ định cho các trường hợp dị dạng động tĩnh mạch (arteriovenous malformation), dị dạng tĩnh mạch (venous malformation) hoặc u máu (hemangioma).

• Dị ứng thuốc đối quang i-ốt.
• Viêm, nhiễm trùng, hoại tử da và phần mềm vùng dự kiến chọc trực tiếp.
• Phụ nữ có thai.
• Rối loạn đông máu nặng và mất kiểm soát (prothrombin <60%, INR > 1.5, số lượng tiểu cầu < 50 G/l).

• Bác sĩ chuyên khoa.
• Bác sĩ phụ trợ.
• Kỹ thuật viên điện quang.
• Điều dưỡng.
• Bác sỹ, kỹ thuật viên gây mê (nếu người bệnh không thể hợp tác).

• Máy bơm điện chuyên dụng.
• Máy chụp mạch số hóa xóa nền (DSA).
• Bộ áo chì, tạp dề, che chắn tia X
• Phim, máy in phim, hệ thống lưu trữ hình ảnh.

Chụp số hóa xóa nền và gây tắc mạch trực tiếp qua da yêu cầu sử dụng những thuốc sau đây:

• Thuốc gây tê tại chỗ.
• Thuốc tiền mê và gây mê toàn thân (nếu có chỉ định gây mê).
• Thuốc đối quang iod tan trong nước.
• Dung dịch sát khuẩn da, niêm mạc.
• Thuốc chống đông.
• Thuốc trung hòa thuốc chống đông.

• Bơm tiêm dành cho máy bơm điện.
• Bơm tiêm 1; 3; 5;10; và 20ml.
• Nước cất hoặc nước muối sinh lý.
• Găng tay, áo, mũ, khẩu trang phẫu thuật.
• Bông, gạc, băng dính phẫu thuật.
• Hộp thuốc và dụng cụ cấp cứu tai biến thuốc đối quang.
• Bộ dụng cụ can thiệp vô trùng: dao, kéo, kẹp, 4 bát kim loại, khay quả đậu, khay đựng dụng cụ.

• Kim chọc mạch, kim bướm.
• Bộ dây nối chữ Y.
• Khóa 3 chạc.
• Bộ dụng cụ đóng đường vào lòng mạch.

• Xốp sinh học (gelfoam,...).
• Keo sinh học (Histoacryl, Onyx,...).
• Cồn tuyệt đối.

Bước 1: Mở đường vào lòng mạch

• Gây tê tại chỗ.
• Dùng kim chọc có kích thước phù hợp để chọc vào tổn thương.
• Quá trình chọc kim có thể được thực hiện dưới hướng dẫn siêu âm và/hoặc DSA.

Bước 2: Chụp mạch đánh giá tổn thương

• Nối kim chọc với dây nối.
• Tiến hành chụp hệ thống mạch để đánh giá tình trạng huyết động của tổn thương và những vị trí mạch lân cận.

Bước 3: Can thiệp điều trị

• Từng đặc điểm hình thái và tính chất huyết động của tổn thương sẽ có những quyết định lựa chọn vật liệu gây tắc mạch khác nhau, một số vật liệu có thế sử dụng như: vòng xoắn kim loại (Coils), keo sinh học (nBCA, Onyx), chất gây xơ (Tromboject) hay Ethanol.
• Đưa vật liệu tắc mạch vào trong tổn thương để nút mạch.
• Nếu vật liệu tắc mạch là dung dịch lỏng (keo sinh học) mà tổn thương có lưu lượng dòng chảy lớn, có tĩnh mạch dẫn lưu thì cần kết hợp garô tĩnh mạch phía trên tổn thương (gốc chi).

Bước 4: Đánh giá sau can thiệp

• Chụp mạch đánh giá sự lưu thông sau khi tái thông.
• Rút kim chọc mạch, băng ép nhẹ vùng chọc

Chụp số hóa xóa nền và gây tắc mạch trực tiếp qua da được tính là thành công khi toàn bộ các ổ dị dạng bị loại bỏ ra ngoài vòng tuần hoàn và không còn tín hiệu dòng chảy.

Đồng thời, các nhánh động mạch cấp máu vùng hạ lưu và tĩnh mạch dẫn lưu còn lưu thông bình thường.

Đầu tiên, phải hiểu rõ về các thủ thuật trong chụp số hóa xóa nền và gây tắc mạch trực tiếp qua da để có thể phối hợp với thầy thuốc. Trong vòng 6 giờ trước khi tiến hành thủ thuật, người bệnh cần nhịn ăn uống, và chỉ có thể uống một lượng nước không quá 50ml.

Tại phòng can thiệp, người bệnh nằm ngửa, lắp máy theo dõi nhịp thở, huyết áp, mạch, điện tâm đồ, SpO2. Sát trùng da sau đó phủ khăn phủ vô khuẩn có lỗ. Nếu người bệnh quá kích thích, không nằm yên thì cần cho thuốc an thần hoặc có biện pháp xử lý phù hợp.