Hội chứng bàn tay đái tháo đường nhiệt đới

Bài viết được viết bởi Bác sĩ chuyên khoa I Võ Khắc Khôi Nguyên - Bác sĩ chấn thương chỉnh hình, Khoa Ngoại tổng hợp - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park.

Nhiễm trùng bàn tay ở người đái tháo đường còn được gọi là hội chứng bàn tay đái tháo đường nhiệt đới. Bệnh dễ xảy ra ở vùng nhiệt đới do khí hậu nóng ẩm tạo điều kiện cho vi trùng dễ phát triển. Đây thường là hậu quả của chấn thương bàn tay thông thường nhưng không được xử trí kịp thời và đầy đủ.

Biến chứng bàn tay đái tháo đường ít gặp so với biến chứng bàn chân. Tỷ lệ biến chứng bàn tay so với bàn chân là 1:20. Nhưng tỉ lệ tử vong bàn tay đái tháo đường lên đến 13% do nhiễm trùng huyết gây ra.

Hội chứng bàn tay đái tháo đường nhiệt đới là một biến chứng nhiễm trùng bàn tay phức tạp cấp tính trên một người đái tháo đường ở vùng nhiệt đới. Ngõ vào cơ thể của vi trùng thường là sau một chấn thương nhỏ ở bàn tay. Bệnh lý này xảy ra chủ yếu ở những bệnh nhân đái tháo đường sống ở vùng nhiệt đới hoặc ven biển.

Biểu hiện lâm sàng của hội chứng này rất đa dạng: từ sưng, viêm mô tế bào cục bộ, có hoặc không có loét bàn tay đến nhiễm trùng tay tiến triển, cho đến gây hoại tử ảnh hưởng đến toàn bộ chi, thậm chí có thể gây tử vong. Hội chứng bàn tay đái tháo đường nhiệt đới có thể dẫn đến tàn tật vĩnh viễn và tử vong do chậm trễ trong việc chẩn đoán, điều trị và can thiệp phẫu thuật muộn.

Các yếu tố nguy cơ độc lập đối với hội chứng này bao gồm bệnh đái tháo đường được kiểm soát kém, bệnh thần kinh ngoại biên, giới tính nữ, côn trùng cắn, chấn thương tay, tình trạng kinh tế xã hội thấp, cư trú ở vùng ven biển và điều trị muộn.

Điều cần lưu ý, hội chứng bàn tay đái tháo đường nhiệt đới thường không được phân loại trong số các biến chứng tiểu đường cụ thể. Các ca bệnh xuất hiện rải rác nên thường không được báo cáo phổ biến trên y văn. Do đó hội chứng này dễ bị người bệnh bỏ qua và không được nhiều bác sĩ biết đến.

Nhiễm trùng và viêm loét vẫn là nguyên nhân chính gây tàn tật và tử vong ở bệnh nhân đái tháo đường, nhất là ở các quốc gia có khí hậu nhiệt đới nóng ẩm như nước ta.

Bệnh khởi phát thường chỉ là một chấn thương hoặc vết thương nhỏ ở bàn tay người đái tháo đường. Tuy nhiên, người bệnh phát hiện thiếu kịp thời, chậm trễ đi khám bệnh và khởi đầu điều trị muộn là các vấn đề phổ biến ở bệnh nhân bị hội chứng bàn tay đái tháo đường vùng nhiệt đới.

Nguyên nhân do tình trạng kinh tế xã hội thấp, khả năng tiếp cận chăm sóc y tế hạn chế hoặc người bệnh không nhận thức được các rủi ro tiềm ẩn liên quan đến nhiễm trùng bàn tay. Chính điều này là vòng xoáy khiến người bệnh thường nhập viện ở giai đoạn trễ và nghiêm trọng.

Thêm vào đó, người bệnh thường có xu hướng điều trị tại nhà, tự uống kháng sinh, hoặc sử dụng các kinh nghiệm dân gian chữa bệnh nên góp phần vào sự đề kháng của các chủng vi trùng gây bệnh.

Kể từ báo cáo đầu tiên về hội chứng bàn tay đái tháo đường nhiệt đới ở Châu Phi năm 1984, cho đến nay, các báo cáo về bệnh này vẫn còn khiêm tốn so với các biến chứng khác ở người đái tháo đường. Do đó, có rất ít bác sĩ và người bệnh biết về hội chứng này và hiểu đúng về mức độ nghiêm trọng của bệnh.

Các tổn thương bàn tay đái tháo đường thường phổ biến ở người lao động tay chân, ở phụ nữ nhiều hơn nam giới. Không giống như nhiễm trùng bàn chân đái tháo đường, hiện tại chưa có phân loại mức độ nào được áp dụng thống nhất cho Hội chứng bàn tay đái tháo đường nhiệt đới. Điều trị ban đầu cần dùng đến kháng sinh phổ rộng tiêm tĩnh mạch bên cạnh các biện pháp điều trị hỗ trợ nâng tổng trạng người bệnh. Phẫu thuật sẽ được xem xét khi cần loại bỏ các ổ mủ và mô hoại tử.

Mặc dù hội chứng bàn tay đái tháo đường nhiệt đới là một biến chứng tương đối ít gặp của bệnh tiểu đường, nhưng nó có thể gây tử vong cho người bệnh. Chẩn đoán sớm và điều trị thích hợp sẽ mang lại kết quả tốt cho người bệnh.

Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec là một trong những bệnh viện không những đảm bảo chất lượng chuyên môn với đội ngũ y bác sĩ giàu kinh nghiệm, hệ thống trang thiết bị công nghệ hiện đại mà còn nổi bật với dịch vụ khám, tư vấn và chữa bệnh toàn diện, chuyên nghiệp; không gian khám chữa bệnh văn minh, lịch sự, an toàn và tiệt trùng tối đa. Khách hàng khi chọn thực hiện các xét nghiệm tại đây có thể hoàn toàn yên tâm về độ chính xác của kết quả xét nghiệm.