Phát hiện các chất gây nghiện qua xét nghiệm nước tiểu

Tệ nạn nghiện ma túy và các chất gây nghiện đang diễn ra ngày càng phổ biến và đáng báo động. Bình thường khó có thể nhận diện được một người bị nghiện ma túy trừ khi họ đang lên cơn nghiện. Tuy nhiên, với sự tiến bộ của khoa học kỹ thuật, cho phép chúng ta có thể dễ dàng phát hiện các chất gây nghiện như cần sa, đập đá, thuốc lắc hay heroin/morphin trong nước tiểu.

Ma túy là những chất có nguồn gốc tự nhiên hay tổng hợp, khi được đưa vào cơ thể sẽ làm thay đổi trạng thái nhận thức, sinh lý và có thể gây nghiện.

Nghiện ma túy là sự lệ thuộc ở mức độ cao của người sử dụng vào chất ma túy. Người nghiện phải làm tất cả những gì có thể để thỏa mãn cơn đói thuốc; bất chấp sự an nguy và tính mạng của mình hay của người khác

Chất gây nghiện là chất kích thích hoặc ức chế thần kinh, dễ gây tình trạng nghiện đối với người sử dụng.

Ma túy được chia làm 3 loại:

• Các chất kích thích hệ thần kinh
• Cocaine
• Nhóm ATS: Amphetamine, Methamphetamine, MDMA, Methylphenidate, Dexamphetamine
• Các chất ức chế hệ thần kinh
• Nhóm Benzodiazepines: Serapax, Benzotran, Rivotril, Euhypnos, Rohypnol...
• Thuốc giảm đau thuộc nhóm á phiện): Thuốc phiện, morphine, pethidine, codein, heroin, codein, dolargan
• Các barbiturat
• Cần sa ở liều lượng nhẹ
• Chất gây ảo giác
• LSD (lysergic acid diethylamide)
• Mescaline (peyote cactus)
• MDMA (ecstasy, thuốc lắc) ở liều lượng mạnh
• Phencyclidine or PCP (angel dust)
• Ketamine
• Cần sa ở liều lượng mạnh.

Các nhóm ma túy cần được xác định:

• Nhóm Opioids: Thuốc phiện, heroin, morphin, codein, pethidin...
• Nhóm ma túy tổng hợp ATS: Amphetamin, Methamphetamin (ma túy đá), MDMA (thuốc lắc), Methylphenidate, Dexamphetamine
• Nhóm cần sa:
• Nhóm benzodiazepin
• Các nhóm khác: cocain, ketamin, LSD,...

• THC - Cần sa
  • Cần sa là một loại ma túy chiết xuất từ cây dầu gai có tên khoa học là Cannabis Sativa. Chất hóa học có tác dụng chính trong cây cần sa được gọi là THC.
  • Đường dùng: Có thể hút hoặc uống thuốc cần sa.
  • THC thấm vào máu qua thành phổi hoặc qua màng bao tử và ruột non. Sau đó, máu chuyển THC lên não và tạo ra cảm giác “phê thuốc” cho người dùng.
  • Hậu quả: Người dùng giảm trí nhớ trong một thời gian ngắn và chậm tiếp thu. Họ cũng có thể trải qua tình trạng hỗn loạn và lo lắng thoáng qua. Sử dụng liều cao và lâu dài có thể gây rối loạn hành vi cho người sử dụng.
  • Xét nghiệm chẩn đoán: Đỉnh hiệu ứng khi hút cần sa sau khoảng 20 - 30 phút và kéo dài 90 - 120 phút sau 1 liều hút. Mức độ gia tăng các chất chuyển hóa trong nước tiểu được phát hiện trong vài giờ khi hút và tồn tại khoảng 3- 10 ngày sau.

• MOP (Chất ma túy dạng thuốc phiện: Heroin, Morphin)
  • Morphin vốn được người ta biết đến như một loại thuốc giảm đau vô cùng hiệu quả, nó được chiết xuất từ cây thuốc phiện. Bên cạnh tác dụng giảm đau, morphin còn tạo ra mối nguy hiểm khác rất nghiêm trọng là gây nghiện cho người sử dụng.
  • Đường dùng: Có thể dùng đường miệng, mũi, tiêm tĩnh mạch hoặc tiêm bắp.
  • Hậu quả: Người sử dụng có thể bị tử vong khi dùng quá liều.
  • Xét nghiệm chẩn đoán:
    • Thuốc có tác dụng trong vòng 3-6 giờ, chuyển hóa với chỉ 2-12% được bài tiết qua nước tiểu dưới dạng Morphin không thay đổi.
    • Đối với Heroin, nó nhanh chóng chuyển thành Morphin trong cơ thể. Bài tiết của heroin giống với Morphine Codein, cũng chuyển hóa rộng rãi với 10-15% ở dưới dạng Morphine hay codein và tồn tại khoảng 3 - 7 ngày sau.

• MET - Ma túy đá
  • MET là chất gây nghiện thuộc nhóm các chất kích thích dạng amphetamine. Khi dùng, nó tác động lên hệ thần kinh trung ương và kích thích giải phóng dopamine hàng loạt.
  • Đường dùng:có thể hít, uống hoặc tiêm chích..
  • Hậu quả
    • Với liều dùng thấp và kéo dài, hành vi của người dùng chất này khó dự đoán được. Người bệnh có thể đang rất vui vẻ, hòa đồng và bình tĩnh, rồi lại trở nên giận giữ và kích động ngay sau đó. Việc khó ngủ và không ăn được khiến họ trở nên hết sức mệt mỏi và tiếp tục phải sử dụng methamphetamine để tỉnh táo trở lại.
    • Với liều cao trong thời gian dài có thể khiến bệnh nhân trầm cảm, hoang tưởng (tin vào những điều không có thật), ảo giác (nghe thấy hoặc nhìn thấy những điều không có thật). Nhiều người còn có hành vi tự hủy hoại bản thân, tự tử, hay trở nên cực kỳ nguy hiểm và gây ra những hành vi bạo lực.
  • Xét nghiệm chẩn đoán: MET là một loại ma túy tổng hợp, xuất hiện trong nước tiểu trong vòng 3 giờ sau khi sử dụng (bất kỳ đường nào) và tồn tại trong vòng 24-48 giờ sau khi dùng liều cuối.

• MDMA - Thuốc lắc
• Thuốc lắc là một loại thuốc gây nghiện tổng hợp bất hợp pháp, thường được tiêu thụ ở dạng thuốc viên, viên nén hoặc dạng viên nang.
• Đặc tính kích thích của thuốc lắc giúp tăng cường năng lượng và sự tỉnh táo cho người sử dụng, trong khi các hiệu ứng gây ảo giác của MDMA lại kích thích cảm giác làm cho các hình ảnh thực tế bị bóp méo.
• Đường dùng: MDMA có thể dùng đường uống hoặc tiêm tĩnh mạch.
• Hậu quả: Sử dụng MDMA là con đường ngắn nhất dẫn đến cái chết. Bởi khi sử dụng MDMA liều cao sẽ làm rối loạn khả năng điều hòa thân nhiệt của cơ thể, làm nhiệt độ cơ thể tăng cao đột ngột dẫn đến suy gan, suy thận và suy tim.Việc thiếu dopamine sẽ gây ra các tổn thương về mặt nhận thức và tâm lý. Điều này phần nào giải thích được tại sao người dùng MDMA luôn cảm thấy buồn bã và uể oải sau một đêm sử dụng.
• Xét nghiệm chẩn đoán: MDMA bắt đầu có tác dụng 30 phút sau khi dùng, đạt đỉnh sau 1 giờ và kéo dài 2 đến 3 giờ. 65% được bài tiết qua nước tiểu và có thể phát hiện trong vòng 3 ngày sau khi sử dụng.

• Trước khi thực hiện xét nghiệm ma túy trong nước tiểu:

Nước tiểu của bệnh nhân phải lấy đúng kỹ thuật, không lẫn máu, mủ.

Trên dụng cụ đựng bệnh phẩm phải ghi đầy đủ thông tin của bệnh nhân ( tên, tuổi, địa chỉ, khoa/phòng, số giường ...). Các thông tin này phải khớp với các thông tin trên phiếu chỉ định xét nghiệm. Nếu không đúng: Hủy và lấy lại mẫu.

Lưu ý:

Mẫu nước tiểu không được làm loãng và phải được đựng trong cốc nghiệm khô và sạch. Có thể lấy mẫu nước tiểu vào bất cứ thời điểm nào trong ngày. Các mẫu nước tiểu đục cần phải làm trong bằng cách quay ly tâm, lọc hoặc để lắng rồi mới làm xét nghiệm.

Mẫu nước tiểu có thể bảo quản tối đa 48h trước khi xét nghiệm ở nhiệt độ 2-8°C. Để bảo quản lâu hơn, mẫu nước tiểu phải được lưu giữ ở -20°C. Trước khi làm xét nghiệm, mẫu nước tiểu phải được giải đông hoàn toàn, lắc đều và cân bằng nhiệt.

• Trong khi thực hiện xét nghiệm ma túy trong nước tiểu

Mẫu bệnh phẩm của bệnh nhân chỉ được thực hiện khi kết quả kiểm tra chất lượng đạt yêu cầu của quy trình kiểm tra chất lượng.

• Sau xét nghiệm

Phân tích kết quả thu được với chẩn đoán lâm sàng, với kết quả các xét nghiệm khác của chính bệnh nhân đó; nếu không phù hợp, tiến hành kiểm tra lại: thông tin trên mẫu bệnh phẩm, chất lượng mẫu, phân tích lại mẫu bệnh phẩm đó.

Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec là một trong những bệnh viện không những đảm bảo chất lượng chuyên môn với đội ngũ y bác sĩ giàu kinh nghiệm, hệ thống trang thiết bị công nghệ hiện đại mà còn nổi bật với dịch vụ khám, tư vấn và chữa bệnh toàn diện, chuyên nghiệp; không gian khám chữa bệnh văn minh, lịch sự, an toàn và tiệt trùng tối đa. Khách hàng khi chọn thực hiện các xét nghiệm tại đây có thể hoàn toàn yên tâm về độ chính xác của kết quả xét nghiệm.

Khách hàng có thể trực tiếp đến hệ thống Y tế Vinmec trên toàn quốc để thăm khám hoặc liên hệ hotline tại đây để được hỗ trợ.

XEM THÊM:

• Ý nghĩa chỉ số ASC trong xét nghiệm nước tiểu
• Ý nghĩa chỉ số SG trong xét nghiệm nước tiểu
• Chỉ số PH trong xét nghiệm nước tiểu