Gây mê nội khí quản phẫu thuật nội soi giải phóng ống cổ tay

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Tạ Quang Hùng - Khoa Ngoại tổng hợp - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Đà Nẵng.

Gây mê nội khí quản phẫu thuật nội soi giải phóng ống cổ tay là kỹ thuật được ưu tiên sử dụng khi bệnh nhân từ chối gây mê vùng, bệnh nhân không hợp tác hoặc có những chống chỉ định đặt mask thanh quản với mục đích kiểm soát hô hấp trong và sau phẫu thuật.

Trước đây, dự đoán nguyên nhân chính gây nên các tổn thương ống cổ tay là do chấn thương khi vận động quá mức các khớp cổ tay. Trong thời gian gần đây còn xuất hiện một số giả thiết gây bệnh như di truyền, đặc điểm chủng tộc hoặc hệ quả sau chấn thương như gãy xương, bong gân,...

Điều trị nội khoa không mang lại quá nhiều hiệu quả do chỉ có tác dụng giảm đau tạm thời và không giúp giải phóng thần kinh khỏi sự chèn ép. Chính vì vậy can thiệp bằng phẫu thuật là phương pháp hữu hiệu nhất. Phẫu thuật nội soi giải áp ống cổ tay sẽ giúp bệnh nhân cái thiện các cơn đau, tê bì, cải thiện các chức năng hoạt động một cách rõ rệt cho người bệnh. Không những thế, phẫu thuật còn giúp giải quyết triệt để các triệu chứng do ống cổ tay gây ra.

Có nhiều phương pháp vô cảm cho phẫu thuật nội soi giải phóng ống cổ tay trong đó có gây mê nội khí quản được ưu tiên sử dụng trong một số trường hợp đặc biệt.

Phương pháp gây mê nội khí quản được thực hiện khi bệnh nhân được chỉ định thực hiện phẫu thuật nội soi giải phóng ống cổ tay.

Một số chống chỉ định tương đối của phương pháp:

• Người bệnh không đồng ý thực hiện.
• Lao toàn thể, COPD...
• Gây tê tác dụng tốt, an toàn hơn gây mê nếu có cùng chỉ định
• Bệnh viện thiếu phương tiện dụng cụ gây mê hồi sức.
• Người thực hiện không thành thạo kỹ thuật gây mê nội khí quản.

Đầu tiên, bác sĩ sẽ thăm khám tổng quát toàn thân trước khi thực hiện gây mê và phẫu thuật. Sau đó sẽ giải thích cho người bệnh về kỹ thuật, một số biến chứng có thể xảy ra để người bệnh hợp tác. Trong một số trường hợp nên cho bệnh nhân sử dụng thuốc an thần vào đêm hôm trước khi phẫu thuật.

Sau khi kiểm tra hồ sơ bệnh án và người bệnh, bác sĩ chuyên khoa gây mê hồi sức sẽ tiến hành thực hiện kỹ thuật.

• Đặt bệnh nhân ở tư thế nằm ngửa, trước khi thực hiện khởi mê ít nhất 5 phút cho bệnh nhân thở oxy 100% từ 3-6l/phút.
• Lắp đặt máy theo dõi và thiết lập đường truyền.
• Thực hiện tiền mê nếu cần thiết
• Khởi mê: Lần lượt sử dụng thuốc mê tĩnh mạch, thuốc mê bốc hơi, thuốc giảm đau, thuốc giãn cơ (nếu cần thiết).
• Điều kiện để có thể đặt nội khí quản: Người bệnh phải ngủ sâu, trong đa số các trường hợp thì độ giãn cơ phải vừa đủ.
• Tiến hành đặt nội khí quản đường miệng hoặc đường mũi.

• Mở miệng bệnh nhân, soi đèn thanh quản vào bên phải miệng rồi gạt lưỡi sang bên trái để xác định nắp và lỗ thanh môn.
• Luồn ống nội khí quản qua thanh môn, sau khi đi qua dây thanh âm từ 2-3cm thì dừng lại.
• Nhẹ nhàng rút đèn soi thanh quản.
• Bơm bóng nội khí quản.
• Nghe phổi và kiểm tra kết quả EtCO2 (có ít nhất 3 sóng liên tục) để xem vị trí đặt ống nội khí quản đã chính xác hay chưa.
• Cố định ống bằng băng dính.
• Trong một số trường hợp nên đặt ống canul vào miệng để tránh tình trạng bệnh nhân cắn ống.

• Ống đặt nội khí quản đường mũi có kích thước nhỏ hơn ống đặt nội khí quản đường miệng.
• Ống nội khí quản đường mũi phải được bôi trơn bằng mỡ lidocain rồi mới luồn vào mũi bệnh nhân.
• Xác định nắp và lỗ thanh môn tương tự như kỹ thuật đặt nội khí quản đường miệng.
• Sau khi luồn ống nội khí quản qua lỗ thanh môn, cách dây thanh âm 2-3cm thì dùng kìm magill hướng đầu ống nội khí quản vào đúng lỗ thanh môn. Trong trường hợp khó thì bác sĩ phụ sẽ đẩy ống nội khí quản từ bên ngoài vào.
• Các bước tiến hành tiếp theo tương tự đặt ống nội khí quản đường miệng.
• Trong trường hợp khó thì phải chuyển sang phương án Đặt ống nội khí quản khó.

• Duy trì gây mê bằng thuốc mê tĩnh mạch, thuốc mê bốc hơi, thuốc giảm đau, thuốc giãn cơ.
• Kiểm soát hô hấp bằng máy tính tự động hoặc sử dụng tay bóp thủ công.
• Theo dõi độ sâu của gây mê dựa vào các thông số như nhịp tim, huyết áp, mồ hôi, nước mắt, BIS, MAC, Entropy (nếu có).
• Đề phòng vấn đề về đặt ống nội khí quản.

Người bệnh phải thỏa mãn những điều kiện sau bác sĩ mới thực hiện rút ống gây mê nội khí quản:

• Tỉnh táo, làm theo hiệu lệnh của bác sĩ.
• Nang đầu trên 5 giây, há miệng, thè lưỡi, nâng đầu trong 5 giây, 10 giây
• Nếu có máy đo độ giãn cơ thì giá trị TOF trên 0,9.
• Mạch, huyết áp ổn định.
• Không xuất hiện những biến chứng sau gây mê và phẫu thuật.

• Dịch dạ dày trào ngược vào đường thở.
• Rối loạn huyết động.
• Tai biến đặt nội khí quản.
• Biến chứng về hô hấp.
• Biến chứng sau khi rút ống nội khí quản.

Tùy thuộc vào biến chứng và tính trạng cụ thể của bệnh nhân, bác sĩ sẽ đưa ra phương án xử trí thích hợp nhất.

Phẫu thuật nội soi giải áp ống cổ tay là kỹ thuật không quá phức tạp và có nhiều phương pháp vô cảm cho bệnh nhân. Gây mê nội khí quản là kỹ thuật phổ biến, tuy nhiên người thực hiện cần có nhiều kinh nghiệm để tránh những biến chứng không mong muốn xảy ra.

Thạc sĩ. Bác sĩ Tạ Quang Hùng đã có trên 10 năm kinh nghiệm trong giảng dạy và thực hành trong lĩnh vực Gây mê hồi sức. Hiện tại, đang là bác sĩ Gây mê hồi sức, khoa Ngoại tổng hợp - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Đà Nẵng.