Siêu âm có phát hiện ung thư bàng quang không?

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Lưu Thị Bích Ngọc - Bác sĩ Chẩn đoán hình ảnh - Khoa Chẩn đoán hình ảnh và Y học hạt nhân - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City. Bác sĩ có 06 năm kinh nghiệm làm trong lĩnh vực chẩn đoán hình ảnh.

Ung thư bàng quang là một bệnh lý ác tính, nguyên nhân có thể do hút thuốc lá, tiếp xúc với hóa chất, môi trường ô nhiễm,... Siêu âm có thể phát hiện ra khối u nhưng chưa thể chẩn đoán và đánh giá chính xác được giai đoạn ung thư bàng quang. Do đó, bệnh nhân cần làm thêm một số biện pháp cận lâm sàng như soi bàng quang, chụp CT, xét nghiệm nước tiểu,...

Ung thư bàng quang là các tế bào trong bàng quang bị đột biến, phát triển bất thường không kiểm soát được, và tạo thành khối u ở bàng quang.

Bàng quang là một cơ quan rỗng nằm trong vùng bụng dưới và có chức năng chứa nước tiểu do thận thải ra. Phía bên trong bàng quang là lớp niêm mạc được cấu tạo từ các tế bào chuyển tiếp và tế bào vảy.

Có khoảng 90% ung thư bàng quang biểu mô chuyển tiếp xuất phát từ tế bào chuyển tiếp, và 8% ung thư bàng quang là ung thư biểu mô vảy.

Nguyên nhân gây ra ung thư bàng quang hiện nay vẫn chưa được xác định. Tuy nhiên, một số tác nhân có liên quan đến ung thư bàng quang bao gồm:

• Hút thuốc lá
• Phơi nhiễm bức xạ
• Nhiễm ký sinh trùng
• Tiếp xúc với hóa chất
• Môi trường ô nhiễm
• Tiền sử gia đình có người mắc ung thư bàng quang
• Nghề nghiệp thường xuyên tiếp xúc với chất độc hại như: cao su, chất hóa học, thợ làm tóc, thợ in, thợ dệt,...

Triệu chứng ung thư bàng quang thường rất khó phát hiện. Một số triệu chứng cơ bản trong giai đoạn đầu của ung thư bàng quang bao gồm:

• Mệt mỏi, gầy sút
• Đái máu có thể từng đợt, đái máu đại thể, toàn bãi.
• Đau khi đi tiểu
• Tiểu rắt, tiểu khó, tiểu không tự chủ
• Nước tiểu sẫm màu
• Một số triệu chứng nhiễm trùng đường tiểu, tắc nghẽn đường tiểu.

Siêu âm bàng quang là phương pháp chẩn đoán hình ảnh điều tiên được chỉ định khi bệnh nhân có gặp các vấn đề về rối loạn tiểu tiện.

Siêu âm có thể phát hiện ra sỏi, các dị tật bẩm sinh và phát hiện ra các khối u, đánh giá mức độ xâm lấn thành bàng quang hay lỗ niệu quản gây ứ nước ở thận hay không. Tuy nhiên siêu âm chưa thể chẩn đoán và đánh giá giai đoạn ung thư bàng quang, không đánh giá được chiều sâu xâm lấn, sự lan rộng ngoài bàng quang hoặc tình trạng hạch.

Vì vậy, bác sĩ có thể chỉ định thêm một số biện pháp cận lâm sàng khác để phục vụ cho việc chẩn đoán ung thư bàng quang như:

• Chụp CT hoặc MRI: Chụp CT ổ bụng và khung chậu cho phép đánh giá mức độ lan rộng của khối u, tình trạng di căn hạch trong khung chậu hoặc hạch sau phúc mạc, di căn tạng, phổi, xương và tình trạng tắc nghẽn đường niệu trên.
• Chụp UIV: Chủ yếu dùng để đánh giá chức năng thận khi nghi ngờ có tổn thương thận do u xâm lấn, chèn ép niệu quản hoặc do viêm đường tiết niệu mạn tính.
• Chụp xạ hình xương: Chụp xạ hình xương được chỉ định khi có ung thư xâm lấn hoặc khối u tiến triển tại chỗ và bệnh nhân có biểu hiện đau xương hoặc có hàm lượng alkaline phosphatase tăng.

• Chụp PET-CT: Chụp PET-CT ít có giá trị đánh giá tổn thương tại vùng nhưng có vai trò lớn trong việc đánh giá di căn.
• Xét nghiệm nước tiểu: Tìm hồng cầu, tế bào ung thư trong nước hay những dấu hiệu khác của bệnh ung thư bàng quang.
• Chụp tĩnh mạch có cản quang: Các bác sĩ sẽ chụp X-quang để phát hiện hình ảnh bất thường ở trong bàng quang bằng cách tiêm chất có cản quang vào trong tĩnh mạch. Các chất này sẽ được thận thải ra và tập trung ở bàng quang.
• Soi bàng quang: Trong quá trình làm thủ thuật này các bệnh nhân sẽ được gây mê. Bác sĩ có thể lấy một mẫu nhỏ tổ chức qua nội soi bàng quang và thực hiện giải phẫu bệnh, sinh thiết để khẳng định có bị ung thư hay không. Trong một số ít các trường hợp bác sĩ có thể lấy bỏ toàn bộ vùng bị ung thư trong quá trình sinh thiết, đối với những bệnh này sinh thiết vừa để chẩn đoán bệnh ung thư bàng quang vừa có tác dụng điều trị.

Nếu phát hiện sớm thì ung thư bàng quang có thể dễ dàng điều trị khỏi. Các phương pháp điều trị ung thư bàng quang bao gồm:

Là một phương pháp phổ biến trong điều trị ung thư bàng quang. Tùy thuộc vào giai đoạn và cấp độ của khối u mà bác sĩ thực hiện loại phẫu thuật phù hợp như: cắt bỏ u bàng quang qua niệu đạo, cắt bỏ bàng quang bán phần, cắt bỏ bàng quang toàn phần, cắt bỏ các cơ quan lân cận có chứa các tế bào ung thư.

Phương pháp này có thể được thực hiện trước khi phẫu thuật nhằm làm giảm kích thước các khối u. Hoặc thực hiện tia xạ sau phẫu thuật nhằm tiêu diệt các tế bào ung thư còn sót lại. Đối với những bệnh nhân ung thư bàng quang không thể thực hiện phẫu thuật thì sẽ tia xạ theo hai cách đó là chiếu xạ trong và chiếu xạ ngoài.

Hóa trị liệu là biện pháp sử dụng một hoặc nhiều loại thuốc kết hợp nhằm tiêu diệt tế bào ung thư.

Để phòng ngừa bệnh ung thư bàng quang cần thực hiện chế độ sinh hoạt lành mạnh như tránh phơi nhiễm với hóa chất và nguồn nước ô nhiễm, không hút thuốc lá, chế độ dinh dưỡng hợp lý. Hơn nữa, ung thư bàng quang có thể điều trị khỏi nếu phát hiện sớm do đó cần thăm khám định kỳ 6 tháng/lần để có thể phát hiện kịp thời.

Tóm lại, ung thư bàng quang là một bệnh ác tính do các tế bào trong bàng quang bị đột biến, phát triển bất thường không kiểm soát được, và tạo thành khối u ở bàng quang. Siêu âm bàng quang là một biện pháp chẩn đoán có thể phát hiện ra các khối u. Tuy nhiên siêu âm chưa thể chẩn đoán và đánh giá giai đoạn ung thư bàng quang, sự lan rộng ngoài bàng quang hoặc tình trạng hạch, do đó vẫn cần làm thêm một số xét nghiệm cận lâm sàng khác. Ung thư bàng quang có thể điều trị khỏi nếu phát hiện sớm.

Video đề xuất: