Phẫu thuật vá khuyết sọ trong chấn thương sọ não

Chấn thương sọ não là tình trạng thương tổn ở xương sọ vào não sau một va chạm đủ mạnh vào vùng đầu. Trong nhiều trường hợp bệnh nhân bị chấn thương sọ não đã phẫu thuật mà không giữ được xương sọ hoặc phải bỏ xương sọ ra ngoài thì một thời gian sau khi bệnh nhân ổn định sẽ có chỉ định phẫu thuật lắp lại xương sọ cho bệnh nhân hoặc ghép khuyết sọ bằng vật liệu nhân tạo

Với các chấn thương sọ não có tụ máu dưới màng cứng, ngoài màng cứng hoặc tụ máu lớn trong não gây hiệu ứng choán chỗ và đè đẩy nhiều thì chỉ định phẫu thuật mở sọ là bắt buộc để tránh tình trạng tăng áp lực nội sọ. Sau đó tùy tình trạng bệnh nhân mà xương sọ có được ghép trở lại vào ngay lập tức hay đợi đến khi tình trạng bệnh ổn định mới phẫu thuật.

Phẫu thuật chấn thương sọ não vá khuyết sọ nhằm mục đích sửa chữa một khuyết hổng xương sọ sau chấn thương sọ não hoặc phẫu thuật mở sọ giải áp. Hiện nay có hai phương pháp chính để tạo hình khuyết hổng xương sọ là ghép sọ tự thân hoặc ghép sọ bằng các vật liệu nhân tạo như xi măng sinh học, vật liệu carbon, vật liệu PEEK hoặc lưới Titanium,...

Nếu không được giải quyết, một khuyết hổng sọ có thể gây ra những bất lợi cho bệnh nhân như:

• Phần khuyết sọ rất nguy hiểm vì não không được che chắn
• Thiếu tính thẩm mỹ khiến bệnh nhân không tự tin trong giao tiếp xã hội
• Hội chứng giảm áp lực nội sọ có thể gây chóng mặt, đau đầu, suy giảm ý thức, rối loạn cơ vòng,...
• Có nguy cơ gây ra động kinh
• Nguy cơ gây chậm phát triển tâm thần thần kinh

Phẫu thuật ghép sọ tự thân thường được áp dụng sau các phẫu thuật mở sọ giải áp điều trị phù não do chấn thương. Mảnh sọ sau khi được cắt ra sau phẫu thuật lần đầu sẽ được chuyển tới các ngân hàng mô để bảo quản, cụ thể là tiệt trùng bằng tia Gamma và giữ cấp đông ở nhiệt độ -85 độ C nhằm bảo quản mảnh xương sọ với thời gian lên tới 5 năm. Tuy nhiên khuyến cáo phẫu thuật đặt lại bản sọ tự thân tốt nhất nên được thực hiện trong khoảng thời gian 3-9 tháng sau lần mở sọ đầu để tránh nguy cơ viêm rò, tiêu sập xương sọ do phản ứng đào thải của cơ thể.

Thông thường mảnh xương sọ được đặt lại vị trí cũ cho bệnh nhân thường vừa đủ với vị trí khuyết sọ nhưng khi có các biến chứng như viêm rò, tiêu sập mảnh ghép xương sọ sau phẫu thuật vá khuyết sọ thì cần phải tháo bỏ mảnh ghép để điều trị viêm ổn định rồi mới tiến hành vá khuyết sọ bằng vật liệu nhân tạo sau 9-12 tháng

Phẫu thuật vá sọ bằng vật liệu nhân tạo là phẫu thuật sửa chữa khuyết hổng sọ bằng các vật liệu như xi măng sinh học, vật liệu carbon hay titanium thường được áp dụng cho một số trường hợp như:

• Chấn thương sọ não kín gây lún sọ
• Vết thương sọ não hở gây vỡ vụn, vỡ nát xương sọ
• Viêm rò mảnh sọ tự thân sau phẫu thuật ghép sọ thì đầu
• Viêm tiêu mảnh ghép xương sọ

Dù là ghép sọ bằng phương pháp nào thì kỹ thuật ghép có thể khái quát bằng một số bước như sau:

• Đầu tiên, rạch da theo sẹo mổ cũ, tách cân cơ để bộc lộ diện khuyết sọ
• Đặt lại xương sọ bằng nẹp vis, ghim sọ hoặc buộc chỉ
• Trường hợp không có xương sọ tự thân thì cần dùng tạo hình lưới titan hoặc cement phù hợp rồi cố định bằng ghim sọ hoặc nẹp vis
• Khâu treo trung tâm màng cứng vào xương sọ
• Đặt dẫn lưu và đóng vết mổ

Sau phẫu thuật vá khuyết sọ cần theo dõi toàn diện bệnh nhân như:

• Sinh hiệu: mạch, nhiệt, huyết áp, nhịp thở
• Tình trạng thần kinh của bệnh nhân, chú ý biến chứng động kinh để điều trị kịp thời
• Chảy máu sau mổ: một số trường hợp cần mổ lại để cầm máu, truyền máu
• Tình trạng dẫn lưu sọ
• Tình trạng viêm màng não: có thể cần phải chọc dịch, cấy vi khuẩn, điều trị theo kháng sinh đồ.

Nếu nhận thấy các vấn đề bất thường khách hàng nên đến thăm khám và tư vấn với các bác sĩ chuyên khoa.